Vụ Việt Á: Đưa hối lộ, chi “lót tay” 106 tỷ, Phan Quốc Việt thu lời 1.200 tỷ

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa ra kết luận điều tra, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố 38 bị can trong vụ án sai phạm mua sắm kist test của Công ty CP Công nghệ Việt Á.

Các bị can bị đề nghị truy tố về các tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng", "Tham ô tài sản", "Nhận hối lộ" và "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

Trong đó, Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á và Vũ Đình Hiệp, Phó Giám đốc Công ty Việt Á bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và "Đưa hối lộ". Phan Tôn Noel Thảo và Hồ Thị Thanh Thảo, trợ lý tài chính và thủ quỹ của Công ty Việt Á, bị đề nghị về tội "Đưa hối lộ".

Theo kết luận, đầu năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng phát tại Vũ Hán (Trung Quốc) và các nước trên thế giới, Chính phủ và Bộ Khoa học và công nghệ có chủ trương giao các đơn vị khoa học chủ động nghiên cứu, chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Với mục đích để Công ty Việt Á được tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu, chế tạo kit test do Bộ KH&CN phê duyệt, trong thời gian này, Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật (đơn vị đầu mối quản lý nghiên cứu khoa học thuộc Bộ KH&CN) để Công ty Việt Á được Bộ KH&CN phê duyệt tham gia, phối hợp với Học viện Quân y thực hiện đề tài.

Quá trình tham gia nghiên cứu, Phan Quốc Việt thông đồng với Trịnh Thanh Hùng để Công ty Việt Á được sử dụng kết quả nghiên cứu đề tài, lập hồ sơ đăng ký gửi Bộ Y tế. Sau đó, Phan Quốc Việt tiếp tục đề nghị Nguyễn Văn Trịnh, cán bộ Văn phòng Chính phủ, Nguyễn Thanh Long hỗ trợ giúp đỡ.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và thư ký Nguyễn Huỳnh đã can thiệp, tác động, chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & công trình y tế (đơn vị đầu mối cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm y tế của Bộ Y tế) tham mưu đề xuất ông Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, đăng ký lưu hành chính thức kit test COVID-19 cho Công ty Việt Á, biến kit test từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ KH&CN quản lý thành tài sản thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, trái quy định của pháp luật.

Khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán 200.000 kit test cho Bộ Y tế, Phan Quốc Việt đã nâng khống cơ cấu đơn giá. Kết quả điều tra xác định, giá thành sản xuất test tối đa khoảng 143.461 đồng/test (đã bao gồm 5% lợi nhuận và tất cả chi phí) nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/test không có căn cứ.

Khi Bộ Y tế kiểm tra giá hiệp thương, xác định Công ty Việt Á thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành nhưng không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý, dẫn đến việc Công ty Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương với Bộ Y tế đã được Phan Quốc Việt nâng khống, đăng cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế, tạo mặt bằng giá để bán cho các đơn vị, địa phương, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản của Nhà nước, thu lời bất chính của tổ chức, cá nhân.

Để công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu đề tài, phát triển sản phẩm kit test được cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm không thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, tạo điều kiện hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương theo giá đã được nâng khống, Phan Quốc Việt đã đưa tổng số tiền 3,45 triệu USD và 4 tỷ đồng cho một số bị can.

Cụ thể, đưa Nguyễn Văn Trịnh, cán bộ Văn phòng Chính phủ 200.000 USD; Chu Ngọc Anh, nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN 200.000 USD; Phạm Công Tạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN 50.000 USD; Trịnh Thanh Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật Bộ KH&CN 350.000 USD; Nguyễn Thanh Long, Bộ trưởng Bộ Y tế 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh, nguyên thư ký Nguyễn Thanh Long 4 tỷ đồng, Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & công trình y tế Bộ Y tế 300.000 USD; Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế 100.000 USD.

Quá trình Công ty Việt Á sản xuất và tiêu thụ kit test, với mục đích để Công ty Việt Á được thuận lợi trong việc tiêu thụ kit test, thu lời bất chính, Phan Quốc Việt trực tiếp hoặc chỉ đạo 7 nhân viên phụ trách vùng của Công ty Việt Á liên hệ làm việc và thỏa thuận, thống nhất với lãnh đạo, cán bộ các công ty trung gian (Công ty Việt Á bán cho các đơn vị, cơ sở y tế qua công ty trung gian) hoặc lãnh đạo, cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế để Công ty Việt Á giao kit test và các thiết bị, vật tư y tế khác cho các đơn vị, cơ sở y tế sử dụng trước; sau đó thông đồng hợp thức hồ sơ đấu thầu, ký hợp đồng để đơn vị, cơ sở y tế thanh quyết toán, chuyển tiền cho Công ty Việt Á/công ty trung gian theo đơn giá do Công ty Việt Á/công ty trung gian đưa ra.

