Làm gì để chống thao túng cổ phiếu và phát hành trái phiếu?

Sau các vụ việc thao túng cổ phiếu và phát hành trái phiếu gần đây ở FLC, Tân Hoàng Minh và Louis Holding, dư luận đặt vấn đề Bộ Tài chính có biện pháp nào để lành mạnh hóa, minh bạch hóa thị trường chứng khoán và trái phiếu? Bộ sẽ có chỉ đạo như thế nào để Ủy ban Chứng khoán Nhà nước làm tốt hơn nhiệm vụ quản lý Nhà nước trong chứng khoán và trái phiếu?.

Trả lời vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, những vụ việc vi phạm pháp luật xảy ra trên thị trường chứng khoán thời gian gần đây như chúng ta đều biết, cơ quan quản lý và cơ quan bảo vệ pháp luật đang xem xét, điều tra, xử lý và sẽ có kết luận cuối cùng thỏa đáng trong thời gian tới.

Về trách nhiệm tổ chức việc giám sát thị trường chứng khoán, pháp luật đã quy định rõ. Trước năm 2019, theo Luật Chứng khoán cũ thì giám sát TTCK theo 2 lớp: Thứ nhất là Sở Giao dịch chứng khoán và thứ hai là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Từ năm 2019, Luật Chứng khoán sửa đổi có tăng cường thêm lớp rà soát trực tiếp của công ty chứng khoán ngay từ đầu tham gia thị trường.

Đối với những việc thao túng chứng khoán thị trường thì thời gian vừa qua, các Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM và Hà Nội đã giám sát và thực hiện cảnh báo, xử lý các vụ vi phạm theo phạm vi thẩm quyền. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng thường xuyên, chủ động yêu cầu 2 Sở tăng cường giám sát chặt chẽ các mã giao dịch chứng khoán của các tổ chức niêm yết có kinh doanh thua lỗ nhưng giá cổ phiếu lại tăng phiên liên tiếp; các giao dịch có khối lượng lớn, có dấu hiệu bất thường thì Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tổ chức kiểm tra, chủ động và chuyển cơ quan công an xử lý theo thẩm quyền, đối với các vụ việc vi phạm pháp luật như FLC, Tân Hoàng Minh…

Nhằm bảo đảm TTCK được phát triển minh bạch, bền vững, tại Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ chủ trì cách đây 1 tuần về "Phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế", Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan theo chức năng nhiệm vụ được giao, thực hiện các giải pháp để bảo đảm an toàn thị trường tài chính tiền tệ, không để xảy ra các vụ việc ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư, đến kênh huy động vốn qua thị trường trái phiếu, thị trường cổ phiếu và đến việc phát triển kinh tế đất nước. Những trường hợp cố tình vi phạm sẽ bị xử lý, nhưng không hình sự hóa các quan hệ dân sự, quan hệ kinh tế.

Về phía Bộ Tài chính đưa ra một số giải pháp như sau: Trước hết, cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và tổ chức điều hành thị trường. Đối với thị trường cổ phiếu, chúng ta cần tập trung nâng cao chất lượng hàng hóa, tăng cường tính tuân thủ của các DN trên thị trường. Đối với thị trường trái phiếu DN, cần phát triển theo hướng bền vững, xây dựng chuẩn mực thị trường, tách bạch rõ trái phiếu phát hành ra công chúng và phát hành trái phiếu riêng lẻ. Theo đó, Bộ Tài chính sẽ tiến hành rà soát ngay những quy định pháp luật trong Luật Chứng khoán, Luật DN và rất sớm sẽ báo cáo Chính phủ để sửa đổi quy định của Nghị định 153 về phát hành trái phiếu DN riêng lẻ, bảo đảm những quy định pháp luật về TTCK và trái phiếu phù hợp với điều kiện và yêu cầu điều tiết của thị trường, tránh việc DN, nhóm nhà đầu tư thu lợi nhuận phi pháp.

Thứ hai, triển khai công tác tái cấu trúc TTCK theo 4 trụ cột, đó là tăng cường chất lượng của các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ; tăng cơ sở các nhà đầu tư, tăng hàng hóa chất lượng cho thị trường và cơ cấu lại thị trường.

Đối với các tổ chức trung gian: Tập trung nâng cao đạo đức nghề nghiệp, chất lương nghề nghiệp của các tổ chức cung cấp dịch vụ bao gồm công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ; công ty kiểm toán độc lập, công ty định mức tín nhiệm. Khuyến khích các tổ chức cung cấp dịch vụ trên TTCK triển khai ứng dụng CNTT phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư và thị trường.

Thứ ba, sẽ phát triển các nhà đầu tư, thúc đẩy hình thành các quỹ đầu tư, định chế đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, ưu tiên phát triển các nhà đầu tư dài hạn như các quỹ đầu tư, quỹ hưu trí tự nguyện, DN bảo hiểm…; tăng cường đào tạo và phát triển các nhà đầu tư cá nhân có đầy đủ kiến thức khi tham gia TTCK; tuyên truyền tăng cường công tác thông tin chính thống giúp nhận thức về kỹ năng tài chính của các nhà đầu tư.

Thứ tư là nâng cao hiệu quả công tác giám sát. Việc này chúng tôi hết sức coi trọng, giám sát từ 3 cấp, đó là Công ty chứng khoán, Sở GDCK và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; tăng tần suất giám sát thanh tra, kiểm tra, nâng cao hiệu quả giám sát, cưỡng chế thực thi; kịp thời phát hiện và cưỡng chế rủi ro trên TTCK.

Trong giai đoạn tới sẽ thanh kiểm tra các công ty đại chúng và công ty không đại chúng khi huy động vốn; tăng cường giám sát hiện tượng thao túng và làm giá nhằm phát triển TTCK theo hướng an toàn, công khai và minh bạch.

Đối với thị trường trái phiếu DN thì giám sát, kiểm tra, chấn chỉnh các sai phạm, đặc biệt sai phạm về công bố thông tin, sai phạm về sử dụng vốn; sai phạm về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Đồng thời trực tiếp kiểm tra, kiểm toán Báo cáo tài chính tại các đơn vị phát hành DN. Nếu phát hiện sai phạm sẽ xử lý nghiêm, kể cả các đơn vị kiểm toán độc lập thiếu trách nhiệm để xảy ra những sai sót trong việc kiểm toán báo cáo tài chính của những DN phát hành trái phiếu.

Thứ năm, sẽ tăng cường phối hợp công tác giữa các bộ, ngành và các cơ quan có liên quan trong công tác điều hành, quản lý giám sát TTCK, thị trường trái phiếu với thị trường tiền tệ, tín dụng ngân hàng, bảo hiểm, bảo đảm công khai minh bạch trên thị trường vốn, ổn định thị trường tài chính; qua đó góp phần ổn định kinh vĩ mô.

Thứ sáu, tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí để kịp thời đưa các thông tin chính thống về phát triển thị trường, tình hình DN… giúp thị trường được minh bạch, chính xác. Trên cơ sở đó, đấu tranh với những tin đồn thất thiệt nhằm trục lợi của các tổ chức, cá nhân.

Với sự đồng lòng của cơ quan Nhà nước, các định chế trên thị trường và các nhà đầu tư, chúng ta sẽ sớm thiết lập được TTCK, thị trường vốn phát triển minh bạch, ổn định, phục vụ thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế của đất nước.