Cựu Bí thư Lào Cai “tiếp tay” DN thế nào được “cảm ơn” 5 tỷ?

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai vừa hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 15 bị can trong vụ án khai thác trái phép 1,5 triệu tấn quặng apatit tại xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai.

Trong số các bị can, ông Nguyễn Văn Vịnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai và Doãn Văn Hưởng, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, bị đề nghị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty TNHH XD TM Lilama (Công ty Lilama) bị đề nghị truy tố 2 tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” và tội “rửa tiền”.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2009, Công ty Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 (xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai) trên phần diện tích đất rộng 3,77 ha.

Do một phần diện tích trùng với khai trường số 18 thuộc quy hoạch quặng apatit nên UBND tỉnh Lào Cai quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đối với Công ty Lilama giao diện tích đất 3,77 ha cho Công ty Apatit Việt Nam quản lý, sử dụng.

Công ty Apatit Việt Nam thuê Công ty Lilama khai thác được hơn 167.000 tấn quặng. Tháng 5/2012, Công ty Lilama đã có văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai, đề nghị giao lại diện tích đất 3,77 ha và cấp lại giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà hàng, khách sạn. Sau đó, UBND tỉnh Lào Cai ban hành văn bản yêu cầu Công ty Apatit Việt Nam bàn giao lại khu đất cho Công ty Lilama để lập dự án, quá trình thực hiện nếu còn khoáng sản thì Công ty Lilama được tận thu.

Sau đó, Công ty Lilama lần lượt được cấp giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng.

Đến tháng 5/2013, UBND tỉnh Lào Cai có văn bản thể hiện "nếu kết quả phân tích có phát hiện quặng (kể cả quặng nghèo), giao cho Công ty Lilama thu gom, thỏa thuận, thống nhất với Công ty Apatit Việt Nam để tập kết, quản lý, sử dụng theo quy định pháp luật".

Tuy nhiên, sau đó giám đốc Công ty Lilama Nguyễn Mạnh Thừa chỉ đạo nhân viên, thuê các đơn vị khác đưa máy móc vào khu đất để khai thác quặng trái phép. Quặng khai thác được, Công ty Lilama bán lại cho Công ty Apatit Việt Nam và một số công ty hóa chất.

Theo kết luận điều tra, số quặng apatit mà Công ty Lilama khai thác thuê cho Công ty Apatit Việt Nam và trực tiếp khai thác lên tới hơn 1,5 triệu tấn, trị giá hơn 610 tỷ đồng. Công ty Lilama thu về hơn 484 tỷ đồng, Công ty Apatit Việt Nam cũng hưởng lợi hơn 184 tỷ đồng.

Số tiền hưởng lợi bất chính, Giám đốc Công ty Lilama hợp thức hóa hơn 177 tỷ đồng bằng cách nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá, khối lượng vận chuyển rồi dùng tiền này để mua đất, mua cổ phần, mở sổ tiết kiệm…

Kết luận điều tra cho thấy, để hành vi sai phạm của Nguyễn Mạnh Thừa xảy ra trong thời gian dài, trách nhiệm liên đới thuộc về hàng loạt cựu lãnh đạo, cán bộ tỉnh Lào Cai, trong đó có cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh.

Cơ quan điều tra cáo buộc, khi còn là Phó chủ tịch và Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, ông Nguyễn Văn Vịnh chịu trách nhiệm chính về công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Ông Vịnh biết rõ diện tích 3,77 ha thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng apatit, thẩm quyền cấp phép khai thác thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, ông Vịnh đã không thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Thậm chí, bị can này còn ký giấy chứng nhận đầu tư cùng nhiều văn bản và tài liệu khác có liên quan không đúng thẩm quyền, trái quy định của pháp luật, dẫn tới Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác, tiêu thụ trái phép số lượng quặng apatit cực lớn tại khai trường 18 thông qua thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng và cải tạo mặt bằng khu mỏ.

Cơ quan điều tra đánh giá, hành vi sai phạm của ông Nguyễn Văn Vịnh mang tính hệ thống, chỉ đạo xuyên suốt. Bởi cùng dự án này bị can ký giấy chứng nhận đầu tư xây dựng khách sạn, khi biết có trữ lượng quặng lớn thì ký quyết định thu hồi, sau đó cấp lại chính diện tích đất đã thu hồi cho Công ty Lilama đầu tư xây dựng khách sạn và cho tận thu khoáng sản.

Dù Công ty Apatit Việt Nam rất nhiều lần kiến nghị không cấp diện tích đất 3,77 ha cho Công ty Lilama, nhưng khi được cấp dưới trình các văn bản không đúng quy định pháp luật, bị can Vịnh đã không ngăn chặn, không chỉ đạo các sở, ngành có biện pháp quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản theo đúng quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Văn Vịnh được xác định có động cơ vụ lợi khi đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ, ký các văn bản trái pháp luật như đã nêu, qua đó tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ quặng trái phép.

Điều tra cho thấy, giáp tết Nguyên đán năm 2015, bị can Nguyễn Mạnh Thừa mang 5 tỷ đồng đến biếu bị can Nguyễn Văn Vịnh để cảm ơn. Số tiền trên, ông Vịnh chi tiêu cá nhân hết nên cơ quan điều tra không thu giữ được.

Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai đã có đủ căn cứ xác định ông Nguyễn Văn Vịnh có vai trò, trách nhiệm chính trong vụ án. Ông Vịnh trực tiếp chỉ đạo và ký các văn bản, giấy chứng nhận đầu tư và các tài liệu khác không đúng thẩm quyền, trái quy định của pháp luật để Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit có trị giá 610 tỷ đồng. Công ty Lilama thu lời bất chính hơn 183 tỷ đồng.