Dự kiến, sáng nay ngày 24/9, phiên tòa sơ thẩm xử vụ “Buôn bán thuốc giả là thuốc chữa bệnh” xảy ra tại Công ty VN Pharma sẽ được mở và kéo dài đến hết ngày 30/9.
Chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Phạm Lương Toản - Chánh tòa Hình sự TAND TP.HCM. Hai vị đại diện VKS là ông Nguyễn Nhật Tuấn và bà Nguyễn Quỳnh Lan.
Trong phiên tòa này, 12 bị cáo hầu tòa trong đó cáo trạng xác định Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch, Tổng giám đốc VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hàng hải quốc tế H&C) là chủ mưu, 10 bị can còn lại là đồng phạm giúp sức, cùng bị truy tố tội “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, theo khoản 4 điều 157 Bộ luật Hình sự, có khung phạt lên đến tử hình.
Đáng chú ý, theo quyết định tòa triệu tập 9 thành viên trong Hội đồng giám định Bộ Y tế (các thành viên Kết luận giám định số 31 ngày 22/4/2015 trong vụ án) với tư cách Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và người giám định...
 |
| Ông Trương Quốc Cường. |
Trong đó có ông Trương Quốc Cường (thời điểm xảy ra vụ án là Cục trưởng cục Quản lý Dược hiện là Thứ trưởng Bộ Y tế) ra tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và là người làm chứng. Ngoài ông Cường còn có nhiều người khác là thành viên trong Cục quản lý Dược, Viện kiểm nghiệm thuốc, Hội đồng Giám định Bộ Y tế cũng được triệu tập đến tòa.
Trong phiên tòa này cũng có tới gần 200 người được triệu tập với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan hay người làm chứng.
Cáo trạng vụ án cho thấy, Công ty cổ phần VN Pharma (được thành lập từ tháng 10/2011), do Nguyễn Minh Hùng làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc. Từ năm 2012, Nguyễn Minh Hùng nhận thấy thị trường có nhu cầu về thuốc chữa trị ung thư nên đã bàn với Võ Mạnh Cường nhập khẩu loại thuốc chữa ung thư là H-Capita 500mg về Việt Nam.
Tuy nhiên, do thiếu một số giấy tờ về tiêu chuẩn thuốc mà phía công ty ở Canada không cung cấp được nên Nguyễn Minh Hùng đã chỉ đạo nhân viên làm giả các giấy tờ nêu trên. Sau khi làm giả các giấy tờ, Nguyễn Minh Hùng chỉ đạo cấp dưới trình hồ sơ lên Cục quản lý dược xin cấp phép.
Từ hồ sơ do công ty VN Pharma cung cấp, Cục Quản lý Dược dưới thời của ông Trương Quốc Cường (khi đó là Cục trưởng) đã thành lập tổ thẩm định do ông Nguyễn Tất Đạt - Trưởng phòng quản lý kinh doanh dược làm tổ trưởng gồm: 3 nhóm thẩm định tiêu chuẩn chất lượng, nhóm thẩm định dược lý và nhóm thẩm định pháp lý hồ sơ.
Trong đó, nhóm thẩm định tiêu chuẩn chất lượng và phương pháp kiểm nghiệm có hai người do chuyên gia Đặng Trần Phương Hồng (cán bộ Viện kiểm nghiệm thuốc Trung ương) làm nhóm trưởng; nhóm thẩm định dược lý lâm sàng gồm chuyên gia Đỗ Minh Hùng (Phó phòng đăng ký thuốc Cục quản lý dược) và Hoàng Kim Huyền (Trưởng bộ môn Dược lâm sàng đại học Dược Hà Nội) thẩm định; nhóm thẩm định pháp lý hồ sơ do ông Phan Công Chiến (Phó phòng quản lý kinh doanh dược) làm trưởng nhóm và hai chuyên gia Lê Thúy Hương (cán bộ Cục quản lý dược), Lâm Thanh Nghị (cán bộ Cục Quản lý dược) thẩm định.
Tổ thẩm định đã thẩm định đơn hàng 225 cùng với hồ sơ pháp lý thuốc H-Capita của công ty VN Pharma từ ngày 5/11 - 25/12/2013. Mặc dù, nhiều tài liệu trong hồ sơ nhập khẩu thuốc được làm giả như đã nêu trên, nhưng tổ thẩm định đã đánh giá hồ sơ đạt yêu cầu và đề nghị Cục Quản lý dược cấp phép nhập khẩu đơn hàng trên.
Ngày 30/12/2013, Cục trưởng Cục quản lý Dược Trương Quốc Cường (nay là Thứ trưởng Y tế) ký công văn cho phép VN Pharma nhập 200.000 hộp thuốc H-Capita, trong đó 9.300 hộp đã về Việt Nam.
