Tại triển lãm quốc phòng quốc tế Ấn Độ (Defexpo 2014), hãng Israel Aerosapce Industries (IAI) đã đem tới mẫu thiết kế xuồng nhẹ đa năng điều khiển từ xa Katana. Theo cam đoan của các tác giả dự án, phương tiện thủy triển vọng có thể thực hiện những nhiệm vụ khác nhau liên quan đến tuần tiễu vùng nước, tìm kiếm và thậm chí tiêu diệt mục tiêu. Dự án xuồng không người lái được đặt tên kỷ niệm thanh kiếm Nhật Bản. Theo thông cáo báo chí của hãng IAI, tên gọi này được chọn để thể hiện sự nhanh nhạy, độ tin vậy và khả năng sát thương của xuồng mới.
Xuồng không người lái triển vọng Katana có chiều dài gần 12m và chiều rộng lớn nhất không quá 2,8m. Động lực của xuồng gồm hai động cơ, nhờ đó nó có thể đạt tốc độ đến 60 dặm/giờ. Ngoài ra, việc dùng hai động cơ làm tăng đáng kể sức sống của xuồng không người lái trong điều kiện tác chiến thực, bởi vì khi bị hỏng hoặc mất một động cơ thì xuồng vẫn còn cơ động được.
 |
Ảnh đồ họa xuồng không người lái Katana - thanh kiếm sắc bén trên biển.
|
Các hệ thống điện tử trang bị cho xuồng đa năng mới là đáng chú ý hơn cả. Theo đó, xuồng được trang bị hệ thống dẫn đường vệ tinh, thiết bị điều khiển từ xa, cũng như cả một tổ hợp các phương tiện quan sát. Nhân viên điều khiển tổ hợp này, tùy theo điều kiện và nhu cầu chiến thuật có thể quan sát tình hình quanh xuồng nhờ các máy ghi hình và đầu tìm nhiệt. Tín hiệu từ các máy ghi hình được truyền đến trạm điều khiển trong thời gian thực. Khi cần, nhân viên điều khiển tổ hợp có thể lên xuồng và điều khiển nó bằng các bộ phận điều khiển truyền thống, để làm điều này có đề xuất trang bị cho “Katana” một buồng lái nhỏ cho kíp xuồng.
Theo xu hướng chung những năm gần đây, các tác giả của dự án IAI Katana đã chế tạo xuồng không người lái theo hệ thống module. Phụ thuộc vào nhiệm vụ mà xuồng phải thực hiện và yêu cầu của nhà đặt hàng chiếc xuồng sẽ có phương án riêng cho tổ hợp thiết bị điện tử với những trang thiết bị cần thiết. Cũng theo phương pháp tương tự xuồng sẽ được trang bị vũ khí.
Tiếc là các tác giả của dự án hiện chưa vội công bố các tính năng cụ thể của tổ hợp Katana, tuy đã tiết lộ một số khả năng của nó. Xuồng điều khiển từ xa mới có thể tuần tra vùng nước gần bờ và cách bờ không xa, ví dụ trong vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia. Như vậy, nhiệm vụ cơ bản của hệ thống không người lái triển vọng có thể là canh giữ các mục tiêu khác nhau gồm: cảng, căn cứ hải quân, dàn khoan, đường ống dưới biển v.v… của các công trình quân sự và dân sự.
 |
Xuồng không người lái Protector do hãng Rafael Israel sản xuất.
|
Theo yêu cầu của nhà đặt hàng, xuồng Katana có thể được trang bị vũ khí cần thiết. Nhờ đó xuồng nhẹ đa năng sẽ có thể không chỉ tìm ra mục tiêu nguy hiểm tiềm ẩn, mà còn có thể tấn công chúng. Hiện chưa có tin rõ ràng loại vũ khí nào sẽ được lắp lên xuồng mới. Cũng có thể xuồng không người lái có thể được trang bị các module chiến đấu có điều khiển lắp súng máy, pháo tự động hay tên lửa chống tăng.
Dán IAI Katana dự kiến sử dụng các loại thiết bị điện tử để trao đổi thông tin và mệnh lệnh điều hành. Ví dụ, tổ hợp Katana có thể sử dụng các hệ thống thông tin liên lạc vệ tinh. Khi sử dụng các kênh điều khiển như vậy, người điều khiển có thể ở cách xuồng một cự ly rất xa. Theo đại diện của tập đoàn IAI, khi xuồng đang thực hiện nhiệm vụ của mình ở Thái Bình dương, người điều khiển nó có thể ngồi trong phòng đầy đủ tiện nghi ở Israel.
Xuồng không người lái Katana đang được thử nghiệm và chưa được đưa vào trang bị cho Hải quân Israel. Tuy nhiên, chính Hải quân Israel được coi là người đặt hàng đầu tiên các phương tiện thủy đa năng điều khiển từ xa mới. Vài năm trước, Hải quân Israel đã bắt đầu khai thác hệ thống Rafael Protector tương tự, nhưng theo tin tức hiện có hệ thống này có tính năng không cao như của Katana. Như vậy, xuồng không người lái mới phải được Hải quân Israel quan tâm.
Dự án IAI Katana cũng làm các nhà đặt hàng nước ngoài quan tâm. Hải quân nhiều nước cần các xuồng tuần tra nhẹ và Katana có thể là một mời chào có lợi đối với họ. Tuy giá cao hơn so với các phương tiện thủy “cổ điển”, xuồng điều khiển từ xa đơn giản và rẻ hơn khi khai thác, cũng như có thể hoàn thành một số nhiệm vụ mà loại “cổ điển” không làm nổi.
 |
| Hải quân Israel là khách hàng đầu tiên của Katana, nhằm thay thế mẫu Protector được đánh giá là chưa đáp ứng được yêu cầu. |
Hiện các cuộc thử nghiệm xuồng không người lái triển vọng IAI Katana đang được tiếp tục. Cũng chưa rõ bao giờ thì chúng sẽ kết thúc. Do lí do này mà hiện phần lớn các tính năng của sản phẩm Israel mới vẫn chưa được biết rõ. Có thể là, các nhà đặt hàng tiềm năng sẽ có thể tiếp cận với thông tin cụ thể hơn về dự án chỉ sau khi thử nghiệm kết thúc. Tạm thời các khách hàng có thể có và công luận buộc phải hài lòng với thông cáo báo chí chính thức, một đoạn băng video giới thiệu ngắn và các tài liệu quảng cáo khác.
Trước đó, Việt Nam đã bày tỏ sự quan tâm tới thiết kế xuồng tuần tra không người lái do Trung Quốc, Nga, Belarus hợp tác sản xuất. Và nếu thực sự muốn có xuồng không người lái phục vụ cho mục đích tuần tra biển thì Katana có thể là ứng viên sáng giá.
Lưu ý rằng, những năm gần đây, Việt Nam và Israel đã có nhiều thỏa thuận hợp tác kỹ thuật quân sự. Điển hình là việc Israel có thể đã trúng thầu xây dựng nhà máy, cung cấp số lượng lớn súng trường tiến công Galil ACE 31/32 thay thế dần cho mẫu súng AK-47 mà Việt Nam đang sử dụng trị giá nhiều triệu USD.
Ngoài ra, Israel đã bán cho Việt Nam số lượng nhỏ súng trường tiến công thế kỷ 21 TAR/CTAR-21 trang bị cho Hải quân Đánh bộ Việt Nam. Cũng đã có thông tin, Việt Nam đang nhắm tới việc mua các mẫu UAV trinh sát biển Heron của Israel.