Ông Trục khẳng định như vậy trong buổi họp báo do Hội Luật gia Việt Nam vừa tổ chức nhằm vạch rõ những sai phạm, hành động phi pháp của Trung Quốc trong việc hạ đặt giàn khoan trong vùng biển nước ta.
Tuy nhiên, ông Trục cũng cho rằng, trong mỗi một vụ kiện tụng, có nhiều yếu tố khác không phải đơn thuần về mặt pháp lý như các cuộc lobby, vận động hành lang, thái độ của các đương sự, các bên tham gia vào giải quyết phiên tòa…
Thực tế, Philipines đã kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế cách đây nhiều năm nhưng giờ vẫn đang trong quá trình kiện tụng, hoàn thành các thủ tục.
 |
Ông Trần Công Trực (cầm micro) - Nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ hoan nghênh thông báo mạnh mẽ của Hội Luật gia Việt Nam.
|
Tham dự buổi họp báo có luật gia Phạm Quốc Anh, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, Luật gia Trần Công Huy, Phó hiệu trưởng ĐH Luật Hà Nội, luật gia Trần Công Trực...
 |
Luật gia Lê Minh Tâm, Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam.
|
Luật gia Phạm Quốc Anh - Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam tuyên bố: Hội luật gia Việt Nam cực lực phản đối và yêu cầu phía Trung Quốc dừng ngay lập tức các hoạt động bất hợp pháp và rút hết giàn khoan HD-981 và các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam, không để tái diễn những hành động tương tự trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Hội luật gia Việt Nam yêu cầu phía Trung Quốc tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật biển năm 1982; theo đó không ai có quyền tiến hành thăm dò thềm lục địa hay khai thác tài nguyên thiên nhiên của thêm lục địa, nếu không có "sự thỏa thuận rõ ràng của quốc gia ven biển".
Hội luật gia Việt Nam cũng yêu cầu Trung Quốc thực hiện nghiêm chỉnh các cam kết được nêu trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông.
Hội luật gia Việt Nam kêu gọi giới luật gia các nước trên thế giới có tiếng nói bảo vệ công lý, bảo vệ luật pháp quốc tế, đặc biệt là bảo vệ Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982.
Trước đó, ngày 2/5, Trung Quốc đã hạ đặt giàn khoan HD-981 tại toạ độ 15029’58” vĩ Bắc – 111012’06” kinh Đông, phía Nam đảo Tri Tôn, sâu vào trong thềm lục địa của Việt Nam 80 hải lý, cách đảo Lý Sơn 119 hải lý, cách bờ biển Việt Nam 130 hải lý để tiến hành khoan thăm dò thềm lục địa của Việt Nam, đồng thời huy động số lượng lớn tàu hộ tống đi cùng, trong đó có cả tàu quân sự.
Các tàu này đã cố tình đâm va vào các tàu thực thi pháp luật – tàu cảnh sát biển và tàu kiểm ngư – của Việt Nam đang hoạt động chấp pháp tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gây thiệt hại về tài sản và đe dọa nghiêm trọng tính mạng.
Khu vực giàn khoan HD-981 và các tàu bảo vệ của Trung Quốc hoạt động hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam theo quy định tại Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.
Các việc làm trên của Trung Quốc đã bất chấp luật pháp quốc tế, vi phạm ngang nhiên chủ quyền của Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (Điều 58, Điều 77) mà chính Trung Quốc là quốc gia thành viên. Hành động này cũng đã đi ngược lại Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) giữa Trung Quốc và các quốc gia thành viên ASEAN. Mặc dù Tuyên bố đã nêu rõ: “Tất cả các bên cam kết kiềm chế thực hiện những hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng tới hòa bình và ổn định”, nhưng hành động nêu trên của Trung Quốc rõ ràng là đã làm phức tạp tình hình và gây bất ổn định ở khu vực Biển Đông.
Việc Trung Quốc cho rằng đây là “hoạt động tác nghiệp bình thường” và so sánh hành động này của Trung Quốc với các hoạt động thăm dò, khai thác do Việt Nam thực hiện trên Biển Đông là hết sức vô lý vì các hoạt động của Việt Nam được tiến hành trong phạm vi thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo đúng quy định tại Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, được các nước công nhận và cùng hợp tác, trong khi Trung Quốc tiến hành thăm dò tại thềm lục địa của Việt Nam chỉ dựa trên yêu sách đơn phương của Trung Quốc, trái với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và không được bất cứ quốc gia nào khác công nhận.
Diễn biến Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép
 |
Tàu Kiểm ngư Việt Nam bị vỡ thân tàu do tàu Trung Quốc ngang ngược, hung hăng đâm vào.
|
Cụ thể:
Lúc 5h22 ngày 1/5/2014, cơ quan chức năng Việt Nam phát hiện giàn khoan nước sâu Hai Yang Shi You 981 (mà Việt Nam vẫn thường gọi là HD981) và 3 tàu dịch vụ dầu khí của phía Trung Quốc di chuyển từ Tây Bắc đảo Tri Tôn (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) xuống phía Nam.
