Grab chỉ phải bồi thường cho Vinasun gần 5 tỉ

Sau nhiều lần mở tòa rồi tạm dừng phiên tòa, ngày 28/12, TAND TP.HCM đã tuyên án vụ kiện dân sự "tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng" giữa nguyên đơn là Công ty CP Ánh Dương VN (Vinasun) và bị đơn là Công ty TNHH Grab (Grab).

HĐXX nhận định, dựa vào các tài liệu chứng cứ và tranh luận tại tòa, căn cứ vào đơn khởi kiện của Vinasun đòi Grab bồi thường 41,2 tỷ đồng, không yêu cầu giải quyết việc cạnh tranh không lành mạnh, cho thấy việc Grab cho rằng việc giải quyết tranh chấp này của Bộ GTVT là không có căn cứ.

Do Grab là doanh nghiệp Việt Nam có trụ sở tại TP.HCM nên thẩm quyền thụ lý thuộc Tòa Kinh tế TAND TP.HCM. Việc triệu tập các cơ quan như Bộ GTVT đến tòa, HĐXX cho rằng không cần thiết.

Xét hoạt động của Grab, Tòa cho rằng Grab đã trực tiếp kinh doanh taxi, điều chỉnh giá bán, khuyến mãi, thưởng điểm cho tài xế…

Với tài xế khi đăng ký làm cho Grab, họ hoàn toàn làm việc với Grab chứ không có đơn vị vận tải nào. Điều này tòa nhận định dựa vào biên bản lời khai của đơn vị vận tải và tài xế. HĐXX cho rằng, nếu Grab là đơn vị cung ứng dịch vụ kết nối thì không có lý do gì Grab đứng ra mua bảo hiểm cho lái xe. Khi khách hàng gọi xe, khách hàng đã chi trả vào tài khoản của Grab, điều này cho thấy chi phí này thuộc về phần mềm dịch vụ của Grab chứ không phải đơn vị kinh doanh vận tải.

Tại tòa, HĐXX có hỏi Grab về mức chiết khấu về quãng đường khác nhau trong khi cùng một điều kiện nhưng Grab không trả lời được. Điều này cho thấy Grab chủ động điều chỉnh mức chiết khấu. Giao dịch của Grab không phải là hợp đồng điện tử như Grab nói, bởi vì không có điều khoản cơ bản, quyền nghĩa vụ của hai bên, chữ ký của các chủ thể, phương quyết giải quyết tranh chấp không có. Vì vậy, việc Grab cho rằng công ty này chỉ hoạt động cung ứng phần mềm là không có cơ sở chấp nhận.

Việc Vinasun khởi kiện cho rằng thời gian qua Grab kinh doanh vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho Vinasun là có căn cứ. Tuy nhiên, cần xem xét mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của Grab và hậu quả gây ra. Việc chọn công ty giám định thiệt hại của tòa là hoàn toàn phù hợp quy định của pháp luật.

Xét tranh chấp Vinasun - Grab là tranh chấp bồi thường ngoài hợp đồng, hành vi có lỗi của Grab đã được chứng minh. Còn về thiệt hại, dựa vào kết quả giám định đều cho thấy có thiệt hại với Vinasun, có nguyên nhân do Grab gây ra.

Về mối quan hệ nhân quả, dựa vào tài liệu thu thập cho thấy từ đầu năm 2016, số lượng xe đăng ký phù hiệu xe hợp đồng của Grab tăng đột biến, số lượng xe nằm bãi và kinh doanh của Vinasun ngày càng giảm. Điều này cho thấy có mối quan hệ nhân quả giữa việc xuất hiện của Grab với thiệt hại của Vinasun; có sự sụt giảm doanh thu của Vinasun do Grab.

Tuy nhiên, đối với phần giảm giá trị vốn hóa của Vinasun, tòa nhận thấy sự sụt giảm đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, không thể tách biệt giữa phần nào do Grab gây ra, phần nào do yếu tố khác. Do đó, HĐXX không có căn cứ chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Vinasun. Tòa chỉ chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, yêu cầu Grab bồi thường hơn gần 5 tỉ đồng; bác bỏ yêu cầu đòi Grab bồi thường hơn 36 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Tòa cũng kiến nghị, trong quá trình thực hiện triển khai kinh doanh, Grab đã ứng dụng phần mềm kết nối trong hoạt động kinh doanh, đem lại nhiều tiện ích cho người dân, nhất là những người sử dụng dịch vụ của Grab như chất lượng dịch vụ, minh bạch giá cước. Do đó, cần khuyến khích duy trì mô hình kinh doanh công nghệ của Grab.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực thì hoạt động của Grab vẫn còn lộ nhiều hạn chế, như việc cơ quan chức năng không quản lý được, từng hoạt động theo mô hình kinh tế chia sẻ ở các nước nhưng khi Grab vào hoạt động thì Bộ GTVT và các cơ quan chức năng không kịp thời có chính sách quản lý phù hợp với mô hình hoạt động của Grab mà lại lại rập khuôn mô hình kinh tế chia sẻ của các nước.

Việc tiếp tục duy trì Đề án 24, dẫn tới sự bùng phát phương tiện giao thông gây ách tắc nghiêm trọng ở các thành phố lớn. Với mô hình hoạt động taxi như Grab, trên thế giới chưa có quốc gia nào tách rời được giữa dịch vụ công nghệ cao với kinh doanh vận tải. Trong khi nội dung Đề án 24 lại tách rời giữa hai điều này. Do đó áp dụng với Grab là không thực tế.

Vì vậy, Tòa kiến nghị Bộ GTVT cần xem Grab là doanh nghiệp kinh doanh vận tải để có chính sách quản lý phù hợp, sửa đổi nội dung Đề án 24 nếu tiếp tục thực hiện đề án này. Từ chính sách bất bình đẳng trong điều kiện kinh doanh vận tải, tăng giảm tùy tiện giá cước vận tải mà Nhà nước không quản lý được. Đã là kinh doanh phải đóng thuế đúng, đủ theo ngành nghề kinh doanh .

Do đó, Tòa kiến nghị Bộ Tài chính và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải có biện pháp quản lý giá cước và thu thuế đối với Grab theo đúng quy định về doanh nghiệp kinh doanh vận tải.