"Un à, Un ở đâu về ăn cơm", tiếng chị Rơ Lan Hí (38 tuổi, trú làng Hố Lang, xã Chư Pơng, huyện Chư Sê, Gia Lai) trìu mến gọi cậu con trai út 6 tuổi về ăn cơm chiều. Chị quay vào nhà, hỏi hai đứa con lớn, nhưng chúng đều lắc đầu không biết. Những đứa trẻ ở Tây Nguyên này thường ngày vẫn thơ thẩn rong chơi như những chú heo con, chỉ khi đến bữa ăn, thấy đói bụng hay có ai tìm gọi mới trở về. Nhưng trời tối rồi, Un không tự biết đường về cũng là chuyện lạ. Anh Rơ Lan Ék - chồng chị Hí - lặng lẽ bảo vợ con ăn trước để anh đi tìm Un. Chị Hí sau đó cũng tất tả chạy đi tìm con. Hôm đó, ngày 17.9.2012, cả nhà, cả họ vội tổ chức đi tìm, nhưng không thấy Un đâu.
Thêm ba ngày nữa, bóng dáng cháu Un vẫn biệt tăm. Thương con, xót cháu, bà ngoại của Un tiếp tục lọ mọ đi tìm khắp các rẫy cà phê của bà con trong làng. Thấy cái giếng nước giữa vườn cà phê nhà ông Kpă Mayo, bà nhìn xuống, giật bắn mình khi phát hiện xác người nổi dưới đó. Nạn nhân là Rơ Lan Un.
Nhận tin báo, chính quyền, Công an xã Chư Pơng, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm hình sự công an hai cấp tỉnh, huyện cùng các đơn vị nghiệp vụ vội vã đến hiện trường, giúp gia đình vớt xác nạn nhân, chuẩn bị tổ chức lo đám tang. Tại hiện trường, giếng nước sâu chừng 2m, thành giếng cao một m do gia đình ông Mayo đào để tưới cà phê. Nạn nhân không bị vết thương nào bên ngoài cơ thể. Ngành chức năng xác định, bé chết do bị ngạt nước, có dấu hiệu bị hãm hại.
 |
| Rah Lan Mõ và hiện trường gây án. |
Đại úy Cao Minh Nghĩa - Trưởng Công an xã Chư Pơng - bằng linh cảm nghề nghiệp, ngay từ khi đến hiện trường anh luôn nghi ngờ rằng, có kẻ xấu đã sát hại cháu Un. Nhưng kẻ đó là ai? Vì lý do gì? Vài ngày trôi qua, hung thủ vẫn chưa thể xác định.
Một số người bị tình nghi đều bị công an triệu tập, lấy lời khai, đồng thời theo dõi họ. Rah Lan Mõ (23 tuổi, hàng xóm với nạn nhân) cũng được gọi lấy lời khai thông tin về lần cuối gặp cháu Un.
Ngày 23.9.2012 trên đường từ cơ quan đến nhà người quen ở làng Hố Lang, thấy Rah Lan Mõ đi bộ một mình, tiện đường đại úy Nghĩa có ý cho quá giang. Anh gọi: “Mõ, lại đây anh chở về”. Nghe vậy, Mõ giật thót mình, ánh mắt lấm lét lảng tránh và từ chối. Suốt đoạn đường đi, anh Nghĩa cứ suy nghĩ mãi về thái độ của Mõ. Vốn giữa anh Nghĩa và một số chàng trai trẻ ở làng Chư Pơng này khá hòa đồng, gần gũi, mọi ngày gặp anh, Mõ đều vui vẻ chào hỏi. Nhưng cái cách lẩn tránh của Mõ hôm nay khiến anh nghi ngờ Mõ đã làm điều gì xấu nên tránh giáp mặt anh. Không loại trừ khả năng Mõ liên quan đến cái chết của cháu Un. Nghĩ vậy, đại úy Nghĩa quay xe lại, đến nhà ông Hoàng Minh Hùng - Chủ tịch xã Chư Pơng - trình bày những nghi vấn của mình.
Công an sau đó nhận được nguồn tin thời gian này, Mõ luôn có những biểu hiện lo lắng, bất thường mỗi khi có ai nhắc đến cái chết của cháu Un. Trong một lần ngồi nhậu với nhóm bạn, Mõ nói: “Nếu tao có chuyện gì, đừng bán chiếc xe máy này mà để cho chị gái tao đi”. Bị bạn bè hỏi dồn: “Chuyện gì là chuyện gì? Mày đã làm điều gì xấu xa phải không?”. Mõ gạt phắt rồi rót rượu uống tì tì, thái độ rất lạ.
Ngay trong đêm hôm đó, đại úy Nghĩa chạy xe đến nhà Mõ và chở thanh niên này ra trụ sở công an để làm việc. Mõ ban đầu chối bay chối biến nhưng sau đó đã khai chính là hung thủ đã sát hại cháu Un. Buổi chiều 17.9, trên đường ra rẫy cà phê nhà mình, thấy Un đang đứng chơi một mình gần giếng nước trong rẫy cà phê nhà ông Mayo, nhớ lại mối tư thù với anh Rơ Lan Ék, cha cháu Un, Mõ bế thốc cháu Un lên rồi thả xuống. Sau khi gây án, hắn trở về nhà.
Mõ khai thêm 14 năm trước, anh rể của Mõ trong lúc uống rượu rồi gây lộn với anh Ék nên đã cầm một trái mít non ném trúng mắt anh này. Hậu quả khiến anh Ék phải nhập viện cứu chữa và bị chột một mắt bên phải. Với hành vi này, Hội đồng làng đã buộc anh rể, chị gái Mõ phải nộp phạt theo lệ làng cho gia đình anh Ék 2 sào cà phê và 2 sào ruộng lúa. Mất đất canh tác, gia đình chị gái Mõ rơi vào cảnh nghèo đói. Anh rể Mõ tự tử và chết sau đó, để lại chị gái và cháu của Mõ chịu cảnh côi cút suốt nhiều năm nay.
Mõ sớm bỏ học, thường tụ tập chơi bời với số thanh niên hư hỏng, đi phá làng phá xóm. Trong một lần Mõ đi ăn trộm vặt của người dân trong làng, bị bố cháu Un phát hiện và tố cáo, hắn đã bị dân làng kiểm điểm công khai và nộp phạt 500.000 đồng. Kể từ đó, Mõ nuôi mối thâm thù với anh Ék nên khi “có cơ hội” đã trả thù.
Cuối năm 2012, TAND tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử, tuyên phạt Mõ 17 năm tù về tội Giết người, buộc bồi thường cho gia đình bị hại trên 40 triệu đồng.