Đến 16h ngày 2/5/2014, giàn khoan HD981 được thả trôi ở tọa độ 15o29’58’’ vĩ Bắc – 111o12’06’’ kinh Đông, phía Nam đảo Tri Tôn, sâu vào trong thềm lục địa của Việt Nam 80 hải lý, cách đảo Lý Sơn 119 hải lý, cách bờ biển Việt Nam 120 hải lý.
Trung Quốc hạ đặt giàn khoan này để tiến hành khoan thăm dò thềm lục địa của Việt Nam và huy động nhiều tàu bảo vệ đi cùng. Thời điểm đó, số lượng tàu của Trung Quốc bảo vệ giàn khoan đã tăng lên hơn 60 chiếc, trong đó có cả tàu quân sự. Các tàu này đã cố tình đâm va vào các tàu thực thi pháp luật, tàu cảnh sát biển và tàu kiểm ngư của Việt Nam đang hoạt động chấp pháp tại các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gây thiệt hại về người và tài sản.
Trung Quốc đã huy động lúc cao nhất 80 tàu các loại, trong đó có 2 tàu quân sự gồm tàu hộ vệ tên lửa 534 Giang Hồ 2 và tàu tuần tiễu tấn công nhanh số hiệu 753 cùng 33 tàu Hải Cảnh, Hải Giám, Ngư Chính và các tàu vận tải, tàu cá. Ngoài ra, hàng ngày còn có hàng chục tốp máy bay hoạt động trên khu vực. Một nhóm tàu cá vũ trang và tàu quân sự đã vào cách đảo Lý Sơn 50-60 hải lý.
Về hành động của Trung Quốc trên thực địa, khi các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam ra kiểm tra, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan HD981, các tàu bảo vệ của Trung Quốc, được sự yểm trợ của máy bay, có hành động hung hăng, chủ động đâm thẳng vào các tàu, dùng vòi rồng có công suất lớn phun nước vào các tàu của Việt Nam nhằm làm hư hỏng tàu thuyền và các trang thiết bị trên tàu, gây thương tích cho thủy trên tàu.
Cụ thể, lúc 8h10 ngày 03/05, tại tọa độ 15@31” N – 111@E (cách giàn khoan HD981 khoảng 10 hảy lý), tàu Hải Cảnh 44044 chủ động đâm thẳng vào mạn phản tàu CSB4033, hậu quả làm cho các tàu 4033 bị rách mạn phải chiều dài 3 mét, rộng 1 mét, làm hư hỏng máy phải và các trang thiết bị khác.
Lúc 8h30 ngày 04/05, tàu Hải Cảnh 44103 chủ động đâm thẳng vào mạn trái tàu CSB2012, do tàu 2012 đã tăng tốc vòng tránh, nên vết đâm chỉ bị ở chính góc đuôi tàu mạn phải, diện tích khoảng 1m2, làm hư hỏng một số trang thiết bị khác trên tàu.
Ngoài các tàu Cảnh sát biển, các tàu Trung Quốc còn chủ động đâm và bắn nước vào hàng chục tàu Kiểm ngư và các tàu thực thi pháp luật khác của Việt Nam. Hậu quả làm hư hỏng các trang thiết bị trên tàu và làm bị thương cho một số thủy thủ Việt Nam.
Lúc 12h00 ngày 7/5, tàu Hải Cảnh 3411 tiếp tục có hành động đâm vào tàu CSB8003. Trung Quốc sử dụng đồng thời máy bay số hiệu 8321 bay trên không nhằm uy hiếp các tàu Việt Nam.
Đối với các tàu Trung Quốc được trang bị vũ khí đều mở bạt che súng, pháo để sẵn sàng sử dụng bất cứ lúc nào, gây nên tình trạng hết sức căng thẳng trên thực địa.
Phản ứng của Mỹ
Nữ Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki phát biểu trong cuộc họp báo ngắn thường kì cho biết: “Chúng tôi cực kỳ quan ngại trước các hành vi đe doạ và gây nguy hiểm của các tàu. Do vậy, Mỹ kêu gọi tất cả các bên hành xử an toàn, kiềm chế và giải quyết các tranh chấp về chủ quyền một cách hoà bình, ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế”.
Cùng đó, bà Jen Psaki lần nữa nhắc lại quan điểm của nước này rằng, việc triển khai giàn khoan dầu của Bắc Kinh ở vùng biển tranh chấp là hành động “khiêu khích và vô ích” đối với an ninh trong khu vực.
Ngoài Mỹ, nhiều nước cũng lên án hành động phi pháp, gây căng thẳng tại Biển Đông.