Tướng Không quân Mỹ xem nhẹ chiến đấu cơ tàng hình J-20?

Tại sao tướng Mỹ “xem nhẹ” chiến đấu cơ J-20?

Tư lệnh lực lượng Không quân Thái Bình Dương của Quân đội Mỹ, tướng Wilsbach đưa ra nhận xét mới về máy bay chiến đấu tàng hình J-20 tại hội nghị chuyên đề thường niên của Hiệp hội Không quân Mỹ vào ngày 13/9/2023; nói rằng đây không phải là "máy bay thống trị" và chỉ là loại máy bay được "sao chép" từ Mỹ.

Tướng Wilsbach cũng so sánh J-20 với F-22 Raptor và F-35 Lightning II của Mỹ, đồng thời tiết lộ rằng, Không quân Mỹ đang phát triển nhiều khả năng chiến đấu trên không khác nhau trong khuôn khổ “Thế hệ không quân thế hệ tiếp theo (NGAD)”.

Phát biểu của tướng Wilsbach đã thu hút sự chú ý của giới quan sát hàng không quân sự và đặt ra một số câu hỏi: Tại sao tướng Wilsbach lại coi thường J-20 đến vậy? Mỹ và các đồng minh, đối tác ứng phó thế nào trước mối đe dọa J-20? Những điểm nổi bật và thách thức của chương trình NGAD của Không quân Mỹ là gì?

Tướng Wilsbach cho biết tại hội thảo rằng, so với máy bay chiến đấu tàng hình F-22 và F-35 của Mỹ, ông không nghĩ J-20 là máy bay chiếm ưu thế. Tướng Wilsbach cho rằng: "Họ (Trung Quốc) đã thực hiện một số hành vi sao chép... Hầu như hầu hết công nghệ của chiếc máy bay đó (J-20) đều bị đánh cắp từ Mỹ".

Tướng Wilsbach cũng ám chỉ rằng, J-20-20 hiện tại có thể chưa đạt được hiệu suất như mong đợi vì sử dụng động cơ của Nga hoặc "nhái" của Nga. Động cơ WS-15 thế hệ mới do Trung Quốc tự phát triển vẫn chưa được đưa vào sử dụng hoàn chỉnh.

Đây không phải là lần đầu tiên tướng Wilsbach bình luận về J-20. Ngay từ năm 2022, ông đã đưa ra nhận xét rằng, J-20 "không khiến ông mất ngủ vào ban đêm"; đồng thời nói thêm rằng, Mỹ đang rất chú ý đến vấn đề này và cách Trung Quốc sử dụng những vũ khí này.

Nhân dịp này, Tham mưu trưởng Không quân Mỹ, Tướng Charles Q. Brown cũng bày tỏ quan điểm tương tự và nói thêm: "Tôi đồng ý với tướng Wilsbach... (J-20) không phải là vấn đề lớn đối với chúng tôi. Đó không phải là một mối đe dọa, nhưng tôi sẽ để mắt tới phát triển của nó”.

Lý do tướng Không quân Mỹ “xem nhẹ” J-20

Theo phân tích chuyên môn của các nhà quan sát quân sự Mỹ, nhận xét của tướng Wilsbach dường như nhằm thể hiện thái độ coi thường J-20. Những lý do có thể xuất phát từ những điểm sau:

Tướng Wilsbach cho rằng J-20 kém hơn F-22 và F-35 về khả năng tàng hình, thiết kế cánh xuôi về phía trước sẽ làm tăng diện tích phản xạ radar và có thể không sử dụng lớp phủ và vật liệu tiên tiến để giảm sự tán xạ radar.

J-20 cũng kém hơn F-22 và F-35 về khả năng cơ động, do không sử dụng công nghệ điều khiển vectơ lực đẩy, nên có thể bị hạn chế bởi lực đẩy và độ bền của động cơ.

Tướng Wilsbach đánh giá, J-20 kém hơn F-22 và F-35 về khả năng chiến đấu, nó có thể thiếu các cảm biến, liên kết dữ liệu, hệ thống tác chiến điện tử và vũ khí tiên tiến; đồng thời có thể không đạt được hiệu quả chia sẻ thông tin và tích hợp mạng với các nền tảng khác.

Tướng Wilsbach cho biết trong bài phát biểu của mình rằng, mặc dù bản thân ông “không quá coi trọng J-20”, nhưng Không quân Mỹ cũng không hề “nhắm mắt làm ngơ” với loại máy bay này.

Tướng Wilsbach cũng cho rằng, xét thuần túy về hiệu suất phần cứng máy bay, J-20 quả thực đã thể hiện được mức độ răn đe kỹ thuật nhất định. Nhưng trong không chiến hiện đại, hiệu suất của phần cứng chỉ là một phần của phương trình, mấu chốt thực sự nằm ở chất lượng đào tạo phi công và hoạt động chung với các đồng minh và đối tác. Đây chính là “sức mạnh cốt lõi” mà Mỹ và các đồng minh có để chống lại mối đe dọa tiềm tàng từ J-20.

Tướng Wilsbach nói: "Nếu chúng ta chỉ so sánh về mặt hiệu suất của máy bay thì có lẽ chúng ta đang bỏ qua một khía cạnh quan trọng hơn, đó là huấn luyện và hoạt động chung. Khi bạn nhìn vào quá trình đào tạo mà các phi công của Không quân Mỹ có được với các đồng minh và đối tác. Nếu nhìn vào khả năng tương tác của Trung Quốc, bạn sẽ thấy rằng Trung Quốc vẫn có thể gặp bất lợi lớn trong vấn đề này”.

