Giá xăng dự báo sẽ giảm trong phiên điều chỉnh ngày 21/3 sắp tới (Ảnh: Hải Long).
Giá xăng dầu thế giới gần đây có xu hướng giảm mạnh. Theo dữ liệu cập nhật của Bộ Công Thương, giá xăng thành phẩm bình quân trên thị trường Singapore là 120,19 USD đối với xăng RON 92 và 124,12 USD/thùng đối với RON 95.
Tương tự, giá các loại dầu cũng có xu hướng giảm mạnh. Dầu diesel nhiều thời điểm về mốc 111 USD/thùng trong khi kỳ trước có thời điểm vọt lên 176 USD/thùng.
Tại kỳ điều hành đưa giá xăng dầu lên mức cao lịch sử hôm 11/3, bình quân giá thành phẩm xăng RON 92 là 132,25 USD/thùng, xăng RON 95 là 135,7 USD/thùng và 145,2 USD/thùng dầu diesel…
Giá tham chiếu tại thị trường Singapore (Ảnh: MOIT).
Trao đổi với Dân trí, lãnh đạo một doanh nghiệp xăng dầu cho biết, giá dầu thành phẩm thế giới gần đây có xu hướng giảm trong bối cảnh có những tín hiệu tích cực trong đàm phán Nga - Ukraine và những lo ngại tình hình Covid-19 ở Trung Quốc có thể làm giảm lượng cầu. Cụ thể như hôm 15/3, cả giá dầu Brent và dầu thô WTI đều giảm xuống dưới 100 USD/thùng.
Theo tính toán của vị này, giá cơ sở trong nước có lúc cao hơn so với giá thị trường Singapore khoảng hơn 2.000 đồng/lít với xăng và gần 5.000 đồng/lít với dầu.
"Mức giảm cụ thể ra sao trong kỳ điều chỉnh ngày 21/3 cần được tính toán thêm và cũng phụ thuộc vào việc trích lập quỹ bình ổn của cơ quan điều hành, tuy nhiên nhìn chung vẫn sẽ giảm", vị này cho biết.
Khác với thị trường hàng hóa khác, khi giá cả lên, dân buôn sẽ ít nhiều được hưởng lợi, còn đối với xăng dầu, càng lên giá thì doanh nghiệp càng bán càng lỗ. Hiện nay, trước xu hướng giảm giá rất lớn, nhiều đầu mối đẩy mạnh "xả hàng" bằng cách tăng chiết khấu.
Hiện một số đơn vị phân phối nhận chiết khấu từ ngày 19/3 với mức 2.000 đồng/lít dầu diesel; E5 RON 92 được chiết khấu 1.500 đồng/lít; RON 95 là 1.500 đồng/lít.
Còn phía các cửa hàng bán lẻ sẽ nhận mức chiết khấu khoảng 650 đồng/lít RON 95, E5 RON 92 là 850 đồng/lít, dầu diesel là 1.650 đồng/lít.
Trong khi trước đó, khi giá xăng tăng cao 7 lần liên tiếp, mức chiết khấu các thương nhân phân phối và cửa hàng bán lẻ nhận được chủ yếu là 0 đồng hoặc vài trăm đồng. Sau khi trừ đi các chi phí thì sẽ lỗ nên cũng gây nên tình trạng đóng cửa ngừng bán hoặc găm hàng, bán nhỏ giọt.
Theo các chuyên gia, điều hành thị trường xăng dầu vừa qua đã tuân thủ Nghị định 83, Nghị định 95 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, thị trường lại vẫn xảy ra bất ổn. Nguyên nhân sâu xa xuất phát từ những bất cập cả về "cung cách điều hành và bất cập của chính cơ chế điều hành".
Về cung cách điều hành, một chuyên gia kỳ cựu trong lĩnh vực xăng dầu cho rằng công tác theo dõi đánh giá kết quả sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu không sát thực tiễn, dự báo diễn biến thị trường (cung - cầu - giá cả) thiếu sát thực tế dẫn đến việc điều hành thiếu chủ động, chưa linh hoạt, thiếu các kịch bản ứng phó thích hợp với những đột biến xảy ra.
Một vấn đề nổi cộm khác hiện nay là cơ chế điều hành giá theo chu kỳ 10 ngày. Nếu kỳ điều hành giá rơi vào ngày nghỉ lễ tết thì lùi sang kỳ điều hành giá tiếp theo (20 ngày). Quy định đó làm cho giá trong nước lệch pha với giá thị trường thế giới. Giá thế giới thì tăng hàng ngày trong khi giá trong nước kìm lại 10 ngày (thậm chí 20 ngày) không tăng theo.
Theo đề xuất, chu kỳ điều hành giá cần thay đổi theo hướng phù hợp với biến động của thị trường, có thể 3-5 ngày.
Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng việc giá xăng dầu "liên tục âm" ngay khi vừa điều chỉnh giá khiến doanh nghiệp "triệt tiêu" động lực kinh doanh. Dẫu biết các doanh nghiệp kinh doanh lúc lời lúc lỗ nhưng việc lỗ triền miên kéo dài sẽ tác động ngược lại, gây trục trặc cho việc thông suốt nguồn cung.