1. Bunker trong tàu điện ngầm Moscow
 |
| Ga tàu điện ngầm Kirovskaya, những năm 1940. Ảnh: Mikhail Grachev. |
Ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai bắt đầu, lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin đã được bố trí một hầm làm việc nằm bên dưới ga Tàu điện ngầm Kirovskaya (nay là Chistye Prudy) khoảng 35 mét. Bên cạnh nội các của Stalin, các sở chỉ huy Phòng không cũng được đặt ở đó.
Lãnh đạo Stalin sẽ vào boongke bí mật này bằng cách đi qua một đường hầm bí mật, dẫn đến đài chỉ huy của Bộ chỉ huy Phòng không.
2. Boongke Kuntsevo Dacha
Căn nhà gỗ của Stalin này được xây dựng ở Moscow vào năm 1934, trong khu vực gần Công viên Chiến thắng ngày nay. Đây là nơi nhà độc tài đã sống trong hai thập kỷ cuối cùng của cuộc đời cho đến khi ông qua đời vào ngày 5/3/1953.
Căn hầm dưới căn nhà của lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin có sức chứa tương đối lớn. Nhiều lớp ray sắt đã được sử dụng để gia cố cấu trúc. Hai hành lang riêng biệt được xây dựng trong boongke để Stalin không đi chung lối với các nhân viên phục vụ làm việc dưới lòng đất. Bên trong, các bức tường phòng của Stalin và các khu khác được trang trí bằng các tấm gỗ.
Có một văn phòng với một chiếc bàn gỗ sồi hình bầu dục cho các cuộc họp của Hội đồng Quốc phòng. Trong boongke còn có một phòng ngủ nhỏ cho Stalin. Tuy nhiên, nó chỉ được trang bị một chiếc giường và một chiếc tủ đầu giường.
Theo một số tin đồn, boongke được kết nối với Điện Kremlin thông qua một đường hầm bí mật và hệ thống Metro-2.
3. Hầm chứa ở Izmaylovo
Việc xây dựng boongke ở Izmaylovo được che giấu dưới hình thức thi công một sân vận động trung tâm với nhiều cơ sở thể thao khác nhau. Cơ sở bí mật dưới lòng đất dành cho lãnh đạo quân đội Liên Xô và Stalin nằm ngay bên cạnh sân vận động.
Khi việc xây dựng boongke bí ẩn hoàn thành vào năm 1939, việc xây dựng sân vận động đã bị đình chỉ. Cấu trúc dưới lòng đất có một văn phòng, một hội trường và một căng tin.
Cơ sở dưới lòng đất mở cửa cho khách du lịch tham quan sau khi tái thiết vào năm 1996. Du khách được giới thiệu với nhiều hiện vật khác nhau từ thời Stalin.
4. Hầm chứa dưới điện Kremlin
 |
| Lễ duyệt binh tại Điện Kremlin, 1940. |
Có rất ít thông tin về boongke của Stalin trong Điện Kremlin. Theo một số nguồn tin, việc xây dựng boongke bắt đầu từ đầu Thế chiến thứ hai, nhưng nó chỉ hoàn thành vào giữa năm 1942, khi quân Đức đã bị đẩy lui và không thể bắn phá Moscow nữa.
Theo lời kể của những người đương thời, nơi này giống như một tầng hầm được tái sử dụng làm nơi trú ẩn của các cuộc không kích, hơn là một boongke thích hợp có thể cung cấp sự bảo vệ đầy đủ trong các cuộc không kích.
Đô đốc Ivan Isakov, người đã đến thăm văn phòng ngầm tại Điện Kremlin của Stalin vào mùa đông năm 1941, cho biết rằng nội thất bên trong tương tự như văn phòng của Stalin: “Những tấm gỗ sồi cao giống nhau, cùng một chiếc bàn, cùng một bức chân dung của Lenin và Marx trên tường và không có cửa sổ".
Đến ngày nay, cơ sở này không còn tồn tại.
5. Hầm chứa ở Samara (Kuybyshev)
Khi quân đội Đức Quốc xã tiếp cận Moscow trong những ngày đầu của Thế chiến thứ hai, giới lãnh đạo Liên Xô đã quyết định sơ tán thủ đô và di dời nó đến thành phố Kuybyshev (nay là Samara).
Nếu Stalin cũng phải di tản, ông ấy cần một boongke và nó phải được xây dựng nhanh chóng. Ủy viên Đường sắt Nhân dân Lazar Kaganovich đã ra lệnh khởi công xây dựng, theo kế hoạch sẽ hoàn thành trong ba tháng. Lệnh quy định rằng boongke mới sẽ phải bảo vệ cư dân khỏi bom và khí đốt, sâu ít nhất 25 mét và có ít nhất 200 mét vuông không gian.
Khoảng 4.000 người, bao gồm cả kỹ sư và kỹ thuật viên, khởi hành từ Moscow đến Kuibyshev để thi công cùng với các thiết bị đặc biệt.
Cuối cùng, các công nhân đã xây dựng một boongke có bốn phòng làm việc, một hội trường và một phòng giải trí. Điểm sâu nhất của cấu trúc ngầm nằm sâu hơn 30 mét dưới mặt đất. Ở đó, có văn phòng nội các của Stalin và hội trường.
Các phòng khác nằm gần bề mặt hơn bên trong một trục thẳng đứng có đường kính 7,5 mét. Trục được chia thành 9 tầng, trong đó 5 tầng được bố trí bởi các cơ sở dịch vụ - buồng lọc và thông gió, phòng điều khiển, phòng tích lũy…
Mặc dù đã bỏ ra rất nhiều công sức xây dựng boongke này nhưng Stalin không bao giờ rời Moscow đến Samara, vì phòng thủ của Liên Xô đã chống chọi lại cuộc tấn công ban đầu của kẻ thù.