Ông Nguyễn Đức Chung quanh co chối tội: Còn giấu diếm sự thật gì?

Mới đây, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố đối với các bị can trong vụ án xảy ra tại Sở KH&ĐT TP Hà Nội. Trong số các bị can, ông Nguyễn Đức Chung, nguyên chủ tịch UBND TP Hà Nội bị cáo buộc tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Đáng chú ý, theo kết luận điều tra, ông Chung đã có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu gói thầu số hoá hồ sơ đăng ký doanh nghiệp năm 2016 tại Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hà Nội. Hành vi của ông Chung và các bị can được cho đã gây thiệt hại gần 20 tỷ đồng. Ông Chung bị cáo buộc giữ vai trò xuyên suốt.

Tuy nhiên, quá trình điều tra vụ án, ông Nguyễn Đức Chung khai báo không thành khẩn, né tránh, không thừa nhận sai phạm của bản thân, đùn đẩy trách nhiệm cho cấp dưới; chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước, cản trở, gây khó khăn cho hoạt động điều tra. Dư luận đặt câu hỏi, phải chăng ông Chung còn giấu diếm sự thật gì?

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, theo nội dung kết luận của Cơ quan CSĐT Bộ Công an, ông Nguyễn Đức Chung không thừa nhận hành vi phạm tội. Cơ quan điều tra cho rằng ông Chung không thành khẩn khai báo, quanh co, chối tội, đùn đẩy trách nhiệm cho cấp dưới. Bởi vậy, cơ quan điều tra có trách nhiệm phải chứng minh bằng các chứng cứ, làm cơ sở để xem xét giải quyết theo quy định pháp luật.

Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, theo quy định của pháp luật, bị can, bị cáo không có nghĩa vụ chứng minh là mình vô tội, không buộc phải đưa ra chứng cứ để chống lại mình. Nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng.

Theo nguyên tắc suy đoán vô tội, một người sẽ được coi là không có tội cho đến khi có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật của tòa án. Việc chứng minh tội phạm do cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện trên cơ sở các chứng cứ được thu thập theo trình tự, thủ tục luật định, đảm bảo tính khách quan.

Bởi vậy, để chứng minh ông Nguyễn Đức Chung phạm tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, cơ quan điều tra có trách nhiệm thu thập các tài liệu chứng cứ để chứng minh ông Chung là người có chức vụ quyền hạn, vì vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân khác mà đã không thực hiện hoặc thực hiện sai chức trách nhiệm vụ của mình, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu của sở kế hoạch đầu tư thành phố Hà Nội dẫn đến thất thoát tài sản của nhà nước.

Việc chứng minh này phải được thực hiện bằng các chứng cứ thu thập hợp pháp. Cơ quan điều tra phải làm rõ mối liên hệ giữa các bị can và hoạt động đình chỉ thầu, đấu thầu được thực hiện như thế nào. Việc can thiệp của cựu Chủ tịch thành phố Hà Nội thể hiện thông qua chứng cứ vật chất nào.

Trường hợp ông Nguyễn Đức Chung thừa nhận hành vi phạm tội và nội dung nhận tội phù hợp với các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, đó là căn cứ để xem xét giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự khi tòa án kết tội.

Còn trường hợp ông Chung không thừa nhận hành vi phạm tội, tại phiên tòa kêu oan thì tòa án sẽ làm rõ ông Chung có oan hay không, khi đó đại diện Viện kiểm sát phải đưa ra các chứng cứ, căn cứ để buộc tội bị cáo. Các luật sư và bị cáo sẽ tranh luận, đối đáp để bào chữa cho bị cáo, chứng minh hành vi có cấu thành tội phạm hay không.

Về nguyên tắc, kết quả giải quyết vụ án sẽ căn cứ vào kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa theo nguyên tắc tranh tụng đã được quy định tại điều 26 của bộ luật tố tụng hình sự. Những chứng cứ buộc tội, những chứng cứ gỡ tội và các tình tiết của vụ án phải được xem xét, đánh giá một cách công khai tại phiên toà. Việc ông Chung có tội hay không sẽ do hội đồng xét xử quyết định căn cứ vào kết quả tranh tụng trong phiên xét xử tới đây.

Do bị can, bị cáo không có nghĩa vụ phải nhận tội, không buộc phải đưa ra chứng cứ để chống lại mình nên việc nhận tội của bị can, bị cáo không có nhiều ý nghĩa trong việc kết tội và cũng không phải là tình tiết để tăng nặng trách nhiệm hình sự.

Việc bị can, bị cáo không nhận tội khiến cho cơ quan tố tụng phải thận trọng trong việc xem xét đánh giá chứng cứ để tránh oan sai có thể xảy ra. Trường hợp không đủ căn cứ để buộc tội, phải đình chỉ điều tra và phục hồi các quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo.

“Ông Chung là người rất giỏi trong hoạt động nghề nghiệp điều tra hình sự và chỉ đạo điều tra, nhiều năm công tác trong ngành công an và là thiếu tướng, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân nên việc xem xét xử lý hình sự với ông Chung lại càng phải thận trọng, công bằng, đúng pháp luật, không để gây oan sai cho những người có nhiều công sức, thành tích cho hoạt động tư pháp như vậy”, luật sư Cường nêu ý kiến.

Trường hợp bị can, bị cáo không nhận tội nhưng các tình tiết chứng cứ có trong hồ sơ đã được làm sáng tỏ tại phiên tòa, có đủ căn cứ để kết tội bị cáo, việc bị cáo quanh co, chối tội, không thành khẩn khai báo, không thừa nhận hành vi phạm tội khiến bị cáo sẽ không được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là “thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” theo quy định tại Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015.

Theo luật sư Cường, hành vi của ông Chung cùng các bị can được cho đã gây thiệt hại gần 20 tỷ đồng. Bởi vậy, trường hợp bị kết tội trong vụ án này, cựu chủ tịch UBND thành phố Hà Nội sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội danh là phạt tù từ 10 năm đến 15 năm. Trường hợp bị kết tội trong vụ án này, ông Chung sẽ bị tổng hợp hình phạt với 05 năm tù của bản án trước đây thành hình phạt chung.