Tại sao phun thuốc diệt muỗi, muỗi lại "khỏe" hơn?

Đã có một nhóm học sinh Trường THCS Quang Trung (Đống Đa - Hà Nội) có biểu hiện ngứa, mẩn đỏ, khó chịu sau khi tiếp xúc với khu vực có phun thuốc muỗi cách đó 1 ngày. Tuy nhiên, số học sinh này không có biểu hiện nặng thêm. Ngoài ra, các cơ sở y tế trên địa bàn Hà Nội chưa ghi nhận ca nào bị ngộ độc thuốc phun muỗi.

PGS.TS Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) - khẳng định: Thuốc phun diệt muỗi hiện nay được Bộ Y tế sử dụng để dập dịch SXH ở các cụm dân cư không gây độc đối với sức khỏe con người.

Hiện Bộ Y tế đang cho lưu hành 3 nhóm hóa chất diệt muỗi phòng chống SXH gồm Deltamethrine, Permethrine và Malathion. Ba loại thuốc này cho kết quả nghiên cứu, thử hiệu lực, khả năng kháng muỗi rất tốt.

TS Nguyễn Nhật Cảm - Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội - cũng khẳng định: Thuốc được sử dụng phòng chống dịch sốt xuất huyết đã được Bộ Y tế cho phép. Khi phun, thuốc được kiểm tra đúng liều lượng, phun đúng quy cách với lượng hóa chất cực nhỏ dưới dạng phun sương nhưng có hiệu quả tối đa. Vài giờ đồng hồ sau phun, lượng hóa chất sẽ khuếch tán trong không gian nên việc lo ngại hóa chất ảnh hưởng tới sức khỏe là không có cơ sở.

“Sau khi phun, người dân chỉ cần chờ cho thuốc khô khoảng 30 phút là vào nhà an toàn. Với một số người có bệnh đường hô hấp hoặc trẻ nhỏ có dễ bị kích ứng (có thể bị ho) thì nên tránh ra ngoài lâu hơn từ 2 tới 3 tiếng sau đó mới vào nhà” - TS Cảm khuyến cáo.

TS Cảm phân tích thêm, vài giờ sau khi phun thuốc sẽ khuếch tán nên thuốc phun chỉ diệt được muỗi vằn trưởng thành nhiễm virus truyền bệnh SXH ở thời điểm đó. Khi hết thuốc mà môi trường vẫn tồn tại muỗi mang mầm bệnh SXH, nhiều bọ gậy tạo điều kiện môi trường cho muỗi phát triển thì khả năng mắc bệnh vẫn cao.

Thời điểm này, số ca mắc SXH trên toàn thành phố Hà Nội vẫn tăng, chưa có dấu hiệu giảm. Nhiều gia đình đã tự phun thuốc diệt muỗi nhưng không biết rằng việc này không hề có lợi. Trên thực tế, không ít hộ gia đình đến các cơ sở, trung tâm để thuê người phun thuốc với giá khoảng 4.000 đồng - 7.000 đồng/m2, mỗi lần phun thuốc có chi phí khoảng 300.000 đồng - 400.000 đồng.

TS Nguyễn Nhật Cảm cho biết, việc này không có lợi, thậm chí còn có khả năng gây hại và phản tác dụng nếu phun không đúng cách. Theo đó, nếu phun không đúng liều lượng, không đúng quy trình, không đúng hóa chất sẽ không tiêu diệt được muỗi mà còn tăng nguy cơ muỗi bị nhờn thuốc, kháng thuốc, thậm chí là muỗi "khỏe lên" sau khi phun thuốc.

TS Vũ Trọng Dược - Thư ký Chương trình SXH Dengue khu vực miền Bắc, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương - phân tích: Khi sử dụng hóa chất diệt muỗi cần có chỉ định, không nên tùy ý phun. Hiệu quả của thuốc diệt muỗi chỉ tác dụng khi phun đúng hóa chất, đúng liều lượng, đúng kỹ thuật, đúng thời gian. Về nguyên tắc, phun hóa chất diệt muỗi tại một vùng khi ở đó muỗi nhiễm virus Dengue. Phun hóa chất không đúng cách, không có máy phun chuyên dụng, không đủ liều lượng dẫn đến muỗi tăng sức đề kháng, vô tình làm muỗi khỏe hơn trong tương lai".

“Nếu chỉ phun thuốc diệt muỗi ở phạm vi một gia đình, trong khi hàng xóm không phun thuốc thì tác dụng sẽ rất ít. Người dân có thể sử dụng các bình xịt muỗi đã được cấp phép lưu hành trên thị trường để sử dụng phun diệt ở phạm vi hẹp trong gia đình. Tuy vậy, việc cá nhân, gia đình tự phun thuốc diệt muỗi trong nhà chỉ diệt muỗi tức thì. Nếu không loại trừ được các ổ loăng quăng, bọ gậy ở hộ gia đình và khu vực xung quanh thì muỗi sẽ nhanh chóng xuất hiện trở lại” - PGS.TS Phu khuyến cáo.