Quốc ca Việt Nam trận đấu với Lào là bản chuẩn, trách nhiệm chủ kênh Next Sports sao?

Tiến sĩ Nguyễn Công Hóa, nguyên Trưởng Ban Quản lý Dự án website Chính phủ (tiền thân của Cổng Thông tin điện tử Chính phủ hiện nay) cho biết, từ khi website Chính phủ, trang web chính thức của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam trên mạng Internet toàn cầu, ra mắt vào ngày 10/1/2006, Website Chính phủ đã được Bộ VHTT&DL chính thức chuyển giao, công bố chính thống Quốc ca Việt Nam trên mạng Internet toàn cầu.

“Đây là một trong các dữ liệu chính thức về Nước, Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên mạng internet, gồm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Tuyên ngôn Độc lập cũng như các văn bản pháp luật… Các đơn vị, tổ chức, cá nhân đều có thể sử dụng bản ghi chính thức này trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ theo quy định của pháp luật tại đường dẫn tại đây. Đây là bản ghi quốc ca chuẩn mà các đơn vị, tổ chức, cá nhân hoàn toàn có thể sử dụng miễn phí”, tiến sĩ Hóa cho biết.

Thông tin từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) cho biết, nhạc Quốc ca sử dụng trong nghi thức chào cờ trước trận tuyển Việt Nam - Lào tại AFF Cup 2020 được Ban tổ chức AFF Cup 2020 lấy nguồn từ Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC). Đây là nhạc Quốc ca của Việt Nam do VFF cung cấp bản chuẩn, được VFF lấy từ Cổng Thông tin điện tử Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (chinhphu.vn).

Có thể thấy, việc kênh Youtube Next Sports tắt âm thanh "Quốc ca" Việt Nam tại trận bóng đá giữa hai đội tuyển Việt Nam - Lào trong khuôn khổ AFF Cup 2020 vì "lý do bản quyền" là vô căn cứ.

Bộ VHTT&DL khẳng định, pháp luật của Việt Nam quy định nghiêm cấm bất kỳ tổ chức, cá nhân nào, dưới bất kỳ hình thức nào có hành vi ngăn chặn, cản trở việc phổ biến tác phẩm này một cách trực tiếp hay gián tiếp (bao gồm trên mạng) theo quy định pháp luật. Bộ VHTT&DL yêu cầu tất cả các cá nhân, tổ chức thực hiện nghiêm, không được có bất kỳ hành vi nào ngăn chặn việc phổ biến Quốc ca Việt Nam.

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law firm cho rằng, việc tắt âm thanh Quốc ca vì "lý do bản quyền" khi tiếp sóng tường thuật trực tiếp trận thi đấu bóng đá giữa hai đội Việt Nam - Lào tại giải AFF Cup 2020 tối 6/12 là phản cảm.

“Ở đây là vấn đề phối hợp giữa các đơn vị không được chặt chẽ. Chủ kênh Youtube Next Sports nếu là một đơn vị chuyên nghiệp cần phải chuẩn bị tốt trước khi phát sóng. Họ có thể làm việc hoặc trao đổi với VFF hoặc Ban tổ chức AFF Cup 2020 về vấn đề bản ghi nhạc Quốc ca sử dụng trong nghi thức chào cờ trước trận tuyển Việt Nam – Lào. Qua sự việc này, các bên phải rút kinh nghiệm, việc tắt quốc ca là không chấp nhận được”, luật sư Trương Anh Tú cho biết.

Theo Luật sư Trương Anh Tú, Tiến Quân Ca là tác phẩm do nhạc sỹ Văn Cao sáng tác, do đó tác giả là nhạc sĩ Văn Cao. Bài hát này có quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả. Trong quyền tác giả có quyền nhân thân và quyền tài sản, trong đó quyền nhân thân đối với tác phẩm này là quyền bất biến thuộc về nhạc sỹ Văn Cao.

Bên cạnh quyền tác giả là quyền liên quan đến quyền tác giả được gọi chung là quyền liên quan, về nguyên tắc hướng tới bảo vệ những người có đóng góp vào việc thực hiện những loại sản phẩm trong đó có sử dụng tác phẩm nghệ thuật. Họ bao gồm người biểu diễn và nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình, tổ chức phát sóng và chủ sở hữu tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá.

Theo quy định này thì quyền liên quan đến quyền tác giả dành bảo vệ cho bốn loại đối tượng: cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình được phát sóng và tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá.

Chiểu theo Khoản 3 - Điều 4 Luật Sở hữu Trí tuệ, nếu Hồ Gươm Audio là nhà sản xuất bản ghi âm Tiến quân ca thì người được bảo hộ quyền liên quan đối với bản ghi âm, ghi hình là nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình đó, tức là Hồ Gươm Media là chủ sở hữu bản ghi này (nếu là đơn vị đầu tư), Hồ Gươm Audio uỷ quyền cho BH Media đưa bản ghi này lên nền tảng Youtube.

Theo đó tại điều 30 Luật SHTT thì quyền của Hồ Gươm Media như sau: Có quyền tài sản đối với bản ghi âm, ghi hình nhưng không có quyền nhân thân; các quyền tài sản đó bao gồm độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện các hành vi sau: Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp bản ghi âm ghi hình; Nhập khẩu, phân phối đến công chúng bản gốc bản sao bản ghi âm thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được “.

Cũng cần lưu ý quyền của Hồ Gươm Media có đối tượng chính là bản ghi âm Tiến Quân Ca chứ không bao trùm nhiều loại đối tượng khác nhau như cuộc biểu diễn cũng như tác phẩm Tiến Quân Ca được sử dụng để tạo ra bản ghi âm đó hay những nội dung chứa đựng trong bản ghi âm Tiến Quân Ca này nói chung.

Như vậy, cần tách bạch khái niệm Chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm Tiến Quân Ca và Quyền sở hữu đối với bản ghi bài hát Tiến Quân Ca của Hồ Gươm Media. Chính vì sự nhầm lẫn này, đã nảy sinh thắc mắc, tranh cãi trong thời gian qua.

“Có lẽ nhiều người cho rằng là bản thân tác phẩm Tiến Quân Ca đã quá nổi tiếng, ra đời từ rất lâu rồi, mọi bản ghi âm, ghi hình hay những bản hòa âm phối khí mới nào đó, chỉ là làm mới từ tác phẩm gốc đã phát từ năm 1944. Tuy nhiên, mọi sự sáng tạo cần được pháp luật bảo hộ, trên tinh thần là tôn vinh, nâng niu và bảo vệ mọi sự sáng tạo phục vụ cho đời sống xã hội. Đây là tinh thần chung của mọi công ước quốc tế cũng như hệ thống pháp luật về sở trí tuệ ở Việt Nam.Việc này có thể làm đảo lộn suy nghĩ của nhiều người, nhưng chúng ta cũng nên làm quen với tinh thần pháp luật về sở hữu trí tuệ”, luật sư Tú cho biết.

Chủ tịch TAT Law firm cho rằng, đối với tác phẩm Tiến Quân Ca lại là Quốc ca, các bên liên quan nên có ứng xử đặc biệt, hướng tới tổ quốc.