Soi những ứng viên Thủ tướng Ukraine

Người đứng đầu Đảng Mặt trận Dân tộc và là Thủ tướng Ukraine đương nhiệm Arseniy Yatsenyuk rõ ràng là rất muốn kéo dài nhiệm kì cua mình và ông đã chốt lại chiến dịch tuyên truyền của mình trong cuộc đua bầu cử bằng khẩu hiệu: “Muốn Yatsenyuk tiếp tục làm Thủ tướng? Vậy hãy bầu cho Đảng Mặt trận Dân tộc!”.

Nhưng bên cạnh đó ông cũng cảm thấy một chút phiền phức khi phải tự tâng bốc bản thân như vậy, ông nói trong một buổi phỏng vấn: “Thật là không ra gì thiếu chính trực khi sắp xếp với Tổng thống về một chức vụ cho mình… Ai sẽ là Thủ tướng? Tôi mong rằng đó sẽ là người có năng lực nhất đất nước – một con người mạnh mẽ có khả năng đưa những cải cách của mình trở thành hiện thực”.

Các chuyên gia kết luận rằng ông Yatsenyuk, là người luôn nói về những thành tích trong nội các của chính mình. Ông thậm chí còn đề nghị Tổng thống Petro Poroshenko thành lập một liên minh trước khi cuộc bầu cử Quốc hội diễn ra khi mà quyền hạn sẽ được nêu rõ cho các đảng phái.

Ông Yatsenyuk nói: “Một nhân tố quan trọng cho thỏa thuận liên minh là những bên sẽ tham gia nó, ai sẽ là người giữ các vị trí bộ trưởng vì chính phủ không chỉ có mỗi Thủ tướng, các chuyên gia sẽ được giao trách nhiệm đảm nhận những lĩnh vực của họ”.

Tổng thống Ukraine đã giao nhiệm vụ cho lực lượng chính trị của ông, hay còn gọi là Khối Petro Poroshenko, là soạn thảo một thỏa thuận liên minh đặt ra những quy định rõ ràng và các tiêu chí thành lập liên minh đó.

Ông Poroshenko nói: “Nếu có ai nghĩ rằng liên minh này được thành lập chỉ để chi phối các vị trí như trong quá khứ, thì nó đã chấm dứt… Tình huống mà một liên minh trong chính phủ được thành lập với mục đích duy nhất là tranh giành quyền lực cho đảng phái mà không mang đến trách nhiệm kèm theo đã là quá khứ… Và nếu chúng ta thành lập một liên minh các lực lượng chính trị dựa trên sự hội nhập với châu Âu, trên Chiến lược Cải cách 2020, trên việc cải cách bộ máy tư pháp nhanh chóng và hiệu quả, trên việc đấu tranh với tham nhũng, trên việc cải thiện môi trường đầu tư…thì việc này rất đáng được hoan nghênh”.

Nói cách khác, Tổng thống Poroshenko đang tránh trả lời câu hỏi về ứng viên phù hợp cho chức vụ thủ tướng. Ông muốn khối liên minh của mình có được đa số ghế trong Quốc hội Ukraine, qua đó giúp ông thành lập chính phủ một cách độc lập với các đảng khác.

Trong lúc đó, một cuộc thăm dò ý kiến từ ngày 1/10 đến 8/10 Dịch vụ Nghiên cứu Đánh giá Dư luận cho thấy khối thân tổng thống có thể chiếm tới 33.5% đến 40% số phiếu bầu, điều này đảm bảo cho họ 90 trên 225 ghế trong Quốc hội.

Đảng của ông Poroshenko cũng sẽ nhiều khả năng giành chiến thắng trong phần lớn các điểm bỏ phiếu địa phương. Thế nhưng, người đồng chủ tịch đảng , ông Yuri Lutsenko tin rằng sẽ không có lực lượng chính trị nào giành được 226 ghế, đồng nghĩa với số đông, vậy nên việc thỏa hiệp với các đảng khác sẽ là cần thiết vào mọi thời điểm. Tuy nhiên, nguồn tin từ các nhân viên bầu cử của khối ông Poroshenko cho biết mong muốn của Đảng Mặt trận Dân tộc về việc giữ được văn phòng Thủ tướng cho ông Yatsenyuk đã tạo ra sự mâu thuẫn lớn nhất trong các cuộc thỏa thuận liên minh.

