Thời gian gần đây đã xuất hiện nhiều trường hợp gặp nguy kịch sau khi ăn một loại thực phẩm pate chay đóng hộp. Các bệnh nhân vào viện đều có dấu hiệu mệt mỏi, sụp mi, liệt cơ hô hấp, suy hô hấp… do ngộ độc Clostridium Botulinum type B trong sản phẩm.
Các bác sĩ cho biết, vi khuẩn Botulinum có tính độc rất mạnh. Độc tố này tấn công vào thần kinh, làm các cơ bị liệt, liệt cơ cân xứng và lan xuống. Người bệnh có triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng, đau cơ, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Nặng hơn, bệnh nhân khó thở do liệt các cơ hô hấp, thậm chí tử vong nếu không điều trị kịp thời. Tùy vào liều lượng Botulinum ăn phải mà các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh.
Ăn chay hiện nay đã trở thành một xu hướng không chỉ trong tôn giáo mà cho cả người giảm béo, chữa bệnh… Đáp ứng theo nhu cầu đó, thị trường thực phẩm đồ chay cũng đa dạng với đủ các món chay được làm sẵn đóng gói.
Về việc sử dụng đồ chay, theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – nguyên cán bộ Viện công nghệ sinh học và thực phẩm (Đại học Bách Khoa Hà Nội), không chỉ độc tố Botulinum được sinh ra trong quá trình chế biến, bảo quản không tốt mà nguy cơ ngộ độc từ thực phẩm chay không đảm bảo chất lượng cũng luôn tiềm ẩn.
Thông thường, thực phẩm chay được làm từ đậu nành, rau, củ, quả… Nhưng để bảo quản được lâu, có mùi vị như "đồ mặn", các nhà sản xuất chế biến thường phải cho thêm phụ gia, chất chống ẩm mốc vào các thành phẩm. Khi phụ gia thực phẩm dùng không đúng liều lượng, không phải loại cho phép trong thực phẩm rất nguy hại. Điều này có thể dẫn tới ngộ độc mạn tính dù dùng liều lượng nhỏ nhưng thường xuyên, liên tục.
Ngoài ra, độc tố nấm mốc trong quá trình bảo quản cũng nguy hiểm không kém. Độc tố vi nấm nguy hiểm là Alfatoxin do nấm Aspergillus flavus, Aspergllus parasiticus sản sinh ra trong thực phẩm ẩm mốc ngoài gây độc cấp tính còn tích lũy dần trong cơ thể. Đây cũng là nguyên nhân gây bệnh ung thư.
Trên thực tế đã có nhiều vụ ngộ độc thực phẩm chay xảy ra. Như sự việc xảy ra ở huyện Hòa Vang, Đà Nẵng đã khiến 230 người nhập viện với các triệu chứng sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, ỉa chảy… sau khi ăn thực phẩm chay. Cơ quan chức năng đã xác định nguyên nhân do ăn phải các món ăn bị nhiễm vi sinh vật vượt mức cho phép gây ngộ độc là Escherichia coli, Bacilluscereus, Staphylococus aureus. Thực phẩm có chứa chất acid oxalic sử dụng thời gian dài có thể sẽ làm cơ thể thiếu các vi chất dinh dưỡng cần thiết, gây sỏi thận, các bệnh xương khớp, thần kinh.
Trước sự lo lắng của nhiều người ăn đồ chay thế nào cho an toàn, BS Đỗ Duy Cường, BV Bạch Mai cho biết tại buổi tư vấn trực tuyến về phát hiện và dự phòng bệnh ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Clostridium Botulinum cho rằng, độc tố Bolutinun chỉ với liều nhỏ cũng có thể gây chết người. Độc tố theo đường tiêu hóa vào cơ thể không bị phân hủy do nhiệt độ cơ thể không đủ mà sẽ vào máu gây ngộ độc. Tuy nhiên, độc tố này bị tiêu diệt ở 100 độ C trong hơn 5h, 120 độC trong 5 phút. Độc tố bị bất hoạt ở 80 độc C, phân hủy 100 độ C trong 15 phút. Do đó mọi người chú ý đun sôi thức ăn với nhiệt độ này, ăn đồ tươi nấu chín cơ bản yên tâm.
Việc ăn chay hiện nay của nhiều người không như các nhà sư ngày xưa là ăn thực phẩm rau, dưa, đậu phụ, lạc rang… mà hiện giờ thường ăn đồ hộp chay sẵn. Vi khuẩn này hay gặp ở đồ hộp. Để đảm bảo an toàn, mọi người cần xử lý đồ hộp trước khi ăn. Nếu thấy đồ hộp bị phồng là chứng tỏ đã bị hỏng, không nên ăn. Ngâm thực phẩm nghi ngờ trong nước máy khoảng 10 phút trước khi dùng để cho nha bào trong thực thẩm bị bất hoạt.
Các chuyên gia khuyến cáo, thời tiết nắng nóng hiện nay, các thực phẩm như đậu phụ, nem chay, mì căn,... rất dễ bị hư hỏng. Để đảm bảo khi dùng đồ chay, mọi người nên quan sát các thực phẩm kỹ để xem thực phẩm có còn giữ được độ tươi, ngon. Các thực phẩm đã có mùi tuyệt đối không nên mua hay sử dụng.
Trong mùa Vu Lan, nếu muốn ăn chay mọi người dùng đồ chay nên tự chế biến món ăn chay từ rau củ tươi, các loại đậu, đỗ… Trong quy trình chế biến, tránh để lẫn đồ sống và đồ chín, dụng cụ đảm bảo hợp vệ sinh…