Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến 31/12 tới, các trạm thu phí trên cả nước phải thực hiện xong việc thu phí tự động không dừng. Dự án thu phí tự động không dừng do Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) quản lý bao gồm 2 giai đoạn với tổng số 77 trạm thu phí. Đến nay, tiến độ các trạm do bộ quản lý cơ bản đáp ứng yêu cầu.
Tuy nhiên, trong số 50 trạm do các tỉnh, thành phố quản lý, còn 7 trạm thuộc 3 tỉnh Thái Bình, TP.HCM và Đồng Nai tiến độ triển khai rất chậm, có nguy cơ không kịp tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng.
7 trạm còn lại đang triển khai hệ thống ETC, nhưng theo chỉ đạo của Thủ tướng phải lắp đặt xong tự động không dừng.
Đối với một trạm thu phí trên QL39B của tỉnh Thái Bình chưa triển khai, lý do được đưa ra là do có doanh thu thấp (dưới 10% so với phương án tài chính), thu không đủ chi phí quản lý.
 |
| 7 trạm BOT có thể sẽ bị dừng thu phí vì chậm triển khai thu phí tự động. |
UBND tỉnh Thái Bình thừa nhận, đối với trạm thu phí BOT Kiến Xương (Thái Bình) chắc chắn không đáp ứng được yêu cầu của người đứng đầu Chính phủ bởi đến nay địa phương vẫn đang loay hoay tìm phương án tháo gỡ những khó khăn trong quá trình hoạt động của trạm.
Được biết, Trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ tại km 13+250 để hoàn vốn cho dự án cải tạo, nâng cấp đường 39B đoạn tuyến tránh thị trấn Thanh Nê (huyện Kiến Xương) và đoạn từ đường vào Trung tâm điện lực Thái Bình đến cầu Diêm Điền (huyện Thái Thụy) theo hình thức hợp đồng BOT. Nhà đầu tư dự án BOT này là Công ty cổ phần Tasco, giá trị quyết toán được tỉnh phê duyệt ngày 25/11/2019 là 451,72 tỷ đồng.
Từ ngày 1/1/2017, UBND tỉnh Thái Bình cho phép nhà đầu tư được thu phí hoàn vốn trong thời gian 18 năm, nhưng gần bốn năm nay đều thất thu so với phương án tài chính ban đầu xây dựng. Tính đến nay mới thu được hơn 49 tỷ đồng, bình quân chỉ đạt 19,2% so với phương án tài chính. Điển hình như 11 tháng năm nay, doanh thu đạt 7,2 tỷ đồng (bằng 10,6% so với phương án tài chính) và thất thu gần 90%. Do số tiền bù đắp quá lớn, nhà đầu tư không còn nguồn lực để bố trí chi trả ngân hàng và vận hành trạm.
Theo Công ty cổ phần Tasco, việc thu phí hiện đang không hiệu quả, xu hướng ngày càng giảm nguồn thu, nếu đầu tư hệ thống thu phí không dừng (khoảng 30 tỷ đồng) thì tiếp tục gây khó khăn thêm cho dự án. Nhưng nếu không xây dựng, vận hành hệ thống này hoàn thành vào thời hạn cuối cùng 31/12 tới đây thì theo quy định trạm không được tiếp tục thu phí hoàn vốn.
Đại diện Công an tỉnh Thái Bình cho rằng, thời gian qua, lực lượng đã phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư và chính quyền huyện Kiến Xương trong bảo đảm an ninh trật tự. Còn việc xử lý rất hạn chế bởi hành vi lăng mạ, chửi bới hay nâng cần ba-ri-e để xe lưu thông rất khó xác định, hoặc chưa đủ cơ sở cấu thành tội phạm để xử lý hình sự hay như phạt vi phạm hành chính.
Còn theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Bình, phương án dùng ngân sách để mua lại trạm thu phí là bất khả thi bởi đây là dự án xã hội hóa nguồn lực (nhà nước không phải bỏ tiền vốn vẫn có đường giao thông), giờ lại bỏ ngân sách mua là “vướng luật”, vì vậy không nên đặt vấn đề này ra.
Hai trạm thu phí trên đường Nguyễn Văn Linh, TP.HCM là do để thực hiện công tác bảo trì không ảnh hưởng bởi Quyết định 19 của Thủ tướng nên chưa triển khai.
Bốn trạm thu phí trên đường tỉnh 768 của tỉnh Đồng Nai chưa phê duyệt được hạng mục lắp đặt hệ thống và chưa lựa được nhà cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng, do chưa rõ thẩm quyền đơn vị thẩm định, phê duyệt hạng mục này.
Để đảm bảo hoàn thành đồng bộ hệ thống thu phí điện tử không dừng, Bộ GTVT đề nghị UBND TP.HCM, tỉnh Đồng Nai và Thái Bình đẩy nhanh tiến độ.
Bộ GTVT cũng nói rõ, các tỉnh, TP chịu trách nhiệm trước Thủ tướng về tiến độ và mọi vấn đề có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện.
Trong trường hợp đến 31/12 tới, các trạm thu phí chưa chuyển sang thu phí điện tử không dừng, UBND các tỉnh, TP căn cứ quy định tại Quyết định số 19 để xem xét thực hiện theo thẩm quyền.
Đơn vị nào không triển khai đúng tiến độ sẽ phải dừng thu phí BOT.
Bộ GTVT cũng yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam phối hợp, hỗ trợ UBND các tỉnh, TP và các nhà cung cấp dịch vụ thu phí trong quá trình triển khai, đảm bảo tiến độ, đồng bộ, kết nối liên thông với hệ thống thu phí điện tử không dừng do Bộ GTVT đang triển khai.
Bộ GTVT trước đó có báo cáo các tồn tại, khó khăn, vướng mắc tại 8 trạm thu phí do Bộ GTVT là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và 4 trạm do UBND tỉnh Cà Mau là cơ quan có thẩm quyền có tính chất đặc thù dẫn đến không thể triển khai hoặc phải lùi thời gian triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC) sau năm 2020.
Cụ thể, báo cáo của Bộ GTVT nêu, trong 8 trạm thu phí nêu trên có: 3 trạm thu phí có doanh thu quá thấp (trạm Km1747 đường Hồ Chí Minh, cầu Mỹ Lợi và Thái Hà), 2 trạm chưa được thu phí và đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án bố trí vốn ngân sách hoàn trả cho nhà đầu tư (trạm Bờ Đậu - QL3 và trạm T2 - QL91) và 3 trạm có thời gian thu phí còn lại ngắn dưới 3 năm (3 trạm QL51).