Số lượng du khách quốc tế giảm mạnh vì đại dịch Covid-19 khiến hàng nghìn người lao động trong ngành du lịch ở các nước châu Phi phải làm nhiều công việc khác để tồn tại.
Vào mùa xuân, những thông tin về việc triển khai nhanh chóng hoạt động tiêm phòng vaccine Covid-19 ở Mỹ và một số quốc gia châu Âu đã khiến Caroline Onyango cảm thấy phấn chấn. Sau một năm tồi tệ, cô hy vọng khách du lịch phương Tây sẽ quay trở lại Nairobi (thủ đô Kenya). Caroline sẽ có thể tiếp tục làm công việc hướng dẫn viên du lịch yêu thích tại safari.
Nhưng đến tháng 6, khi các quốc gia phương Tây bắt đầu mở cửa biên giới dẫn đến lượng đặt phòng khách sạn tăng cao, Kenya và nhiều nước châu Phi lại trải qua đợt bùng dịch lớn nhất. Với chỉ 1% dân số châu Phi được tiêm vaccine và dịch bệnh hoành hành, các quốc gia tại "lục địa đen" buộc phải thi hành các biện pháp nghiêm ngặt hoặc đóng cửa biên giới.
Điều này cũng dập tắt hy vọng về sự hồi sinh của ngành du lịch ở châu Phi.
Trăm bề nỗi lo
 |
| Kenya là trung tâm du lịch lớn thứ ba ở châu Phi. Ảnh: Rustic Nature Tours. |
"Tôi đã thất nghiệp kể từ tháng 3/2020. Mọi chuyện trở nên tồi tệ khi Kenya đóng cửa biên giới", Caroline nói.
Với kinh nghiệm 15 năm làm việc trong ngành du lịch, Caroline là hướng dẫn viên tại công viên động vật hoang dã, nơi thường tổ chức cắm trại ở những ngôi làng hẻo lánh. Nhờ đó, thu nhập mỗi tháng của cô khoảng 1.000 USD, số tiền đủ để bà mẹ đơn thân chăm lo cho hai đứa con.
Nhưng giờ đây, Caroline chỉ kiếm được 100-150 USD mỗi tháng bằng cách chiên cá và bán cho hàng xóm, bạn bè cùng những khách hàng liên hệ với cô trên mạng xã hội.
Số tiền này chỉ giúp cô duy trì những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống thường ngày, nhưng không đủ để chi trả tất cả hóa đơn và tiền thuê nhà. Trường hợp của Caroline không hiếm gặp ở Nairobi hiện nay.
Michael Segera, nhà điều hành tour 53 tuổi, chia sẻ ông đã chuyển đến Nairobi sống cùng ba đứa con đã trưởng thành sau khi khách hàng hủy chuyến du lịch. Trong nhiều tháng, Segera phải làm công việc lặt vặt để trang trải chi phí Wi-Fi, thứ con gái ông cần để học trực tuyến.
Ngoài ra, những người bạn của Segera làm hướng dẫn viên du lịch cũng thay đổi nghề nghiệp, chuyển từ phố thị về làng quê để tiết kiệm chi phí sinh hoạt.
"Chúng tôi cảm thấy lo lắng và có chút tuyệt vọng. Giờ đây chúng tôi chỉ biết hy vọng mọi chuyện sẽ trở nên tốt đẹp hơn", ông Segere bộc bạch.
 |
| Hướng dẫn viên du lịch Caroline Onyango phải chiên cá để kiếm thêm thu nhập. Ảnh: The New York Times. |
Trước đại dịch Covid-19, ngành du lịch Kenya đóng góp 1,6 tỷ USD vào ngân sách quốc gia và tạo ra 1,1 triệu việc làm, tương đương 8% số lượng việc làm trên cả nước.
Nhưng Covid-19 đã hủy hoại tất cả.
Trong mùa du lịch cao điểm từ tháng 7/2020 đến tháng 10/2020, hầu hết giao dịch đặt phòng bị hủy khiến nhiều doanh nghiệp du lịch ở Nairobi phải tiến hành sa thải, cắt giảm lương nhân viên để duy trì hoạt động, thậm chí một số đơn vị đã đóng cửa.
Ngành du lịch của Kenya và các quốc gia ở Đông Phi trở nên điêu đứng, hỗ trợ từ chính quyền địa phương cũng hạn chế. Tất cả đã làm mất đi sinh kế của hàng nghìn con người.
Năm 2019, Kenya đã đón hơn 2 triệu lượt khách quốc tế, con số kỷ lục và tăng gần 4% so với cùng kỳ năm 2018. Nhưng lượng khách nước ngoài lại giảm mạnh 71,5% xuống còn gần 580.000 người vào năm 2020. Trong 6 tháng đầu năm nay, quốc gia Đông Phi này chỉ chào đón hơn 300.000 khách du lịch, theo Viện Nghiên cứu Du lịch Kenya.
Từ tháng 6, Sandrage Safaris ở Nairobi đón khoảng 30 khách mỗi tháng, giảm đáng kể so với trung bình 100 khách trong mùa cao điểm năm 2019. Ông Gituku, chủ sở hữu Sandrage Safaris, cho biết doanh nghiệp này đang học cách sống chung với Covid-19 và không ngừng điều chỉnh các giao thức để đảm bảo an toàn và trải nghiệm thoải mái cho khách hàng.
Tuy vậy, tỷ lệ tiêm chủng thấp của Kenya, hiện chỉ ở mức 3%, khiến nhiều khách hàng của Sandrage Safaris cảm thấy do dự.
 |
| Lượng khách nước ngoài đến Kenya giảm mạnh vì đại dịch Covid-19. Ảnh: Art Of Safari. |
Tương lai không chắc chắn
Uganda cũng đang trải qua mùa du lịch ảm đạm. Ngay cả khi quốc gia này đã gỡ bỏ lệnh phong tỏa vào cuối tháng 7, lượng khách nước ngoài vẫn giảm gần 70% so với năm 2020, từ khoảng 1,5 triệu (2019) xuống còn 470.000 người, theo Bộ Du lịch Uganda.
Augustine Kikomenko, hướng dẫn viên 46 tuổi ở safari có trụ sở tại Kampala, cho biết để hỗ trợ gia đình, nhiều người làm trong ngành du lịch phải bán tài sản, đất đai hoặc phương tiện. Người bố của 3 đứa trẻ từng kiếm được 800 USD mỗi tháng, nhưng hiện thu nhập một tháng của anh chỉ còn 100-200 USD từ công việc rửa xe và bán nước trái cây.
"Sân bay đã mở cửa nhưng hầu như không có khách", Augustine nói.
 |
| Còn rất lâu nữa cảnh tượng này mới quay trở lại với ngành du lịch Uganda. Ảnh: Trafeka. |
Augustine tiết lộ nhiều người trong ngành của anh phải học những kỹ năng mới và hy vọng vào tương lai.
"Điều đó không tốt cho công việc hướng dẫn viên du lịch, nhưng chúng tôi cần phải tìm cách để tồn tại", Augustine nói.