Có nguồn tin cho biết: “Chiến dịch bầu cử có phần hung hăng đã làm xấu đi hình ảnh của Thủ tướng Ukraine và việc tuyên bố cuộc bầu cử là để chọn ra người đứng đầu chính phủ sẽ khiến ông bị mất điểm nặng nề”.

Với bà Yulia Tymoshenko, cuộc bầu cử này đồng nghĩa với một cơ hội tốt để bà trở lại chính trường.

Bà Tymoshenko từng là Thủ tướng Ukraine và cũng từng bị kết án, đang ngày càng chỉ trích chính phủ của ông Yatsenyuk vì không tăng lương cho giáo viên và bác sĩ, lương hưu và các phúc lợi xã hội khác “trong khi lạm phát tăng nhanh”. Bà Tymoshenko nói: “Việc thành lập nội các với những nhà cải cách trẻ tuổi có bằng cấp của các trường như Sorbonne và Cambridge là rất quan trọng và Đảng chúng tôi có những con người như thế”.

Bà Tymoshenko cũng thường xuyên chỉ trích những biện pháp trừng phạt đối với miền đông Ukraine là quá chậm trễ và chính sách hòa bình của ông Poroshenko. Chương trình của Đảng Batkyvshchina là “Con đường dẫn đến nền hòa bình nằm ở việc thỏa thuận với những quan chức cấp cao”.

Bà yêu cầu nhiều hành động kiên quyết hơn ở Donbass để giành chiến thắng bằng mọi giá – điều này khiến cho truyền thông Ukraine coi Batkyvshchina là đảng chiến tranh. Đây cũng là một trong những lý do khiến các chuyên gia tin rằng khả năng ông Poroshenko và bà Tymoshenko thỏa thuận với nhau là rất thấp. Bên cạnh đó, ông Poroshenko có lẽ vẫn chưa quên những tranh cãi diễn ra giữa 2 người trong thời kì Tổng thống Yushchenko.

Trong bối cảnh hiện nay, những đảng phái chính trị đang bàn tán xem ai sẽ hợp tác với ai trong cuộc bầu cử Quốc hội mới, khi họ đã kí bản ghi nhớ về việc ủng hộ một “tiến trình cải cách” trong Quốc hội. Leonid Yemets, phó đại diện cho Đảng Mặt trận Dân tộc trong cuộc bầu cử săp tới, cho biết tất cả các đảng phái chính trị đều đã kí tên vào văn bản này.

Ứng viên cho chức Thủ tướng tương lai cũng đã được thảo luận, ông nói: “Đảng Cấp tiến ủng hộ người lãnh đạo của họ, ông Oleh Lyashko, còn Đảng Svoboda cũng ủng hộ cho người đứng đầu, ông Oleh Tyahnybok. Cả ông Vitaly Klitschko cũng được nhắc đến”.

Nhiều chuyên gia cũng không loại bỏ khả năng Đảng của ông Poroshenko sẽ cố xây dựng liên minh với đảng của ông Lyashko. Ông này cũng tuyên bố hơn một lần rằng Đảng của ông sẽ chuyển sang phe đối lập nếu không có được ít quyền lực nào.

Rất ít khả năng ông Poroshenko muốn Đảng Batkyvshchina và Đảng Cấp tiến, 2 đảng phái có sức mạnh chính trị đáng gờm, là đối thủ của mình. Ông Lyashko cho biết gần đây Tổng thống có đề nghị ông giữ chức phát ngôn viên của Quốc hội nhưng ông đã từ chối, ông nói: “Tôi muốn giữ chức Thủ tướng để có thể thay đổi nền kinh tế trong nước một cách toàn diện”.

Thế nhưng các chuyên gia lại cho rằng ông Poroshenko lại giữ thái độ chờ - và - xem và nhiều khả năng vẫn sẽ tránh việc nếu tên một ứng viên trước cuộc bầu cử. Nhiều nhà phân tích chính trị có chung quan điểm rằng tình hình này buộc ông Poroshenko phải tìm ra một người có thể thỏa mãn châu Âu, và mặt khác, có thể phát triển mối quan hệ với Nga. Với những điều kiện này, theo các nhà phân tích thì Phó Thủ tướng Vladimir Groisman, người đang chạy đua vào Quốc hội và là thành viên trong Khối Poroshenko có vẻ là ứng viên khả dĩ nhất.