Ưu đãi thuế, phí để phát triển xe ôtô điện: Ai được lợi nhất?

Chỉ trong năm 2022, số lượng các mẫu xe ôtô điện tại Việt Nam đã tăng lên tới con số gần chục, có thể kể tên như: Vinfast VF e34, Vinfast VF8, Audi e-tron, Hyundai Ioniq5, Kia, EV6, Toyota bZ4X, Lexus LF-Z Electrified, Mercedes EQS, MG Marvel R, MG 4. Chưa kể một số mẫu xe đã lăn bánh trước đó Tesla Model 3, Model S, BMW i3, Porsche Taycan,…

Trong những cái tên trên, VinFast VF e34 là chiếc xe ôtô điện đầu tiên của Việt Nam công bố nhận đặt hàng từ tháng 3/2021, bắt đầu giao xe từ đầu năm 2022. Đáng chú ý nhất, đây là mẫu ôtô điện có giá rẻ nhất trên thị trường tính đến thời điểm này. VinFast VF e34 có giá 690 triệu đồng và những khách hàng đặt xe đầu tiên sẽ hưởng mức ưu đãi 590 triệu đồng, chưa bao gồm chi phí thuê pin. Sau VF e34, hãng xe Vinfast tiếp tục bán ra thị trường chiếc VF8 từ tháng 9/2022.

Phiên bản VinFast VF8 Eco có giá bán từ 1,094 tỉ đồng (đối với bản thuê pin) và 1,478 tỉ đồng đối với bản có pin. Ở phiên bản VF8 Eco, xe dùng chung động cơ với bản VF8 Plus và hệ dẫn động AWD 2 cầu toàn thời gian. Tuy nhiên, công suất thấp hơn khoảng 50 mã lực, cụ thể xe có sức mạnh tối đa 350 mã lực và mô-men xoắn cực đại 500 Nm.

Trước Vinfast, thị trường Việt Nam đã có ôtô điện nhưng chủ yếu là xe nhập khẩu với giá bán đắt đỏ. Điển hình như Tesla Model S có giá ước tính lên tới 6,5 tỷ đồng, BMW i3 thuộc hạng xe cỡ nhỏ đô thị giá cũng lên tới 2,5 tỷ đồng, Porsche Taycan giá 4,76 tỷ đồng,…

Tới đây, thị trường ôtô điện Việt Nam dự kiến sẽ rất sôi động khi các mẫu ôtô điện mới đã lên kế hoạch bán hàng, sau khi Chính phủ đặt lộ trình 'khai tử' xe động cơ đốt trong ở Việt Nam. Việt Nam xác định đến năm 2040 sẽ từng bước hạn chế, tiến tới dừng sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe ôtô, môtô, xe gắn máy dùng nhiên liệu hóa thạch. Đến 2050, 100% phương tiện chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh.

Theo bà Trần Thị Bích Ngọc - Trưởng phòng chính sách thuế xuất nhâp khẩu (Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính), hiếm có ngành nào được hỗ trợ nhiều về chính sách thuế như ngành công nghiệp ôtô. Đối với xe điện, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và Quốc hội rất nhiều văn bản ưu đãi về thuế, phí.

Gần đây, Nghị định 57 cũng được ban hành để hỗ trợ phát triển ngành ôtô, bao gồm cả xe điện. Trong đó quy định, các doanh nghiệp đăng ký tham gia chương trình ưu đãi thuế đáp ứng điều kiện có dây chuyền sản xuất lắp ráp, sản xuất xe điện và đáp ứng một sản lượng nhất định (thấp hơn so với xe xăng) sẽ được nhập khẩu linh kiện với mức thuế 0% (áp dụng với linh kiện trong nước chưa sản xuất được).

Cơ bản trong bộ linh kiện của xe điện nhập khẩu về đều được áp mức thuế 0%, trong khi, nếu ôtô xăng nhập khẩu nguyên chiếc, mức thuế áp dụng thông thường là 70%. Như vậy, sản xuất, lắp ráp xe điện trong nước đang được khuyến khích rất nhiều.

Gần đây, để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và thực hiện theo các Nghị quyết của Đảng và Nhà nước, Bộ Tài chính cũng đã trình, ban hành những văn bản trong đó giảm đáng kể mức tiêu thụ đặc biệt của ôtô chạy pin so với xe chạy xăng, dầu.

Cụ thể, từ 1/3/2022 – 28/2/2027, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe chạy pin, tuỳ theo chỗ ngồi sẽ là 1 - 2 - 3% và từ năm 2027 trở đi sẽ là 4 - 7 - 11%, tương ứng với số chỗ ngồi khác nhau. Trong khi đó, xe xăng sẽ là 15-150%, cao hơn rất nhiều. Về lệ phí trước bạ, xe điện cũng có ưu đãi rất cao, theo Nghị định 10 mới trình thì quy định lệ phí trước bạ đối với xe chạy pin giảm 100% đối với 3 năm đầu và giảm 50% trong 2 năm tiếp theo.

Còn theo chuyên gia ôtô Vĩnh Nam, nếu thực hiện đúng theo lộ trình đến 2050 Việt Nam chỉ bán xe chạy điện thì các hãng xe sẽ phải thực hiện chuyển đổi dần từ bây giờ là hợp lý. Ông Nam nói: “Một số hãng xe đã bắt đầu bán ôtô điện chính hãng như Vinfast, Porsche, Audi và tới đây có thể thêm KIA, Hyundai. Dù thị phần chưa nhiều như xe động cơ đốt trong nhưng đã có tác động làm thay đổi quan niệm, nhận thức của người tiêu dùng”.

Tuy nhiên, theo ông Nam khó khăn lớn nhất của ôtô điện hiện nay vẫn là hạ tầng trạm sạc. Hiện chỉ có Vinfast là có trạm sạc trải rộng khắp đất nước với nhiều trạm đang xây thêm, nhưng chưa rõ hãng xe này sẽ cho dùng chung với thương hiệu khác hay không. Điều này dẫn đến nhiều hãng xe còn rụt rè, thăm dò. Riêng các thương hiệu đắt tiền như Porsche, Audi, Mercedes-Benz thì hướng đến làm trạm sạc nhanh tại đại lý và cung cấp hệ thống sạc tại gia đình cho khách hàng.

Như vậy, với lộ trình “khai tử” động cơ xăng đã có, hãng ôtô điện tiên phong đã đi vào kinh doanh và có trạm sạc, dễ dàng thấy được Vinfast đang là thương hiệu nhiều lợi thế nhất khi là người tiên phong, chọn con đường đi giống Tesla ở Mỹ.