Ông Đinh La Thăng và cựu Thứ trưởng GTVT Nguyễn Hồng Trường hầu tòa

Ngày 13/12, ông Đinh La Thăng sẽ được di lý từ Hà Nội vào TP HCM, để ngày mai (14/12) hầu tòa xét xử về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí do có sai phạm khi bán quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Cùng hầu tòa còn có ông Nguyễn Hồng Trường - nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT) và 5 đồng phạm về tội danh trên.

13 bị cáo còn lại, trong đó có ông Đinh Ngọc Hệ (tức Út "Trọc"), bị truy tố về các tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Đây là vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Yên Khánh, Tổng công ty Cửu Long cùng các đơn vị có liên quan trong việc đấu thầu và thu phí tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Phiên tòa do thẩm phán Huỳnh Văn Trực - Phó Chánh tòa hình sự - TAND TP.HCM làm chủ tọa, dự kiến sẽ kéo dài đến ngày 25/12. Ngoài ra, Đại diện VKSND tối cao và Viện KSND TP.HCM tham gia phiên tòa gồm: ông Nguyễn Mạnh Thường, ông Lê Hữu Ngọc, ông Tô Hữu Thông, bà Trần Thị Liên và ông Ngô Phạm Việt.

Theo quyết định đưa vụ án ra xét xử, bị hại trong vụ án là Bộ Giao thông vận tải. HĐXX đã triệu tập 14 pháp nhân, 11 cá nhân tới tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Tại phiên tòa này, ông Đinh La Thăng có 6 luật sư bào chữa, ông Nguyễn Hồng Trường có 2 luật sư bào chữa, Đinh Ngọc Hệ (Út "trọc") có 5 luật sư bào chữa.

Theo cáo trạng, dự án đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, do vậy việc bán quyền thu phí là bán tài sản Nhà nước. Thủ tướng giao Bộ GTVT chủ trì xây dựng đề án bán quyền thu phí, thực hiện chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách Nhà nước đã đầu tư cho dự án theo chủ trương.

VKSND cáo buộc quá trình triển khai dự án, ông Đinh La Thăng (khi đó là Bộ trưởng GTVT) xuất phát từ động cơ cá nhân đã thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, điện thoại cho Dương Tuấn Minh (Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long) để giới thiệu Đinh Ngọc Hệ tiếp cận đề án. Sau đó, công ty của Đinh Ngọc Hệ được tạo điều kiện trúng đấu giá quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Từ sai phạm của ông Thăng, Út "Trọc" đã lợi dụng các mối quan hệ quen biết để xây dựng hồ sơ gian dối tham gia mua đấu giá quyền thu phí. Sau khi trúng đấu giá quyền thu phí, bị can Hệ tiếp tục thực hiện các hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của Nhà nước.

Theo cáo buộc, ông Đinh La Thăng phải chịu trách nhiệm chính về những sai phạm của các cán bộ tại Bộ GTVT trong việc tổ chức bán đấu giá quyền thu phí tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Cáo trạng cho rằng, ông Nguyễn Hồng Trường nắm rõ các quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản Nhà nước. Quá trình thực hiện việc bán quyền thu phí, ông Trường biết Đinh Ngọc Hệ có mối quan hệ cá nhân với ông Thăng. Tuy nhiên, xuất phát từ động cơ nể nang trong quan hệ với cấp trên, ông Trường đã có sai phạm trong việc chỉ đạo cho đơn vị trúng thầu nộp tiền làm 3 lần trái quy định pháp luật.

Ông Nguyễn Hồng Trường cũng bị cáo buộc đã ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá quyền thu phí, nhưng không thông qua hội đồng để thẩm định giá.

VKS xác định ông Trường đã ký 9 văn bản, chủ trì một cuộc họp chỉ đạo Tổng công ty Cửu Long tiếp tục đôn đốc Công ty Yên Khánh trả tiền mà không chỉ đạo đình chỉ giao quyền thu phí, chấm dứt hợp đồng trước hạn.

Cũng theo cáo trạng, Đinh Ngọc Hệ vì mục đích chiếm đoạt quyền thu phí tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương nên sau khi được ông Thăng tạo điều kiện, bị can đã có thủ đoạn gian dối, chỉ đạo nhân viên làm giả báo cáo từ lỗ thành lãi và làm giả xác nhận của đơn vị kiểm toán trong báo cáo tài chính giai đoạn 2001-2002.

VKS xác định sau khi Công ty Yên Khánh trúng đấu giá quyền thu phí, Đinh Ngọc Hệ đã tìm cách kéo dài thời gian thanh toán tiền mua quyền thu phí. Sau đó, Út "Trọc" chỉ đạo mua và sử dụng phần mềm của Công ty Xuân Phi nhằm thay đổi kết quả kinh doanh, che giấu doanh thu, báo cáo không đúng thực tế.

Cáo trạng chỉ rõ từ các hành vi gian dối này, Đinh Ngọc Hệ cùng nhóm đồng phạm chiếm đoạt hơn 725 tỷ đồng của Nhà nước. Đây cũng là thiệt hại được cơ quan tố tụng xác định trong vụ án.

Đáng chú ý, trong vụ án, VKSND Tối cao còn xác định nhiều người liên quan có sai phạm nhưng chưa tới mức phải xử lý hình sự, trong đó có ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng GTVT.

Ông Nguyễn Văn Thể (thời gian đó làm thứ trưởng) có xin ý kiến và thực hiện hợp đồng theo chỉ đạo "bút phê" từ ông Thăng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng có phần trách nhiệm khi thực hiện chỉ đạo theo "bút phê" của ông Đinh La Thăng.

Cụ thể, dù ông Đinh La Thăng có ký quyết định thành lập Hội đồng bán đấu giá và Tổ thường trực giúp việc, giao Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường làm Chủ tịch Hội đồng. Nhưng sau đó, ông Trường giao Công ty Cửu Long ký hợp đồng mua bán quyền thu phí với Công ty Yên Khánh. Ngày 22/6/2015, khi thực hiện Hợp đồng, Thứ trưởng Nguyễn Văn Thể (nay là Bộ trưởng Giao thông Vận tải) mới xin ý kiến của ông Thăng.

Ngày 23/6/2015, ông Thăng có bút phê "đề nghị anh Thể chỉ đạo giải quyết theo đúng hợp đồng hai bên đã ký và đúng quy định của pháp luật".

Thời điểm đó, với cương vị cấp dưới ông Thể buộc phải thực hiện hợp đồng theo nhiệm vụ cấp trên. Tuy nhiên, cũng cần phải làm rõ trách nhiệm của nhà đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước Tổng công ty Cửu Long.