37 toa tàu 40 tuổi: Tái bi kịch ụ nổi 83M Vinalines?

Ụ nổi 83M được Nhật Bản sản xuất, bán cho Nga vào năm 1965. Năm 2008, Vinalines đã ký hợp đồng mua lại ụ nổi này khi đó đã hư hỏng nhiều, không còn hoạt động, đã bị đăng kiểm của Nga dừng phân cấp, quản lý từ năm 2006 với giá 9 triệu USD nhưng tổng chi phí sửa chữa , vận chuyển ụ nổi về Việt Nam lên đến 19,5 triệu USD. Tổng giá trị của ụ nổi này sau đó được định giá hơn 500 tỷ đồng. Đáng chú ý, tháng 6/2016, Vinalines bán đấu giá ụ nổi 83M cho một cá nhân với mức 38,5 tỷ đồng.

GS.TS Bùi Xuân Phong cho rằng, việc nhập thiết bị cũ phải được sự đồng ý của Chính phủ.

“Dù Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) tặng không VNR 37 toa tàu nhưng chúng ta vẫn phải bỏ ra chi phí để nhập, cải tạo khai thác, hoán cải để sử dụng được. Khi chúng ta bỏ tiền ra như vậy phải tính toán khả năng hoàn vốn thế nào, khi hoán cải lại, vấn đề kỹ thuật, độ đồng đều để chúng ta khai thác sử dụng có gì khó khăn hay không. Khi hoán cải có đủ bộ chuyển hướng khổ 1.000 mm để thay thế cho vào các toa xe hoán cải hay không, có đảm bảo về kỹ thuật và an toàn chạy tàu không? phải tính toán kỹ” - GS.TS Bùi Xuân Phong cho biết.

Theo Chủ tịch Hội Kinh tế và vận tải đường sắt Việt Nam, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) phải dự toán xem chi phí hoán cải của một toa là bao nhiêu thì mới đánh giá được hiệu quả khai thác như thế nào. Hơn nữa, hiệu quả khai thác còn phụ thuộc vào các toa này nhập về sẽ sử dụng được bao nhiêu lâu, có phù hợp với yêu cầu về chất lượng vận chuyển hành khách hiện nay hay không?.

“Bây giờ cứ nói là Nhật tặng nhưng hiện trạng, điều kiện cụ thể của từng toa xe thế nào, cũ đến mức độ nào. Ai cũng nghĩ của Nhật thì bền nhưng cũng tùy theo từng loại, từng tài sản một, quá trình khai thác vận hành trước đây như thế nào?”- ông Phong nêu ý kiến.

GS.TS Bùi Xuân Phong cho rằng, thực tế hiện trạng toa tàu hiện nay như thế nào vẫn chưa ai nhìn thấy để có đánh giá cụ thể. Do đó, cần phải xem xét kỹ lưỡng, toàn diện, không phải cứ tặng là nhận.

“Việc nhập thiết bị cũ đã khai thác đến 40 năm là không đúng quy định hiện hành. Hơn nữa phía doanh nghiệp của Nhật giờ không sử dụng những thiết bị này nữa, đồng nghĩa nó đã thành phế liệu, rác thải. Họ không có chỗ chứa phế liệu nên chuyển giao cho chúng ta” - GS.TS Bùi Xuân Phong nói và cho rằng, chúng ta hoàn toàn có thể đóng được các toa tàu mới còn hơn nhập các toa xe được tặng từ Nhật Bản nhưng không ai biết hiện trạng sử dụng của các toa xe này ra sao, vấn đề kỹ thuật như thế nào, vì họ đã sử dụng bao nhiêu năm rồi nay họ bỏ. Thậm chí có thể, đây là cách họ chuyển rác thải công nghiệp đi, còn Việt Nam thì xin nhận.