Vụ Việt Á: Vì sao nguyên Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn được miễn trách nhiệm hình sự?

Trong kết luận điều tra vụ Việt Á, cơ quan điều tra (C03) Bộ Công an nêu rõ, hành vi của ông Nguyễn Trường Sơn, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế có dấu hiệu của tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” quy định tại Điều 356 Bộ luật hình sự.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Trường Sơn ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành không phải là nhiệm vụ thường xuyên. Việc này thuộc chức năng, nhiệm vụ của Thứ trưởng Trương Quốc Cường nhưng ông Cường đề xuất phân công người khác nên Bộ Y tế phân công ông Sơn ký.

Ông Sơn không thông đồng, thỏa thuận để làm lợi cho Công ty Việt Á, không được hưởng lợi, không có động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác.

Ông Nguyễn Trường Sơn đã bị kỷ luật cảnh cáo về Đảng theo quyết định của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, kỷ luật cảnh cáo về chính quyền theo quyết định của Thủ tướng. Vì vậy, căn cứ điểm c, khoản 2, Điều 29 Bộ luật Hình sự và điểm b, khoản 3, Điều 5 Nghị quyết 03/2020 của Hội đồng thẩm phán, cơ quan điều tra miễn trách nhiệm hình sự cho ông Nguyễn Trường Sơn.

Kết luận điều tra nêu rõ, ông Nguyễn Trường Sơn, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế biết kit xét nghiệm là sản phẩm thuộc đề tài nghiên cứu do Bộ KH&CN giao Học viện Quân y chủ trì, là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước; các hồ sơ, tài liệu do Công ty Việt Á cung cấp không đầy đủ theo quy định về quản lý trang thiết bị y tế.

Tuy nhiên, do tham mưu của ông Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang Thiết bị và Công trình y tế, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn cấp số đăng ký sinh phẩm chẩn đoán Bộ Y tế, ông Nguyễn Trường Sơn vẫn ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành tạm thời cho Công ty Việt Á.

Sau đó, tuy kit test vẫn thuộc quyền sở hữu của Bộ KH&CN, Bộ này chưa có quyết định giao quyền sở hữu cho Công ty Việt Á, nhưng ông Nguyễn Trường Sơn vẫn ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành chính thức cho công ty Việt Á, giúp công ty Việt Á sử dụng để sản xuất kinh doanh, thu lợi trái phép, gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Theo lời khai của ông Nguyễn Trường Sơn với cơ quan công an, Vụ Trang thiết bị và công trình y tế do ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế phụ trách điều hành, chỉ đạo. Tuy nhiên, việc ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm chẩn đoán, Bộ trưởng Y tế phân công ông Sơn thực hiện. Quá trình Bộ Y tế tiếp nhận, thẩm định hồ sơ xin cấp số đăng ký lưu hành của Công ty Việt Á, Trịnh Thanh Hùng, Phó Vụ trưởng KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật Bộ KHCN gọi điện cho ông Sơn đề nghị hỗ trợ, giảm thủ tục hành chính cho công ty Việt Á trong việc cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm như không cần họp Hội đồng nghiệm thu, không cần biên bản nghiệm thu giai đoạn 1, tuy nhiên, ông Sơn không đồng ý. Ông Sơn không chỉ đạo đơn vị, cá nhân nào để tạo điều kiện, giúp đỡ công ty Việt Á.

Ông Nguyễn Trường Sơn thừa nhận, Công ty Việt Á chưa đủ điều kiện để được cấp số đăng ký lưu hành. Tuy vậy, ông Sơn ký cho lưu hành tạm thời nhằm kịp có kit xét nghiệm phục vụ phòng chống COVID-19. Mặt khác do nhận thức pháp luật hạn chế, không được theo dõi về quy trình thẩm định nên chưa tiếp cận hồ sơ của Công ty Việt Á". Do vậy, ông Sơn không nhận thức được doanh nghiệp này không đủ điều kiện đăng ký lưu hành kit xét nghiệm.

Về việc ký quyết định cấp số lưu hành chính thức cho Việt Á, ông Sơn khai Hội đồng tư vấn và Vụ Trang thiết bị và Công trình có báo cáo thể hiện doanh nghiệp đủ điều kiện cấp số. Ông Sơn khi đó biết Việt Á còn thiếu một số điều kiện nhưng do "tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khẩn cấp" lại thêm Chính phủ chỉ đạo khẩn trương có sinh phẩm phòng, chống dịch nên vẫn ký quyết định cấp số lưu hành chính thức.

Ông Sơn khai không được hưởng lợi từ Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á, không vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác khi ký các Quyết định cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm Việt Á.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 480/QĐ-TTg cho ông Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế, nghỉ hưu trước tuổi kể từ ngày 1/4/2023 và hưởng chế độ, chính sách theo quy định hiện hành.

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn sinh năm 1964 tại TPHCM. Hơn 30 năm làm công tác chuyên môn, ông có 16 năm trực tiếp làm công tác chuyên môn với vai trò bác sĩ điều trị tại khoa Huyết học Truyền máu - Bệnh viện Chợ Rẫy.

Năm 2004, ông chuyển sang trọng trách quản lý ở cương vị Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy. Từ năm 2008, ông đã được bổ nhiệm và liên tục 3 nhiệm kỳ giữ chức Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy - một trong những trường hợp rất hiếm của Bộ Y tế.

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn được đánh giá cao về năng lực chuyên môn cũng như quản lý với những đóng góp lớn cho ngành Y tế, sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đặc biệt là nỗ lực trong việc phát triển kỹ thuật cao, công tác ghép thận, ghép gan, ghép tế bào gốc máu ngoại biên.

Bên cạnh công tác chuyên môn, quản lý, giảng dạy, ông còn dành nhiều tâm huyết cho nghiên cứu khoa học với hàng chục đề tài các cấp. Có thể kể đến như đề tài cấp Nhà nước: "Nghiên cứu triển khai Ghép thận từ người cho tim ngừng đập", "Nghiên cứu tỷ lệ nhập viện do những biến cố liên quan đến thuốc ở bệnh viện Chợ Rẫy", "Nghiên cứu tỷ lệ phần trăm các biến cố có hại liên quan đến thuốc được báo cáo đã xử trí thích hợp ở bệnh viện Chợ Rẫy"; đề tài cấp Bộ: "Đánh giá tính khả thi, an toàn và kết quả bước đầu cắt thực quản qua nội soi ngực bụng điều trị ung thư thực quản", "Nghiên cứu ứng dụng ghép gan theo mô hình người sống cho tạng và mô hình người chết não hiến tạng"…

Tại Bộ Y tế, kể từ khi giữ cương vị Thứ trưởng năm 2018, PGS.TS Nguyễn Trường Sơn phụ trách lĩnh vực khám chữa bệnh, một thời gian phụ trách thêm lĩnh vực y tế dự phòng, y dược học cổ truyền...

Đặc biệt trong cuộc chiến phòng chống đại dịch COVID-19, PGS.TS Nguyễn Trường Sơn là Phó Trưởng ban của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch COVID-19 (từ 30/1/2020 – 24/8/2021), và sau đó là thành viên Tiểu ban Y tế của Ban Chỉ đạo này từ 24/8/2021. PGS.TS Nguyễn Trường Sơn đã có 3 lần làm Trưởng bộ phận Thường trực chống dịch của Bộ Y tế tại 3 điểm dịch nóng nhất là Đà Nẵng, Bắc Giang và TPHCM, có vai trò quan trọng trong việc dập dịch tại ba điểm nóng này...