Thủ đoạn của Công ty Việt Á/công ty trung gian cung cấp thông số kỹ thuật sản phẩm và báo giá của Công ty Việt Á, báo giá của các công ty trong hệ thống Việt Á do Phan Quốc Việt thành lập, chỉ đạo, điều hành (gồm: Công ty An Việt, Công ty Khoa học Việt Á, Công ty Cổ phần Thừa Thiên - Huế...) hoặc báo giá của các công ty có mối quan hệ quen biết với Phan Quốc Việt, quan hệ làm ăn kinh tế với Công ty Việt Á (Công ty VNDAT, Công ty TABC...).

Trong đó báo giá do Công ty Việt Á/công ty trung gian đưa ra là giá thấp nhất để lãnh đạo, cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế sử dụng đưa vào hồ sơ dự toán, hồ sơ đấu thầu (đấu thầu rộng rãi chào thầu qua mạng hoặc chỉ định thầu thông thường, chi định thầu rút gọn), không đảm bảo nguyên tắc khách quan, minh bạch trong đấu thầu, vi phạm các điều cấm trong đấu thầu.

Theo lời khai của Phan Quốc Việt và đồng phạm, sau khi Công ty Việt Á/công ty trung gian được các đơn vị, cơ sở y tế thanh toán tiền theo hợp đồng, Phan Quốc Việt chỉ đạo các nhân viên dưới quyền chi tiền % ngoài hợp đồng cho công ty trung gian/đơn vị, cơ sở y tế bằng hình thức chuyển tiền từ tài khoản Cửa hàng Âu Lạc (do Hồ Thị Thanh Thảo, em vợ Phan Quốc Việt quản lý, sử dụng) đến tài khoản của 7 nhân viên phụ trách vùng của Công ty Việt Á để các đối tượng này chuyển khoản hoặc rút tiền mặt đưa cho lãnh đạo, cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế; tài khoản của lãnh đạo, cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế hoặc tài khoản của các đối tượng khác do lãnh đạo, cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế cung cấp; tài khoản của các cá nhân do công ty trung gian cung cấp để công ty trung gian sử dụng chi tiền cho cán bộ, lãnh đạo, các Sở Y tế địa phương.

Bộ Công an nhận định, hành vi thông đồng, cấu kết của Phan Quốc Việt với các bị can thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế và Văn phòng Chính phủ nêu trên đã giúp Công ty Việt Á biến kit xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước thành sản phẩm thương mại thuộc sở hữu của Công ty Việt Á. Hành vi của các cựu quan chức trong vụ án này đã giúp Công ty Việt Á sản xuất, tiêu thụ kit xét nghiệm, thu lời bất chính số tiền đặc biệt lớn, gây thiệt hại tài sản nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Kết quả điều tra xác định năm 2020, 2021, tổng doanh thu của Công ty Việt Á là hơn 4000 tỷ đồng. Trong đó, Công ty Việt Á đã sản xuất tổng số 8,7 triệu kit xét nghiệm, tiêu thụ (bán, cho, tặng, ứng trước) cho các đơn vị, cơ sở y tế 8,3 triệu kit xét nghiệm, tổng trị giá hơn 3900 tỷ đồng, trong đó đã được thanh toán hơn 2200 tỷ đồng.

Từ việc nâng khống giá bán test xét nghiệm, tiêu thụ hơn 8 triệu test, Công ty Việt Á đã hưởng lợi trái phép số tiền đặc biệt lớn, lên đến hơn 1.235 tỷ. Công ty Việt Á chi hoa hồng lót tay cho các đơn vị, cá nhân gần 800 tỷ đồng, gây thiệt hại tài sản Nhà nước hơn 402 tỷ đồng.

Hiện cơ quan điều tra đã phong tỏa, kê biên, chặn giao dịch, sổ tiết kiệm, tạm giữ tổng cộng khoảng 1.700 tỷ đồng trong vụ án này.

Trong vụ án này, Phan Quốc Việt bị xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu.