Từ vụ cháy chung cư mini: Bác sĩ chỉ ra sự nguy hiểm dễ dẫn đến tử vong

Vụ cháy chung cư mini ở Khương Hạ (quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) đêm ngày 12/9, đến nay các cơ quan chức năng xác định 56 người tử vong. Hiện 37 nạn nhân bị thương đang được điều trị tại các bệnh viện.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga, Bộ Quốc phòng cho biết, trong các vụ hỏa hoạn, lượng khí CO sinh ra rất lớn, bệnh nhân có nguy cơ tử vong do ngạt và nhiễm độc khí.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cho biết, ngộ độc khí CO là loại ngộ độc gây ra tử vong rất phổ biến ở trên thế giới cũng như là ở Việt Nam.

Khí CO được sinh ra khi đốt cháy không hoàn toàn các hợp chất hữu cơ ở trong môi trường thiếu oxy. Tuy nhiên, loại khí này nguy hiểm ở chỗ, không gây kích thích, không màu, không mùi, không vị. Nếu nạn nhân không tỉnh táo như ngủ say hoặc bị say rượu hoặc bất tỉnh nhân sự thì rất có thể bệnh nhân đã tử vong trước khi kịp biết chuyện gì đã xảy ra.

Theo bác sĩ Hoàng, trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp các trường hợp ngộ độc khí CO cấp tính ở trong hai tình huống.

Tình huống thứ nhất, khi trời lạnh, chúng ta sưởi ấm trong phòng kín bằng bếp gas, bếp than tổ ong, đốt củi. Khi đó, sẽ làm tăng CO và bệnh nhân có thể tử vong. Hoặc khi chúng ta dùng máy phát điện, bật động cơ ô tô trong một môi trường kín cũng sẽ sinh ra rất nhiều khí CO khiến bệnh nhân từ từ rơi vào trạng thái ngộ độc khí CO.

Tình huống thứ 2, đa phần trong các vụ hỏa hoạn, các nạn nhân không phải chết cháy mà lại chết vì ngạt khí mà ở đây do khí CO là chính. Các nạn nhân của vụ hỏa hoạn hoặc lính cứu hỏa đều có thể bị ngộ độc khí CO.

Cơ chế ngộ độc khi khí CO xâm nhập vào đường thở, ngay lập tức gắn chặt với Hemoglobin trong hồng cầu tạo thành hợp chất rất vững chắc tên gọi là carbonxyhemoglobin (HbCO). Bình thường hemoglobin vận chuyển oxy trong cơ thể, chiếm khoảng 95,96% nhiệm vụ vận chuyển oxy trong cơ thể. Tuy nhiên, bây giờ, nó bị tạo thành một hợp chất vững chắc với khí CO sẽ không vận chuyển được oxy nữa khiến cho cơ thể rơi vào tình trạng bị thiếu oxy, trong khi nạn nhân da dẻ vẫn hồng hào.

Cơ chế thứ 2, khi khí CO vào cơ thể gây độc thần kinh, đặc biệt ở trên tế bào thần kinh trung ương, trên não gây ra những triệu chứng nhiễm độc thần kinh, đồng thời gây phù não.

Cơ thế thứ 3, khí CO cũng như hợp chất carbonxyhemoglobin ức chế sự hô hấp của tế bào, các hoạt động sống rất quan trọng, khiến cho cơ thể không sinh ra được năng lượng nữa.

Tất cả những nguyên nhân trên gây ra triệu chứng của bệnh nhân bị ngộ độc khí CO cấp. Mức độ các triệu chứng phụ thuộc vào mức độ nhiễm độc khí CO. Khi lượng hemoglobin bị nhiễm độc CO dưới 25%, các triệu chứng thường nhẹ, giống như khi chúng ta bị nhiễm độc thần kinh mức độ nhẹ hoặc khi chúng ta bị mất máu, thiếu máu. Bệnh nhân sẽ lơ mơ, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, không tỉnh táo, thiếu tập trung, có thể mạch nhanh, huyết áp giảm. Tuy nhiên, ở bệnh nhân bị bệnh tim mạch hoặc mạch vành, chỉ cần một lượng CO nhỏ cũng khiến các triệu chứng tim mạch của họ vốn đang ổn định sẽ nặng lên rất nhiều.

Khi lượng hemoglobin bị CO xâm nhập tạo thành hợp chất carbonxyhemoglobin lớn hơn 25%, các triệu chứng sẽ nặng lên ví dụ đau ngực dữ dội, lơ mơ, mạch nhanh, thở nhanh, huyết áp tụt. Lúc này đã rất nguy hiểm. Khi lượng hemoglobin bị nhiễm độc tăng lên trên 50%, bệnh nhân rơi vào trạng thái nguy hiểm, có thể tụt huyết áp, suy hô hấp, suy thận, suy đa tạng, bị hôn mê...có thể dẫn đến tử vong nhanh nếu không kịp thời cấp cứu.

Ngoài ra, trong quá trình nhiễm độc CO, bệnh nhân có thể có các triệu chứng khác như đau bụng, bị mất ý thức, bị vật vã kích thích, tay chân yếu. Bên cạnh đó, còn có các triệu chứng về thần kinh, tâm thần nhưng thường xuất hiện muộn khiến bệnh nhân mê sản, hôn mê, mất ý thức. Nguy hiểm ở chỗ nó xuất hiện muộn có thể vài ngày, thậm chí vài tuần.

Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, cách điều trị đối với bệnh nhân bị nhiễm khí CO, trước hết phải ngắt sự tiếp xúc của nguồn khí CO với bệnh nhân bằng cách đưa bệnh nhân ra nơi thoáng khí.

Thứ 2, nên cho bệnh nhân thở oxy 100% ngay lập tức. Nếu thở không khí thường, sau khoảng 4 đến 5 tiếng mới thải trừ được 50% lượng CO bị nhiễm độc. Nếu thở oxy 100%, thời gian bán hủy của khí CO rút xuống chỉ còn 1,5 tiếng đến 2 tiếng.

Đặc biệt, nếu đưa bệnh nhân thở trong môi trường oxy cao áp, chỉ sau khoảng 20 đến 30 phút ở áp suất khoảng 2,5 đến 3 Atmosphe, lượng CO nhiễm độc được thải trừ một nửa, tốc độ thải trừ sẽ tăng lên rất nhiều. Khi bệnh nhân bị nhiễm độc hemoglobin trên 25% nên thở oxy cao áp.

Bác sĩ Hoàng cho biết thêm, khi thở oxy cao áp giúp cho thời gian thải trừ khí CO nhanh lên, chỉ mất từ 20 đến 30 phút, thải trừ 50% lượng CO nhiễm độc. Khi nhiễm độc CO sẽ bị phù não, bị thiếu máu toàn bộ cơ thể thì khi thở trong môi trường oxy cao áp sẽ giải quyết được vấn đề thiếu oxy và chống phù não, lượng oxy hòa tan trong huyết tương và các mô cơ thể tăng lên rất nhiều sẽ giải quyết được tình trạng thiếu oxy trong cơ thể.

“Khi thở oxy cao áp, giải quyết được cả về triệu chứng và điều trị cả về nguyên nhân trong trường hợp ngộ độc khí CO”, bác sĩ Hoàng cho biết.

Đề cập đến vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cho biết, bất cứ nạn nhân nào của vụ cháy nếu ngộ độc khí CO và có nhu cầu thở oxy cao áp, bản thân bác sĩ sẽ phục vụ miễn phí cho đến khi hết ngộ độc CO. Các bệnh nhân có thể liên hệ bác sĩ Hoàng theo số 02437917468.