Vụ án được đưa ra xét xử sơ thẩm lần 1 vào cuối tháng 8/2017 với tội danh “Buôn lậu” và “Làm giả giấy tờ”. Khi đó, bị cáo Hùng và Cường cùng nhận mức án 12 năm tù giam về tội “Buôn lậu”, các bị cáo còn lại nhận từ 2 năm tù (án treo) đến 5 năm tù. Tuy nhiên, trong phiên xử phúc thẩm cuối tháng 10/2017, TAND cấp cao tại TP.HCM đã hủy bản án, yêu cầu điều tra xét xử lại. Trong vụ xử tới đây, tội danh của các bị cáo đã được đổi thành “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” – có khung hình phạt cao nhất lên tới tử hình.
Ngày 26/3/2019, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao có văn bản yêu cầu CQĐT khởi tố vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, liên quan đến trách nhiệm của cán bộ, chuyên gia thẩm định cấp giấy phép đối với hồ sơ đơn hàng nhập khẩu thuốc H-Capita của Công ty VN Pharma. VKS Tối cao yêu cầu điều tra làm rõ về việc thẩm định cấp số đăng ký lưu hành cho bảy loại thuốc do Công ty Helix Canada sản xuất, do Công ty VN Pharma đứng tên đăng ký và thẩm định cấp giấy phép hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc cho Công ty Helix Canada. Tuy nhiên do đã hết thời hạn điều tra, cơ quan điều tra tách ra để xem xét, xử lý sau.
Cũng liên quan đến vụ án này, vừa qua, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Cục Quản lý Dược và các đơn vị có trách nhiệm. Việc này là để làm rõ trách nhiệm của Cục quản lý Dược trong việc thẩm định, xét duyệt, cấp phép và cho thông quan nhập khẩu đối với các thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Công ty Helix Canada và nhãn mác Công ty Health 2000 Canada, theo quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Trước đó, tại phiên xét xử sơ thẩm lần 1 vào cuối tháng 8/2017, dù được tòa triệu tập nhưng ông Trương Quốc Cường - thứ trưởng Bộ Y Tế kiêm cục trưởng Cục Quản lý dược - và một số người có trách nhiệm tại bộ này vắng mặt.
Tại cuộc gặp gỡ báo chí ngày 26/10/2017, đại diện Cục Quản lý dược, Bộ Y tế khẳng định giấy mời của TAND TP.HCM không mời đích danh Thứ trưởng Trương Quốc Cường đến tham dự phiên tòa.
Khi đó, trả lời câu hỏi của báo chí về việc Thứ trưởng Trương Quốc Cường chưa từng “lên tiếng” về vụ VN Pharma trong khi ông Cường là người có trách nhiệm trực tiếp, Trưởng phòng Truyền thông Thông tin (Cục Quản lý dược) khi đó là ông Chu Đăng Trung cho biết, ông Cường có vai trò Cục trưởng, Thứ trưởng chỉ đạo, ủy quyền cá nhân tham gia với vai trò là đại diện của Bộ Y tế, không bắt buộc ông Cường phải trả lời. Đồng thời ông Trung cho hay: “Thứ trưởng Cường không né tránh, vẫn trả lời các thông tin liên quan đến vụ việc thông qua một tổ chức của Bộ Y tế”. Như vậy, tại phiên tòa xét xử lần này, ông Trương Quốc Cường sẽ lần đầu tiên lên tiếng tại tòa về vụ việc.
Sáng ngày 20/9, tại Bộ Y tế, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành công bố Kết luận thanh tra việc cấp giấy phép nhập khẩu, giấy đăng ký lưu hành đối với 10 loại thuốc của Công ty Helix Pharmaceuticals Inc., Canada năm 2014; cấp giấy phép hoạt động cho Công ty Helix và việc trúng các gói thầu cung cấp thuốc cho các bệnh viện của Công ty cổ phần VN Pharma.
Tại buổi công bố, ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, trong quá trình thanh tra, Bộ Y tế cơ bản đã phối hợp rất tối với TTCP, tạo mọi điều kiện cung cấp hồ sơ cho đoàn thanh tra với tinh thần rất nghiêm túc và chặt chẽ. Qua kết luận thanh đã được Thủ tướng đồng ý, lãnh đạo Bộ Y tế khẳng định sẽ tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ, thực hiện theo yêu cầu của Thủ tướng. Trong qúa trình triển khai kết luận, Bộ Y tế sẽ thực hiện phân ra các nhóm, kế hoạch triển khai cho rõ ràng.