Báo cáo 'hỏa tốc' của Chính phủ về Hồ chứa Ka Pét có gì?

Hồ chứa nước Ka Pét là dự án quan trọng quốc gia. Dự án được Quốc hội quyết định và điều chỉnh, bổ sung chủ trương đầu tư ngày 24/6/2023 gồm các hạng mục hồ điều tiết dung tích toàn bộ 51,21 triệu m3 cùng hệ thống kênh và các công trình phụ trợ khác.Tổng mức đầu tư và nguồn vốn của dự án là hơn 874 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2019 đến hết năm 2025.

Khi dự án hoàn thành sẽ cấp nước tưới cho khoảng 7.762 ha đất sản xuất nông nghiệp của huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận), cấp nước thô cho khu công nghiệp Hàm Kiệm II khoảng 2,63 triệu m3/năm, tạo nguồn nước thô để cấp cho sinh hoạt khoảng 120.000 người dân khu vực huyện Hàm Thuận Nam và TP Phan Thiết.

Mục tiêu của dự án là cấp nước tưới cho đất sản xuất nông nghiệp, cấp nước thô cho khu công nghiệp và sinh hoạt của người dân; phòng chống lũ và cải tạo môi trường, điều tiết nước cho vùng hạ du khu vực Hàm Thuận Nam và tỉnh Bình Thuận.

Theo báo cáo của Chính phủ, việc UBND tỉnh Bình Thuận đảm bảo tiến độ thực hiện dự án đúng như Nghị quyết của Quốc hội vào ngày 24/6/2023 là rất khó khăn (theo Nghị quyết thời gian thực hiện dự án từ năm 2019 đến hết năm 2025).

Báo cáo của Chính phủ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo UBND tỉnh Bình Thuận khẩn trương đẩy nhanh việc thực hiện dự án hồ chứa nước Ka Pét với tinh thần quyết tâm và nỗ lực cao nhất thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội.

Các Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài nguyên và Môi trường phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ UBND tỉnh Bình Thuận khẩn trương hoàn thành việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường và báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án theo đúng quy định.

Báo cáo cũng kiến nghị Quốc hội, trường hợp không thể thực hiện đúng tiến độ dự án, UBND tỉnh Bình Thuận lập hồ sơ điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư công và chịu trách nhiệm toàn diện về các vấn đề phát sinh.

Ngày 26/3, UBND tỉnh Bình Thuận có báo cáo 85 nêu rõ, phải thận trọng rà soát, đánh giá khách quan các nội dung còn băn khoăn, trong đó có việc cân nhắc quy mô đầu tư dự án. Quá trình tổ chức khảo sát địa chất thì tại vị trí tuyến đập chính bố trí hiện nay nằm trên tầng địa chất yếu là đới đá phong hóa vừa xen kẹp phong hóa mạnh ảnh hưởng đến độ an toàn của tuyến đập. Điều này khiến đơn vị tư vấn và Ban QLDA cần có thời gian để nghiên cứu, xem xét xử lý lớp địa chất.

Một nguyên nhân chủ quan là do sự thiếu quyết liệt của chủ đầu tư, sự phối hợp chưa tốt của các sở, ngành, địa phương có liên quan và sự chỉ đạo chưa thật sự hiệu quả của UBND tỉnh Bình Thuận. Trong khi đó, Sở NN&PTNT Bình Thuận phối hợp với chủ đầu tư trong quá trình hoàn thiện hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi vẫn còn chậm so với tiến độ đề ra.

Bên cạnh đó, việc tạm tính kinh phí di dời Dinh Cậu giữa UBND huyện Hàm Thuận Nam và sư cả còn chênh lệch nên ảnh hưởng đến việc cập nhật chi phí và hoàn thiện vào báo cáo nghiên cứu khả thi.

Ban QLDA chưa chỉ đạo quyết liệt các đơn vị tư vấn sớm thực hiện hoàn thiện hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi nhằm đẩy nhanh tiến độ, chưa rà soát đầy đủ các nội dung công việc để triển khai kịp thời làm phát sinh thời gian thực hiện, chưa chủ động dự báo kịp thời các phát sinh liên quan đến dự án.

Đơn vị tư vấn thiết kế còn chậm hoàn thiện hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi, hồ sơ chưa đảm bảo chất lượng làm chậm thời gian thực hiện thẩm tra trình thẩm định, chưa phối hợp kịp thời với đơn vị tư vấn thẩm tra.Trong quá trình thẩm định, đơn vị tư vấn thẩm tra chưa kịp thời tổng hợp các ý kiến vướng mắc trong quá trình thẩm tra, báo cáo chủ đầu tư chỉ đạo tháo gỡ làm kéo dài thời gian thẩm tra.

Theo báo cáo của Chính phủ, đến nay dự án hồ chứa nước Ka Pét mới chỉ được cấp giấy phép khai thác, sử dụng mặt nước. Công tác kiểm kê, đánh giá hiện trạng rừng đã làm xong từ tháng 12/2020 và cập nhật kết quả kiểm tra hiện trạng rừng vào tháng 4/2022.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận (Ban QLDA) phải lựa chọn nhà thầu khác để thực hiện công tác lập báo cáo đánh giá tác động môi trường hồ chứa nước Ka Pét. Riêng về việc khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, UBND tỉnh Bình Thuận chưa bổ sung, hoàn thiện hồ sơ.

Hiện nay, hồ chứa nước Ka Pét đã giải ngân được hơn 11 tỷ đồng. Kế hoạch vốn năm 2024 đã bố trí 1 tỷ đồng nhưng chưa giải ngân được đồng nào. Các phần việc quan trọng khác như chuyển mục đích sử dụng rừng và tận thu lâm sản; khảo sát, lập hồ sơ thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; lựa chọn nhà thầu rà phá bom mìn, vật liệu nổ và triển khai rà phá bom mìn; thực hiện các thủ tục liên quan đến các gói thầu thi công, giám sát, bảo hiểm công trình và triển khai thi công… phải từ tháng 6 - 7/2024 mới bắt đầu triển khai.

Theo báo cáo, căn cứ tình hình thực tế hồ sơ, thủ tục hiện nay của dự án, Chính phủ báo cáo Quốc hội dự kiến bắt đầu từ tháng 4/2026 và phải đến cuối tháng 11/2027 mới kết thúc dự án (tức chậm tiến độ so với nghị quyết của Quốc hội).