Trên thực tế, loài động vật duy nhất gây ra mối đe dọa đối với một con cá mập trắng lớn trưởng thành là cá voi sát thủ, tuy nhiên để làm được điều này, phải cần đến cả một đàn cá voi sát thủ.
Thế nhưng, trong quá khứ, hành tinh của chúng ta cũng sở hữu một loài cá đủ lớn và đủ khỏe để cắn một con cá mập trắng lớn ra làm đôi.
Dunkleosteus terrelli là một
loài cá đã tuyệt chủng thuộc chi Dunkleosteus. Tất cả 10 loài thuộc chi này được xác định bởi bộ hàm lớn và cơ thể cứng cáp như những cỗ xe bọc thép, tuy nhiên Dunkleosteus terrelli lại là loài nổi bật nhất trong số chúng. Đây là loài lớn nhất trong chi và là một trong những loài cá bọc thép lớn nhất từ trước đến nay từng được con người phát hiện.
Mặc dù có nhiều thông tin khác nhau về độ lớn của loài động vật nguyên thủy này, nhưng chúng ta có thể nói rằng nó dài khoảng 8,8 đến 10 mét. Dunkleosteus terrelli cũng nặng gần 4 tấn, khiến nó trở thành một trong những loài cá lớn nhất từng tồn tại. Loài cá khổng lồ này được phân loại là cá da phiến, một nhóm cá da phiến thời tiền sử.
Năm 1956, Dunkleosteus được đặt tên để vinh danh David Dunkle, một nhà cổ sinh vật học người Mỹ. Dunkleosteus kết hợp từ “Dunkle” và từ tiếng Hy Lạp “ὀστέον” có nghĩa là “xương”.
David Dunkle đã làm việc tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Cleveland và sau đó tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Smithsonian, nơi công việc của ông là nghiên cứu về hóa thạch cá và công việc này đã giúp ông được nhiều người biết đến.
Các hóa thạch được phát hiện cho thấy Dunkleosteus terrelli sống ở nhiều nơi ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Một số tiểu bang nơi hóa thạch được tìm thấy bao gồm Ohio, Tennessee, California, Texas và Pennsylvania. Ngoài ra, nhiều tiểu bang khác ở Mỹ, bao gồm New York, Washington và Illinois cũng có hóa thạch Dunkleosteus terrelli được trưng bày.
Loài này được cho là đã sinh sống ở vùng nước nông khi còn nhỏ và di chuyển đến các địa điểm biển sâu khi trưởng thành. Đây là một đặc điểm được chia sẻ bởi các loài cá khác trong phân loại là cá da phiến.
Mặc dù các nhà khoa học tin rằng Dunkleosteus terrelli là một vận động viên bơi lội mạnh mẽ, nhưng lớp giáp nặng nề của nó sẽ khiến nó trở nên chậm chạp. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là nhiều loài cá da phiến hoặc cá bọc thép khác đã thích nghi với việc bơi nhanh trên bề mặt và đáy đại dương. Vì vậy, mặc dù chúng ta có thể ước tính dựa trên một số dữ kiện có sẵn, nhưng có thể Dunkleosteus terrelli là một vận động viên bơi lội mạnh mẽ và nhanh nhẹn.
Nếu không có sức mạnh bơi lội mạnh mẽ, nó sẽ chết đói do không thể săn được con mồi lớn mà nó ăn. Khi còn nhỏ, Dunkleosteus terrelli sẽ săn những con cá mập nhỏ. Nhưng khi nó trưởng thành, chế độ ăn uống của nó mở rộng và con mồi của nó cũng to hơn. Nghiên cứu cho thấy rằng hàm của nó trở nên khỏe hơn và rộng hơn theo tuổi tác, điều này làm tăng khả năng săn mồi của nó.
Dunkleosteus terrelli trưởng thành săn những con mồi lớn như ammonite và thậm chí cả những con cá da phiến khác. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng nó không tiêu hóa xương của những con vật này mà nôn ra.
