Nguyên nhân Kon Tum xuất hiện hơn 20 trận động đất 4 ngày qua?

Sáng 19/4, Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai đã họp ứng phó với hoạt động động đất trên địa bàn tỉnh Kon Tum. 4 ngày qua, địa bàn huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) đã xảy ra “liên hoàn động đất” với hơn 20 trận động đất kích thích, trong đó có một trận động đất với độ lớn 4.5 độ richter khiến người dân lo lắng.

Tại cuộc họp, Phó trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên tai – Trần Quang Hoài cho biết, cuộc họp để nhận diện tình hình động đất biến động, tìm hiểu nguyên nhân, khả năng thiệt hại và các giải pháp ứng phó cho chính quyền và người dân vùng động đất...

Tại cuộc họp, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh - Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, trong khoảng thời gian từ năm 1903 đến năm 2020, trên khu vực huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) và lân cận ghi nhận 33 trận động đất có độ lớn từ 2,5 trở lên.

Từ tháng 4/2021 đến nay, thống kê cho thấy, hiện tượng động đất xảy ra tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận có tần xuất xảy ra thường xuyên và xu hướng mạnh dần. Cụ thể, trong năm 2021 đến nay ghi nhận 169 trận động đất có độ lớn từ M >=2.5. Riêng từ 15-18/4, đã ghi nhận động đất xảy ra liên tục tại khu vực này với tổng số 22 trận động đất với độ lớn M = 2.5 đến 4.5.

Theo ông Nguyễn Xuân Anh, nhiều số liệu cho thấy hiện tượng động đất tại khu vực Kon Plông có tần suất xảy ra thường xuyên hơn gần đây và xu hướng mạnh dần. Thời gian tới, tại đây có thể xảy ra các trận động đất có độ lớn 5-5,5.

Đánh giá sơ bộ của Viện Vật lý địa cầu, hiện tượng động đất ở Kon Tum là động đất kích thích. Nghĩa là có tác nhân nào đó, chẳng hạn như thủy điện hay một số tác động nào đó kích hoạt tạo ra động đất.

Dẫn chứng vào tháng 3/2021, một thủy điện tại đây tích nước, sau đó liên tiếp xảy ra các trận động đất, ông Nguyễn Xuân Anh cho biết, với tình huống hiện tại cần tiếp tục quan trắc hoạt động động đất và tiến hành nghiên cứu các đứt gãy ở khu vực cũng như vấn đề tích nước của các hồ.

Theo ông Xuân Anh, mặc dù cho đến nay chưa ghi nhận thiệt hại về nhà cửa và người tại khu vực trên, tuy nhiên chắc chắn các rung động địa chấn do động đất gây ra đã ảnh hưởng nhất định đến đời sống của nhân dân trong khu vực.

Ông Trần Quang Hoài - Phó ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, khu vực xung quanh huyện Kon Plông và tỉnh Kon Tum có nhiều hồ chứa, đặc biệt nhiều hồ xung yếu và nhiều hồ đã tích đầy nước.

"Việc này đặt ra bài toán đảm bảo an toàn cho người dân đang sinh sống tại khu vực hạ du các hồ chứa trong trường hợp xảy ra những yếu tố bất thường, đặc biệt là động đất", ông Hoài nêu ý kiến.

Phó ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai cho rằng, việc cảnh báo diễn biến động đất có độ trễ. Nếu xảy ra tình huống khẩn cấp, thời lượng trễ này là thời gian vàng để cơ quan chức năng ứng phó. Do đó, đề nghị Viện Vật lý địa cầu tăng cường kết hợp với đơn vị quản lý thủy điện và các địa phương để cung thấp thông tin nhanh chóng hơn.

Đại diện Bộ Công Thương kiến nghị UBND tỉnh Kon Tum và Gia Lai sớm xây dựng và phê duyệt phương án ứng phó khẩn cấp đối với các tình huống động đất trên địa bàn.

Nhằm giảm thiểu thiệt hại do động đất có khả năng gây ra tại khu vực trên, Viện Vật lý địa cầu kiến nghị Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai xem xét cho phép thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu về độ nguy hiểm và rủi ro động đất đối với khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum.

Cụ thể, cơ quan chuyên môn tiến hành đánh giá chi tiết mô hình cấu trúc và độ lớn động đất cực đại có khả năng phát sinh của các hệ thống đứt gãy khu vực huyện Kon Plông và lân cận. Thiết lập ngay một mạng trạm quan sát động đất địa phương (gồm 5 trạm) tại khu vực huyện Kon Plông và phụ cận.

Nghiên cứu nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất, đánh giá mức độ rủi ro và xây dựng các kịch bản ứng phó rủi ro có thể xảy ra cho khu vực huyện Kon Plông. Rà soát, đánh giá về công tác thiết kế kháng chấn đối với các dự án thủy điện và các công trình quan trọng trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

"Chúng tôi cũng kiến nghị ban chỉ đạo cho phép rà soát, đánh giá về công tác thiết kế kháng chấn đối với các dự án thủy điện và các công trình quan trọng trên địa bàn tỉnh Kon Tum", ông Xuân Anh đề xuất.

Kết luận tại cuộc họp, ông Trần Quang Hoài đề nghị các bộ, ngành, các đơn vị, địa phương, bộ ngành liên quan tăng cường theo dõi tình hình diễn biến động đất. Hoan nghiên Viện vật lý địa cầu đã cung cấp thông tin thường xuyên về các vụ động đất, nhưng ông Hoài đề nghị việc cung cấp thông tin phải được nhanh chóng hơn.

Ông Hoài đề nghị UBND tỉnh Kon Tum chỉ đạo văn phòng chuyên môn xây dựng kế hoạch để khẩn trương kiểm tra, rà soát tất cả các dấu hiệu xảy ra trong thời gian vừa qua, tiến hành xác định nguyên nhân xảy ra sự cố và nguy cơ xảy ra sự cố. Đồng thời cũng đề nghị các cơ quan có liên quan tăng cường thông tin tuyên truyền đến người dân, loại bỏ các thông tin thất thiệt, khiến người dân hoang mang.

"Thủy điện Thượng Kon Tum không được tích thêm nước, vì hiện mùa thu, nhưng có thể mưa trái mùa. Về lâu dài, Viện Vật lý địa cầu cần có một báo cáo tổng thể về tình trạng này cho Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai để có các bước xử lý tiếp theo”, ông Hoài nêu ý kiến.