Nhiều sai phạm về mua sắm thiết bị, đấu thầu tại đơn vị của Bộ Y tế

Ban hành kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng chống dịch Covid-19 tại Bộ Y tế (từ ngày 1/1/2020 đến 31/12/2021), Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại Bộ này cùng một số đơn vị trực thuộc.

Theo Thanh tra Chính phủ (TTCP), Bộ Y tế quản lý không chặt chẽ việc tiếp nhận vaccine từ Công ty TNHH AstraZeneca Việt Nam và việc tổ chức tiêm chủng phòng Covid-19 của Công ty cổ phần vaccine Việt Nam (VNVC). Điều này dẫn đến VNVC giữ lại hơn 73.000 liều để tiêm chủng không có trong kế hoạch được phê duyệt, không có sự kiểm soát của Bộ Y tế về mục đích tiêm phi thương mại theo quy định của Chính phủ.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đồng ý cho VNVC được giữ lại hơn 73.000 liều vaccine và tiếp nhận, phân bổ trên một triệu liều (có hạn sử dụng ngắn đến 31/3) cho các tỉnh, thành phố. Nội dung này chưa phù hợp với chỉ đạo.

Đối với Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, TTCP xác định đơn vị này ký hợp đồng cho phép VNVC được giữ lại không quá 30.000 liều vaccine để tiêm chủng là trái với chủ trương, quyết định mua sắm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; không đúng với dự toán mua sắm, kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được phê duyệt, không đúng quy định tại Khoản 3, Điều 65 Luật Đấu thầu.

Tại 2 gói thầu thiết bị TB03, TB04 thuộc dự án hỗ trợ kỹ thuật ứng phó khẩn cấp đại dịch Covid-19 cho Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, TTCP cho rằng có sai sót, vi phạm về trình tự thủ tục thực hiện, hồ sơ dự thầu. Giá trị dự toán, nghiệm thu lắp đặt cũng sai quy định (gói thầu TB03 là 189 triệu đồng, gói thầu TB04 là 122 triệu đồng).

Việc mua sắm sinh phẩm, kít xét nghiệm tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, BVTW Cần Thơ cũng được nêu trong kết luận thanh tra là có xảy ra sự lãng phí nguồn vốn mua sắm với số tiền trên 2,1 tỷ đồng. Ngoài ra, hầu hết danh mục hàng hóa nhập khẩu trong các hợp đồng vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm tại các bệnh viện (BV Đại học Y, BV Chợ Rẫy, BV ĐH Y dược TP.HCM, BVTW Cần Thơ, Viện Pasteur TP.HCM) khi nhận hàng hóa đều không có đầy đủ tài liệu chứng minh tính hợp lệ của hàng hóa nhập khẩu.

Cũng theo cơ quan thanh tra, 7/13 viện, bệnh viện thuộc Bộ Y tế sử dụng hàng dùng nghiên cứu khoa học (RUO), dùng trong phòng thí nghiệm (LUO) trong lĩnh vực y tế trái với mục đích sử dụng hàng nhập khẩu theo hướng dẫn của Bộ chủ quản.

TTCP còn xác định khi BVTW Cần Thơ mua sắm thiết bị y tế với 18 gói thầu đã được Bộ Y tế phê duyệt có một số dấu hiệu bất thường. Trong đó, 2 gói thầu (gói số 07 mua hệ thống ECMO trị giá gần 3,5 tỷ đồng và gói số 18 mua 2 máy điện tim trên 6 kênh trị giá gần 126 triệu đồng) vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu.

Sau khi TTCP gửi dự thảo kết luận thanh tra báo cáo Thủ tướng, Bộ Y tế và BVTW Cần Thơ giải trình gói thầu số 07 do nhà thầu không nhập khẩu phụ kiện theo đúng xuất xứ của hợp đồng đã ký, nên nhà thầu khắc phục bằng cách nhận lại máy, hoàn trả tiền. Sau đó, bệnh viện đã nộp vào ngân sách Nhà nước gần 3,5 tỷ đồng. Còn với các gói thầu mua sắm thiết bị phòng, chống dịch, các nhà thầu đề nghị và nộp ngân sách phần lợi nhuận họ thu được từ các gói thầu, với tổng số tiền trên 4 tỷ đồng.

Với những sai phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế khắc phục những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm nêu trên. Trong đó, Bộ chủ quản rà soát, làm rõ số lượng hơn 73.000 liều vaccine VNVC đã giữ lại; kiểm tra việc tổ chức tiêm 58.974 liều cho 68.099 người của VNVC đảm bảo miễn phí theo quy định. Trường hợp phát hiện vi phạm, xử lý nghiêm theo quy định.

Đối với BVTW Cần Thơ, TTCP kiến nghị Bộ Y tế cho kiểm tra, chịu trách nhiệm về tính xác thực đối với báo cáo của bệnh viện này. Trường hợp có vi phạm, xử lý nghiêm theo quy định; chỉ đạo xử lý hành chính nghiêm khắc đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến gói thầu có sai phạm. TTCP cũng kiến nghị Bộ Y tế xử lý các vi phạm về thủ tục thực hiện, hồ sơ dự thầu, lập dự toán, nghiệm thu 2 gói thầu TB03, TB04 do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương là chủ dự án.

Về xử lý hành chính, cơ quan thanh tra kiến nghị Bộ Y tế kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo Bộ về những vi phạm đã nêu tại kết luận thanh tra.