“Miễn trừ trách nhiệm” để thúc đẩy tố cáo tham nhũng…có nên?

Mới đây, cử tri tỉnh Tây Ninh kiến nghị có thể nghiên cứu giải pháp của các nước như Trung Quốc, Singapore để áp dụng vào thực tiễn như tạo cơ chế miễn trừ trách nhiệm cho người tiếp tay tham nhũng, cơ chế cho phép khắc phục hậu quả sai phạm... Việc này nhằm thúc đẩy người tiếp tay tham nhũng tố cáo, tố giác, từ đó tạo hiệu ứng răn đe để cán bộ, công chức “không dám tham nhũng”.

Nội dung trên được nêu trong báo cáo kết quả giải quyết và trả lời kiến nghị của cử tri gửi trước kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV của Tổng Thanh tra Chính phủ.

Theo cử tri Tây Ninh, hành vi tham nhũng vặt thường diễn ra trong mối quan hệ khép kín giữa chủ thể tham nhũng và chủ thể tiếp tay tham nhũng, rất khó phát hiện nếu không có tố giác từ những người tham gia. Một số trường hợp chủ thể tiếp tay tham nhũng chủ động đề nghị tham nhũng (hối lộ để bỏ qua sai phạm) nên càng khó xảy ra việc tố cáo.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống về kiến nghị trên, đại biểu Phạm Văn Hòa - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, đối với hành vi tham nhũng, dù là ‘tham nhũng vặt’ bất cứ là ai, ở cương vị nào, từ trên xuống dưới đều phải xử lý theo quy định của pháp luật, không có vùng cấm. Đối với những người liên quan với hành vi tham nhũng sẽ tùy mức độ để xử lý. Thực tế tiếp tay cho đối tượng tham nhũng thì cũng là đồng phạm.

Tuy nhiên, đối với người tiếp tay cho hành vi tham nhũng sau đó tố cáo hành vi tham nhũng, quy định của pháp luật trong Bộ luật Hình sự rất rành mạch rõ ràng và cũng rất nhân văn. “Đánh kẻ chạy đi chứ không ai đánh người chạy lại”, những người biết sửa sai, biết ăn năn hối cải, thành thật khai báo, nhận lỗi thì sẽ được khoan hồng. Tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng được khoan hồng, hoặc xử phạt vi phạm hành chính hoặc miễn trách nhiệm hình sự…

“Tôi cho rằng, những hành vi tố cáo đối tượng tham nhũng cần được khuyến khích phát huy. Những người tiếp tay đã biết hành vi của mình không đúng, tố cáo việc làm tham nhũng nên khuyến khích và miễn truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu không khuyến khích thì không ai dám tố cáo”, đại biểu Hòa nêu ý kiến.

Đại biểu Hòa lấy ví dụ thêm, nếu một người tham gia nhóm tham nhũng nhưng nhận ra hành vi là vi phạm pháp luật nên đã dừng lại, tố cáo tham nhũng thì họ cần được bảo vệ và miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.

Liên quan nội dung trên, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đánh giá thời gian qua vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức, viên chức lợi dụng vị trí công tác, lợi dụng kẽ hở về cơ chế, chính sách, pháp luật. Cũng như lợi dụng lòng tin, sự thiếu hiểu biết pháp luật của người dân để sách nhiễu, gây phiền hà, kéo dài thời gian giải quyết công việc, giải quyết không đúng quy định, không công bằng, gây bức xúc, làm xói mòn lòng tin của người dân, doanh nghiệp...

Sau khi Quốc hội thông qua Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018, Chính phủ, Thủ tướng đã rất quyết liệt trong việc chỉ đạo ban hành các nghị định thi hành, tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc..., góp phần tích cực vào việc phòng, chống tham nhũng vặt.

Tổng Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, sẽ ghi nhận, tiếp thu kiến nghị trên của cử tri. Đồng thời sẽ đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện, xử lý; tăng cường biện pháp và chế tài nhằm bảo đảm tính răn đe đối với các hành vi vi phạm pháp luật này.