Trung Quốc đi quá đà ở châu Á
Trong hồi ký của mình, bà Clinton đã nhắc đến những vụ chạm trán giữa tàu Trung Quốc và tàu của Philippines, Việt Nam và Nhật Bản thực tế diễn ra sau vụ đối đầu giữa tàu hải quân Hoa Kỳ Impeccable với 5 tàu của Trung Quốc năm 2009.
Trong sự cố xảy ra cách đảo Hải Nam chừng 120km, các thủy thủ Trung Quốc đã ném những tấm gỗ xuống nước để chặn tàu Impeccable và tàu này đáp lại bằng phun vòi cứu hỏa vào thủy thủ Trung Quốc khiến có thủy thủ bị nước xối bay hết quần áo chỉ còn đồ lót bên trong.
Cựu Ngoại trưởng Mỹ nhận định Trung Quốc đang ngày càng hung hăng với các nước láng giềng thay vì cải thiện quan hệ với họ trong khi Mỹ đang vắng bóng ở châu Á và còn đang bị chi phối bởi hai cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan.
Bà Clinton cho rằng sự hung hăng của Trung Quốc đẩy các nước, nhất là các nước Đông Á nhỏ vào những liên minh quân sự trong vùng. Cho tới nay Mỹ chỉ có hiệp ước bảo vệ Nhật Bản và Philippines khi hai nước này bị tấn công.
 |
| Bà Clinton vừa xuất bản cuốn hồi ký, trong đó nhận định Trung Quốc đang "quá đà" ở châu Á. |
Trong sách bà Clinton nói nhiều tới Trung Quốc, từ được nhắc tới hơn 300 lần trong hồi ký so với khoảng 10 lần đối với từ Việt Nam.
Nhưng Việt Nam chính là nơi hồi năm 2010 bà đã có phát biểu mạnh mẽ nhấn mạnh chuyện tự do hàng hải là "lợi ích quốc gia" của Mỹ để đối trọng với "lợi ích cốt lõi" mà Trung Quốc gắn cho Biển Đông, bà Clinton viết trong sách.
Bà nói thêm phát biểu của bà tại cuộc họp của khối ASEAN ở Hà Nội đã khiến Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc khi đó Dương Khiết Trì "giận tái người" và đề nghị giải lao một giờ trước khi trở lại với bài phát biểu hùng hồn của ông.
"Nhìn chằm chằm vào tôi, ông ấy phủ nhận những xung đột ở Biển Đông và cảnh cáo sự can thiệp của bên ngoài," bà Clinton viết.
Theo bà Clinton, ông Dương Khiết Trì cũng có lời nhắc cử tọa rằng "Trung Quốc là nước lớn. Lớn hơn bất cứ nước nào ở đây."
"Cơ hội độc đáo"
Trong cuồn hồi ký của mình, bà Clinton cũng có những nhận xét tích cực về Việt Nam.
Vị cựu ngoại trưởng nhớ lại chuyến tháp tùng chồng, Tổng thống Bill Clinton, tới Việt Nam hồi năm 2000. Theo đó, bà Clinton và chồng đã chuẩn bị sẵn để đương đầu với sự căm phẫn hay thậm chí thù nghịch nhưng đông đảo người dân Việt Nam đã tỏ thái độ vui vẻ chào đón.
10 năm sau bà trở lại trong cương vị ngoại trưởng để chứng kiến thương mại song phương đạt gần 20 tỷ USD. Trước đó, thương mại song phương Việt – Mỹ chỉ đạt mức 250 triệu USD trước khi quan hệ được bình thường hóa năm 1995.
Bà nhận xét: "Việt Nam là cơ hội độc đáo chiến lược cho dù đầy thách thức. Việt Nam đang dần dần mở cửa kinh tế và cố gắng có vai trò lớn hơn trong khu vực”.
Bà Clinton cũng không quên quảng bá cho hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương của Mỹ khi cho rằng hiệp ước này là một trong những công cụ quan trọng để kết nối với Việt Nam. Hiệp ước, hiện vẫn đang được đàm phán, có mục tiêu hạn chế các rào cản thương mại trong khi nâng cao tiêu chuẩn lao động, môi trường và sở hữu trí tuệ.