Đã xác định được vị trí 4 giàn khoan TQ đưa ra Biển Đông?

Trả lời báo giới ở Washington, người phát ngôn ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho hay, Mỹ biết về tin tức nói Trung Quốc kéo theo giàn khoan ra Biển Đông nhưng chưa có đánh giá vì không có đủ thông tin về điểm đến cụ thể và cuối cùng của các giàn khoan. Tuy vậy, bà Jen Psaki cũng nhắc lại quan điểm lâu nay của Mỹ rằng, đó sẽ là điều đáng quan ngại nếu các giàn khoan nằm trong các vùng biển tranh chấp.

"Không có nhiều thông tin tại thời điểm này về hướng đi của giàn khoan. Nếu giàn khoan được đặt trong vùng biển tranh chấp, đó sẽ là lo ngại. Lúc này, chúng tôi không có đủ thông tin về điểm đến của các giàn khoan này, nên chúng tôi chưa có đánh giá," người phát ngôn của Mỹ nói.

Trong khi đó, người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói: Bốn giàn khoan "nằm ở vùng biển gần tỉnh Quảng Đông và đảo Hải Nam, bên ngoài không cần thiết suy đoán thái quá về hoạt động bình thường này".

Cục Hải sự Trung Quốc trước đó ra thông báo về hoạt động của các giàn khoan Nam Hải 2, 4, 5 và 9 ở Biển Đông. Bốn giàn khoan trên do Công ty trách nhiệm hữu hạn dịch vụ giàn khoan Trung Quốc (COSL) vận hành. Công ty này trực thuộc Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC).

Theo Cục Hải sự Trung Quốc, giàn khoan Nam Hải 9 được kéo từ tọa độ 17 độ 38 vĩ bắc, 110 độ 12,3 kinh Đông đến tọa độ 17 độ 14,1 vĩ Bắc, 109 độ kinh Đông ở cửa vịnh Bắc Bộ. Cũng theo cơ quan này, giàn khoan Nam Hải số 2 và số 5 sẽ được triển khai ở vùng biển giữa miền nam Trung Quốc và quần đảo Đông Sa do Đài Loan đang kiểm soát. Giàn khoan Nam Hải 4 sẽ đặt ở gần bờ biển Trung Quốc.

Đài Loan mặc dù kiểm soát quần đảo Đông Sa nhưng các quan chức Đài Loan từ chối bình luận về thông tin Trung Quốc định hạ đặt giàn khoan Nam Hải số 2 và số 5 ở vùng biển này.

Dự đoán về vị trí giàn khoan Nam Hải 9, tờ New York Times dẫn lời bà Holly Morrow - chuyên gia nghiên cứu cao cấp của Dự án địa chính trị năng lượng tại Trung tâm Các vấn đề quốc tế và khoa học Belfer thuộc Đại học Harvard (Mỹ) cho biết, tọa độ cuối cùng của giàn khoan thứ 2 – Nam Hải 9 có thể sẽ nằm trên, hoặc sát với đường trung tuyến trên biển giữa Việt Nam và đảo Hải Nam. Tuy nhiên, chuyên gia này cho rằng, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu như Trung Quốc cố ý khoan dầu tại cả các khu vực tranh chấp lẫn các khu vực không tranh chấp nhắm chứng tỏ cho quan điểm của Trung Quốc về việc các hoạt động khoan dầu đều là hoạt động "thông thường".

Theo khẳng định của Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm - Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam với tờ Tuổi Trẻ ngày 19/6, giàn khoan này chưa nằm trong vùng nhạy cảm, hiện nằm sâu trong thềm lục địa của Trung Quốc từ 50 - 60 hải lý; cách đảo Cồn Cỏ của Việt Nam 130 hải lý, cách đảo Lý Sơn 140 hải lý.

Việc Trung Quốc tiếp tục đưa giàn khoan ra Biển Đông cho thấy nước này không chịu dừng lại việc khẳng định chủ quyền phi lý của mình.

Theo bà Tôn Vân, chuyên gia về Trung Quốc thuộc Trung tâm phản biện chính sách Stimson (Mỹ) nói: “Sẽ phải còn chờ xem địa điểm hạ đặt cuối cùng của giàn khoan Nam Hải 9 là ở đâu, nhưng có vẻ động thái đưa nó ra biển Đông vào thời điểm này đã được tính toán kỹ lưỡng. Quyết định này cho thấy Bắc Kinh không bao giờ từ bỏ con đường khẳng định cái gọi là chủ quyền theo phương thức cưỡng bức”.

Bà Tôn Vân cũng phân tích thêm, trong cách nhìn của lãnh đạo Trung Quốc, những “kiềm chế” từ nước này trong quá khứ đã không làm được gì để giúp cải thiện các tranh chấp trên biển và do vậy, Bắc Kinh bắt buộc phải thay đổi hiện trạng “bằng tất cả các biện pháp cần thiết”.

Bà Vân nhận định: “Không có dấu hiệu gì cho thấy Trung Quốc sẽ dừng lại. Và mỗi khi tiến hành một động thái “dân sự” như hạ đặt giàn khoan như thế này, hầu như chắc chắn Bắc Kinh cũng chuẩn bị các nguồn lực quân sự và bán quân sự cần thiết để bảo vệ các tài sản “dân sự” như thế”.

Việc đưa giàn khoan Nam Hải 9 tới Biển Đông diễn đồng thời cùng với sự kiện ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì sang Việt Nam khiến dư luận trong nước cũng như quốc tế vô cùng quan tâm và băn khoăn về mục đích thật sự của Trung Quốc. Theo Giáo sư Vũ Minh Giang - Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội, việc ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì sang Việt Nam không xuất phát từ bất cứ thiện chí nào và cũng không mang theo thông điệp hòa bình, mà sang để tiếp tục truyền đạt quan điểm cứng rắn và sai trái của Trung Quốc.

Giáo sư Vũ Minh Giang nói: “Ông Dương Khiết Trì là một nhân vật cứng rắn, chưa bao giờ có quan điểm mềm mỏng và đã hơn 1 lần tuyên bố không rút giàn khoan. Đây là nhân vật cao nhất của Trung Quốc mà Việt Nam có thể tiếp xúc sau vụ Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trên vùng biển Việt Nam. Tôi không kỳ vọng vào sự thay đổi cục diện, bởi Trung Quốc có đường lối nhất quán, nằm dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao. Chưa kể là trong khi ông Dương Khiết Trì sang Việt Nam, đã xuất hiện thông tin Trung Quốc đưa tiếp giàn khoan thứ hai vào Biển Đông. Nếu nhìn vấn đề dài rộng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kế tục sự nghiệp của ông Hồ Cẩm Đào, Giang Trạch Dân. Mỗi vị lãnh đạo này đều có một chủ thuyết. Về mặt nào đó, ta hiểu Trung Hoa mộng là giấc mộng bá chủ toàn cầu. Khi phân tích sâu điểm này, làm sao một nhân vật cụ thể có thể giải quyết được vấn đề?”.