Trong bài phát biểu của tướng Wilsbach, có thể nhận thấy quân đội Mỹ không còn hài lòng với việc đơn giản hóa của các cuộc tập trận chung, mà mong muốn các đồng minh dốc toàn lực tham gia các cuộc tập trận có “độ khó” cao.

Tướng Wilsbach lấy cuộc tập trận "Black Asphalt" năm ngoái làm ví dụ, với sự tham gia của gần 20 quốc gia, họ đã thực hiện thành công các hoạt động phòng không phức tạp vào ban đêm và tất cả các bên đều thực hiện tốt. Thực tế này cho thấy, quân đội Mỹ đang thúc đẩy các đồng minh nâng cao khả năng chiến đấu thông qua các cuộc tập trận cường độ cao.

Ngày nay, quân đội Mỹ và các đồng minh đang chú ý hơn đến các cuộc tập trận trong tình huống chiến trường thực tế, với hy vọng mô phỏng môi trường chiến thuật phức tạp hơn và cường độ cao hơn.

Tướng Wilsbach cũng trình bày chi tiết về cuộc tập trận "Black Asphalt", cuộc tập trận tấn công tên lửa đất đối không vào ban đêm với sự tham gia của 20 quốc gia. Ông cho rằng, trong môi trường khó khăn như vậy, mỗi quốc gia tham gia đều thể hiện thành tích vượt trội, điều này cũng chứng tỏ sự tiến bộ về mặt chiến thuật và khả năng thích ứng của quân đội Mỹ và các đồng minh trong các cuộc tập trận liên tiếp.

Mỹ phát triển không quân chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo

Sự “xem nhẹ” máy bay chiến đấu tàng hình J-20 của lãnh đạo cấp cao Không quân Mỹ có thể còn liên quan đến “khả năng mạnh mẽ” mà lực lượng này sẽ sớm sở hữu.

Hiện tại, Không quân Mỹ đang tích cực thúc đẩy phát triển các khả năng chiến đấu trên không khác nhau trong khuôn khổ “Không quân thế hệ tiếp theo (NGAD)”, bao gồm máy bay chiến đấu có người lái thế hệ thứ sáu, nền tảng không người lái đa cấp và các cảm biến, vũ khí và hệ thống quản lý chiến đấu mới.

Hãng Lockheed Martin và Boeing đang cạnh tranh giành hợp đồng máy bay chiến đấu có người lái, trong khi Northrop Grumman đã rút khỏi cuộc thi. Không quân Mỹ mong muốn xác định người chiến thắng cuối cùng vào năm 2024.

Tướng Wilsbach tiết lộ rằng, dự án NGAD đã bước vào giai đoạn quan trọng về kỹ thuật, sản xuất và thiết kế; đồng thời đã thực hiện thành công chuyến bay bí mật của máy bay trình diễn quy mô đầy đủ vào năm 2020.

Ông nhấn mạnh: "Chúng tôi đang thực hiện một số nỗ lực đổi mới chưa từng có... Chúng tôi đang khám phá một phương pháp hoàn toàn mới về thiết kế, sản xuất và thử nghiệm máy bay". Ngoài ra, ông cũng cho biết dự án NGAD sẽ tận dụng tối đa công nghệ kỹ thuật số để tăng tốc quá trình phát triển và cải thiện đáng kể hiệu quả sản xuất.

Mặc dù tướng Wilsbach không tiết lộ các nền tảng hoặc hệ thống cụ thể liên quan đến dự án NGAD, nhưng ông nói rõ rằng “ưu thế trên không thế hệ tiếp theo không chỉ là một chiếc máy bay mà còn là một hệ thống toàn diện bao gồm các nền tảng có người lái và không người lái, cũng như các cảm biến, vũ khí, hệ thống quản lý chiến đấu, v.v.”.

Tướng Wilsbach nhấn mạnh thêm: “Chúng tôi đang tìm kiếm một khả năng có thể ứng phó hiệu quả với môi trường đe dọa đang thay đổi trong vài thập kỷ tới”.

Xuyên suốt toàn bộ bài phát biểu của tướng Wilsbach tại hội nghị này, có thể thấy, trong khi ông nói rằng Mỹ cùng các đồng minh và đối tác vẫn duy trì lợi thế về máy bay, huấn luyện và hoạt động chung; đồng thời đang phát triển khuôn khổ chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo để đáp ứng những thách thức trong tương lai, ông cũng nhiều lần ám chỉ rằng, J-20 cũng là động lực để Mỹ phát triển không quân thế hệ 6.

Nhìn chung, bài phát biểu của tướng Wilsbach có mục đích chính trị và tâm lý nhất định: gây áp lực lên Trung Quốc và chứng tỏ rằng Mỹ sẽ không dễ dàng nhượng bộ và sẽ không bị đe dọa. Đồng thời, bài phát biểu này cũng có thể nhằm xoa dịu dư luận ở Mỹ và cho thấy, Không quân Mỹ vẫn là lực lượng dẫn đầu trong lĩnh vực hàng không toàn cầu.

Dù thế nào đi nữa, cuộc cạnh tranh công nghệ quân sự trên không giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục gay gắt và J-20 chỉ là một nhân tố trong đó. Cuộc chiến trên không trong tương lai sẽ không chỉ phụ thuộc vào bản thân máy bay mà còn phụ thuộc vào các nền tảng, hệ thống, mạng lưới, nhân sự và chiến lược khác