Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, sự thành công của Công ty TNHH Một Thành viên Thương mại & Dịch vụ Phong Dũng (Công ty Phong Dũng) gắn liền với địa bàn tỉnh Bến Tre cũ (nay thuộc Vĩnh Long). Trong số 42 bên mời thầu mà công ty này có quan hệ, nổi lên hai cái tên đóng vai trò then chốt, mang lại phần lớn giá trị hợp đồng cho nhà thầu này: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Bến Tre và Công ty Điện lực Bến Tre.

Ban QLDA DD&CN Bến Tre: Những gói thầu trăm tỷ và liên danh quen thuộc

Theo dữ liệu chúng tôi thu thập được, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Bến Tre (Ban QLDA DD&CN Bến Tre) là chủ đầu tư/bên mời thầu lớn nhất của Công ty Phong Dũng.

Công ty Phong Dũng đã tham gia 12 gói thầu do đơn vị này mời thầu và trúng tới 8 gói. Tổng giá trị trúng thầu tại đây lên tới 248.151.621.001 đồng, chiếm hơn 71% tổng giá trị trúng thầu của Công ty Phong Dũng trong toàn bộ lịch sử hoạt động. Tại đây, Công ty Phong Dũng thường tham gia với vai trò liên danh trong các gói thầu quy mô rất lớn.

Gói thầu lớn nhất là "Gói thầu: Cung cấp và lắp đặt thiết bị màn hình tương tác thông minh (bao gồm phụ kiện và phần mềm kèm theo)", phê duyệt ngày 04/10/2023. Liên danh Phong Dũng - Sao Nam (Công ty TNHH Sao Nam TG) đã trúng thầu với giá trị 107.290.656.000 đồng.

Trước đó, ngày 16/09/2021, Ban QLDA này đã phê duyệt cho Liên danh Phong Dũng - Á Châu - Nam Long - BTN trúng "Gói thầu: Cung cấp và lắp đặt thiết bị" (thuộc Dự án Mua sắm thiết bị dạy học dùng chung cho lớp 2 và lớp 6). Giá trị gói thầu là 87.299.678.000 đồng.

Các thành viên trong liên danh này, bao gồm Công ty TNHH Tin học Á Châu (Á Châu), Công ty TNHH Nghe nhìn Nam Long (Nam Long), và Công ty TNHH Thiết Bị BTN Việt Nam (BTN), đều là những đối tác quen thuộc của Phong Dũng.

Một gói thầu lớn khác là "Gói thầu: Cung cấp và lắp đặt trang thiết bị" (thuộc Dự án Trường Trung cấp Kỹ thuật - Nông nghiệp Bến Tre), phê duyệt ngày 23/11/2020. Liên danh Phong Dũng - Nam Long - BTN trúng thầu với giá trị 40.198.708.000 đồng.

Việc lặp đi lặp lại các cấu trúc liên danh quen thuộc và liên tiếp trúng các gói thầu giá trị rất lớn tại cùng một chủ đầu tư là một hiện tượng đáng chú ý.

Công ty Điện lực Bến Tre: Tần suất đều đặn và vai trò độc lập

Tại Công ty Điện lực Bến Tre (PC Bến Tre), nhà thầu này lại thể hiện sự "bền bỉ" với tần suất trúng thầu đều đặn qua các năm, chủ yếu với vai trò nhà thầu độc lập.

Dữ liệu cho thấy, Công ty Phong Dũng đã tham gia tổng cộng 10 gói thầu do PC Bến Tre (bao gồm cả tên cũ và tên sau khi đổi) mời thầu và trúng tới 7 gói. Tổng giá trị trúng thầu tại đây là hơn 28,3 tỷ đồng.

Các gói thầu chủ yếu tập trung vào việc mua sắm thiết bị CNTT và phần mềm. Có thể kể đến các gói thầu tiêu biểu:

• Năm 2024: Trúng thầu 3.554.990.000 đồng.
• Năm 2022: Trúng thầu 6.478.180.000 đồng.
• Năm 2021: Trúng thầu 6.178.790.000 đồng.
• Năm 2020: Trúng thầu 4.849.500.000 đồng.

Như đã phân tích ở Kỳ 2, hầu hết các gói thầu này đều có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp (dưới 0,3%). Đồng thời, số lượng nhà thầu tham gia cạnh tranh cũng rất hạn chế. Ví dụ, gói năm 2024 và 2021 chỉ có 2 nhà thầu tham dự. Gói năm 2022 (Thiết bị VTCNTT năm 2022), dữ liệu ghi nhận chỉ có duy nhất Công ty Phong Dũng tham dự và trúng thầu.

Mối quan hệ "sân nhà" và những câu hỏi về tính cạnh tranh

Việc một doanh nghiệp tập trung khai thác thị trường tại địa phương là điều bình thường. Tuy nhiên, khi sự ưu thế này chuyển thành tình trạng "quen mặt" trúng thầu liên tục tại một số chủ đầu tư nhất định, đi kèm với các dấu hiệu hạn chế cạnh tranh, thì câu hỏi về tính minh bạch và công bằng cần được đặt ra.

Đặc biệt, mối quan hệ với Công ty TNHH Tin học Á Châu khá phức tạp. Tại PC Bến Tre, Á Châu là đối thủ cạnh tranh (như gói năm 2024). Nhưng tại Ban QLDA DD&CN Bến Tre, Á Châu lại là đối tác liên danh quan trọng (như gói 87 tỷ đồng năm 2021). Sự hoán đổi vai trò này càng làm dày thêm những câu hỏi về mối quan hệ thực sự giữa các nhà thầu khi tham gia đấu thầu tại địa bàn này.

Chuyên gia đấu thầu Đào Giang nhận định: "Việc một nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, am hiểu địa bàn và liên tiếp trúng thầu là điều bình thường trong kinh tế thị trường. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này đi kèm với các dấu hiệu như tỷ lệ tiết kiệm thấp, số lượng nhà thầu tham gia hạn chế, các liên danh lặp đi lặp lại, thì các cơ quan quản lý cần phải xem xét lại toàn diện quá trình mời thầu. Phải đảm bảo rằng hồ sơ mời thầu được xây dựng một cách khách quan, không cài cắm các tiêu chí gây hạn chế cạnh tranh, đúng theo tinh thần của Điều 44 Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15."

Rõ ràng, mối quan hệ "sân nhà" đã mang lại cho Công ty Phong Dũng những hợp đồng giá trị lớn. Nhưng liệu tính cạnh tranh trong các gói thầu này đã thực sự được đảm bảo để mang lại hiệu quả tối ưu cho ngân sách nhà nước?

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 4:] Tính cạnh tranh trong các gói thầu của Công ty Phong Dũng: Khi nhà thầu "một mình một ngựa"