Giá sách giáo khoa trước năm học 2023-2024 thay đổi thế nào?

Sách giáo khoa đã trở thành vấn đề "nóng" trong 1-2 năm gần đây. Thực hiện Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 về đổi mới toàn diện và đồng bộ, từ chương trình, sách giáo khoa, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá, nội dung SGK đóng vai trò là "học liệu" (không phải nguồn kiến thức duy nhất) để tổ chức hoạt động dạy học; dạy học theo nội dung, yêu cầu cần đạt của Chương trình; Xuất hiện nhiều đơn vị cùng tham gia, cạnh tranh vào biên soạn và phát hành sách giáo khoa.

Thực tế, việc thay đổi này đã mang đến một số bất cập, trong đó việc “giá sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018” cao hơn giá sách Chương trình hiện hành 2 - 3 lần.

Trước nhiều thông tin phản ánh, tại kỳ họp ngày 19/6, Quốc hội đã thông qua Luật giá sửa đổi quy định mức giá trần cho sách giáo khoa. Liệu thị trường sách giáo dục trong năm học 2023 - 2024 sẽ thay đổi như thế nào?

Đầu tiên, phải kể đến 3 bộ sách giáo khoa đang có mặt trên thị trường. Trong đó, bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” và “Chân trời sáng tạo” là sách giáo khoa do NXB Giáo dục Việt Nam biên soạn và bộ sách “Cánh Diều” do Công ty Cổ phần Đầu tư Xuất bản - Thiết bị Giáo dục Việt Nam (VEPIC) tổ chức biên soạn, liên kết xuất bản, phát hành.

Theo NXB Giáo Dục Việt Nam, đơn vị này đã hoàn thành kê khai giá theo quy định. Giá sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 thấp 4-6% so với sách lớp 3, 7, 10 áp dụng năm học trước và thấp hơn giá sách giáo khoa của các bộ sách khác trên thị trường khoảng 20%. Cụ thể, giá này thấp hơn 22-26% so với sách trên thị trường (chưa bao gồm sách tiếng Anh, các môn học và chuyên đề lựa chọn đối với lớp 11). Mức chênh lệch này dựa trên so sánh đơn giá bình quân trong một trang sách, tổng giá bìa trên tổng số trang của bộ sách.

Vì sao giá sách giáo khoa mới cao hơn chương trình cũ?  

Nếu so với sách giáo khoa theo chương trình cũ, giá sách mới cao hơn khoảng 2-3 lần. Thực tế, sách giáo khoa lớp 4 có giá tăng gấp 2-3 lần so với giá sách cũ. So sánh với sách giáo khoa lớp 4 hiện hành theo chương trình cũ, có 9 cuốn với giá 87.000 đồng, sách giáo khoa mới tăng gấp 3 lần về số lượng và giá tiền. Theo NXB Giáo dục Việt Nam, sự gia tăng này chủ yếu do có thêm các cuốn sách cho môn Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm.

Sách lớp 8 đủ 14 cuốn của bộ “Kết nối tri thức với cuộc sống” có giá 270.000-300.000 đồng. Bộ sách giáo khoa lớp 11 được bán với giá 350.000 - 390.000 đồng.

Như vậy, giá sách giáo khoa mới của lớp 8 và lớp 11 cũng tăng 2 - 3 lần so với bộ sách cũ. Số tiền này được tính tương đối trên giá đơn lẻ của 16 cuốn, trong đó có 9 cuốn thuộc các môn bắt buộc ở chương trình mới, 4 cuốn sách môn lựa chọn và 3 sách chuyên đề.

Theo đại diện NXB Giáo dục Việt Nam, đầu tiên, có thể giải thích rằng, khi thay đổi chương trình, chi phí biên soạn và phát hành sách sẽ do doanh nghiệp/đơn vị xuất bản tự bỏ vốn đầu tư và vay vốn ngân hàng, thay vì sách giáo khoa trước đây được biên soạn bằng vốn ngân sách nhà nước và vốn vay Ngân hàng Thế giới. Giá sách cũng tăng bởi số cuốn sách trong mỗi bộ nhiều hơn.

Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục theo mô hình phát triển năng lực, sách giáo khoa cần thay đổi theo hướng tăng cường kênh hình, hình ảnh hóa nội dung... Sách mới khổ 19 x 26,5 cm, lớn hơn 1,2 lần sách cũ (17 x 24 cm).

NXB Giáo dục Việt Nam cho biết, đã tiết giảm lợi nhuận, chi phí trong điều kiện chi phí đầu tư như vật tư, công in vẫn không ngừng tăng, và giảm chi phí phát hành (vận chuyển, kho bãi, nhân công…) để có thể giảm giá sách giáo khoa so với năm học trước từ 4-6%. Năm 2023 - 2024, đơn vị này cam kết tiếp tục hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn bằng việc dành kinh phí để tặng sách giáo khoa miễn phí cho học sinh, cấp sách cho các thư viện trường học trên cả nước và tặng học bổng cho học sinh.

Liên quan vấn đề giá sách giáo khoa mới cao hơn 2 - 3 lần sách giáo khoa chương trình cũ, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhiều lần giải trình, trả lời đại biểu Quốc hội. Trong đó, thảo luận tại tổ ở Quốc hội sáng 25/5/2022, ông Sơn giải thích về giá sách giáo khoa mới tăng 2-3 lần vì được biên soạn với khổ lớn, giấy tốt hơn. Quy trình từ biên soạn đến giới thiệu, thử nghiệm, phát hành đều do doanh nghiệp đảm nhiệm, sau đó kê khai giá với Bộ Tài chính.

Các bộ sách giáo khoa thuộc chương trình 2016 có giá thấp hơn sách mới, vì được Nhà nước hỗ trợ tiền cho nhiều khâu như biên soạn, thẩm định. Sách cũ khổ nhỏ, giấy xấu hơn. Vì vậy, bộ sách giáo khoa cũ giá 50.000 - 100.000 đồng; sách mới giá 200.000 - 300.000 đồng, tùy từng loại.

Người đứng đầu ngành giáo dục cho rằng, so sánh với sách cũ thấy khác nhau, nhưng so với sách chương trình mới thì đồng đẳng, hợp lý hơn. Nếu so giá sách mới với các bộ sách cũ được Nhà nước tổ chức trước đây để nói sách giáo khoa tăng giá thì không tương đồng.