Giống như nhiều loài cá ngày nay, Dunkleosteus terrelli không có răng điển hình. Thay vào đó, nó có bốn tấm xương sắc nhọn, được sắp xếp thành từng nhóm đôi. Những tấm này sẽ "mài" vào nhau, hoạt động như một cơ chế tự mài sắc. Cùng nhau, chúng trông giống như những chiếc răng nanh và có thể xé xác con mồi thành từng mảnh.
Do cấu trúc của răng, Dunkleosteus terrelli có thể mở miệng rất nhanh và kẹp chặt con mồi với lực rất lớn. Ngoài ra, nhiều nhà khoa học nghiên cứu, chẳng hạn như Philip SL Anderson và Mark W. Westneat, tin rằng có mối liên hệ giữa cách thức ăn của Dunkleosteus terrelli và cách thức hoạt động của các loài hút thức ăn ngày nay.
Theo một bài báo được xuất bản bởi cả hai nhà nghiên cứu, loài cá khổng lồ này có hộp sọ động học cao hoạt động với cơ chế liên kết bốn thanh. Điều này cho phép Dunkleosteus terrelli mở hàm nhanh chóng, dẫn đến giai đoạn mở rộng nhanh chóng thường thấy ở các loài cá hút hiện đại.
Các nghiên cứu ước tính rằng Dunkleosteus terrelli có lực cắn tương đương trong lượng cơ thể của chúng (tức gần gần 4 tấn) trên mỗi inch vuông ở đầu răng nanh của nó. Nhưng đó không phải là tất cả: một số bộ phận trong hàm của nó có lực cắn xấp xỉ 40 tấn trên mỗi inch vuông đáng kinh ngạc.
Điều này vượt trội hơn rất nhiều so với lực cắn của cá sấu nước mặn, vốn được mệnh danh là loài vật có lực cắn mạnh nhất so với bất kỳ sinh vật sống nào còn tồn tại - lực cắn của cá sấu nước mặn được giới hạn ở mức 1,6 tấn trên mỗi inch vuông, tức là chưa bằng một nửa lực cắn của Dunkleosteus terrelli.
Với lực cắn này, bạn có thể thắc mắc, "liệu Dunkleosteus terrelli có thể đánh bại một con cá mập trắng lớn không?". Theo các chuyên gia, nó có thể có.
Mark Westneat là một trong những người phụ trách các loài cá tại Bảo tàng Field ở Chicago, Illinois – một trong những bảo tàng trưng bày hóa thạch Dunkleosteus terrelli. Trong một cuộc phỏng vấn với Live Science, anh ấy nói rằng anh ấy tin rằng một con Dunkleosteus terrelli có thể đã đánh bại một con cá mập trắng lớn dài tới 6 mét. Niềm tin của anh ấy dựa trên mô hình hàm cá mập do anh ấy và Philip Anderson, trưởng dự án, thực hiện.
Anderson, người làm việc tại khoa Khoa học Địa vật lý tại Đại học Chicago, cũng tuyên bố rằng Dunkleosteus terrelli đã phá hủy mọi thứ trong môi trường của nó. Nhiều nhà khoa học và nhà cổ sinh vật học coi Dunkleosteus terrelli là kẻ săn mồi đỉnh cao, điều này mô tả một cách khéo léo sức mạnh của nó. Nó là một trong những loài săn mồi đầu tiên và duy trì như vậy cho đến khi tuyệt chủng.
Đáng buồn thay, Dunkleosteus terrelli đã tuyệt chủng khoảng 359 triệu năm trước. Nó không bị tuyệt chủng bởi tác động của bất kỳ loài nào mà là chịu ảnh hương từ sự tuyệt chủng hàng loạt do Sự kiện Hangenberg gây ra. Sự kiện Hangenberg khiến nồng độ oxy trong biển giảm mạnh và xóa sổ hơn 70% tất cả các loài trên Trái Đất.