Chiêu trò “phù phép” chiếm đoạt hơn 4 tỷ đồng của Giám đốc CDC Đà Nẵng?

Ngày 20/6, Cơ quan CSĐT Công an TP Đà Nẵng khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 tháng đối với ông Tôn Thất Thạnh (SN 1964) - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng (gọi tắt là CDC Đà Nẵng) về hành vi “Tham ô tài sản” theo quy định tại khoản 4, Điều 353 BLHS. Cùng bị khởi tố tội danh trên còn có 2 thuộc cấp của ông Thạnh là Nguyễn Thị Thanh Nhàn - Trưởng Khoa Xét nghiệm CDC Đà Nẵng và bà Lê Thị Kim Chi - nhân viên Khoa Xét nghiệm CDC Đà Nẵng.

Kết quả điều tra ban đầu, từ năm 2020 - 2021, ông Tôn Thất Thạnh cùng các đồng phạm đã móc nối với Công ty Việt Á nhằm mục đích tham ô số vật tư xét nghiệm COVID-19 đã được TP Đà Nẵng mua để phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19.

Theo đó, ông Thạnh đã chỉ đạo Nguyễn Thị Thanh Nhàn và Lê Thị Kim Chi làm giả sổ sách, chứng từ để nâng khống, chuyển hóa hàng chục ngàn mẫu gộp xét nghiệm COVID-19 thành mẫu đơn, đồng thời biến hàng chục ngàn bộ kit được tài trợ thành bộ kit mua của Công ty Việt Á.

Số vật tư dôi dư sau khi “phù phép”, ông Thạnh cùng các đồng phạm đã chuyển lại cho Công ty Việt Á để chiếm đoạt số tiền với giá trị thỏa thuận. Theo xác định ban đầu của Cơ quan điều tra, giá trị tài sản bị chiếm đoạt trị giá 4.063.500.000 đồng.

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, tội tham ô tài sản là một trong những tội danh thuộc nhóm tội phạm về tham nhũng và mức hình phạt rất nghiêm khắc, hình phạt cao nhất của tội danh này là tử hình.

Trong quá trình mở rộng điều tra vụ án xảy ra tại công ty Việt Á, có lẽ đây là lần đầu tiên cơ quan điều tra khởi tố về tội tham ô tài sản (đối với 3 bị can tại Đà Nẵng). Với tội danh bị truy tố thì hai bị can này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình.

Theo kết quả điều tra ban đầu như trên, cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy các bị can đã chiếm đoạt tài sản thuộc sở hữu nhà nước mà các bị can được giao nhiệm vụ quản lý. Tài sản ở đây là vật tư y tế, kit, test nghiệm COVID-19 đã nhận từ công ty Việt Á. Thủ đoạn chiếm đoạt là làm giả sổ sách chứng từ để hợp thức hóa, nhằm che mắt cơ quan chức năng. Cơ quan điều tra đã tiến hành định giá tài sản bị chiếm đoạt và bước đầu xác định giá trị tài sản hơn 4 tỷ đồng, đây là số tiền đặc biệt lớn nên các bị can sẽ bị điều tra về tội tham ô tài sản theo quy định tại khoản 4, Điều 353 bộ luật hình sự.

Theo quy định của pháp luật, tội tham ô tài sản thuộc nhóm tội phạm về tham nhũng. Tội danh này được quy định tại Điều 353 bộ luật hình sự, áp dụng đối với người có chức vụ quyền hạn, là những người được giao tài sản để quản lý (tài sản đó có thể là tài sản của nhà nước hoặc tài sản của các tổ chức ngoài nhà nước). Người được giao quản lý tài sản đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để chiếm đoạt tài sản do mình quản lý trị giá từ 2 triệu đồng trở lên thì sẽ bị xử lý hình sự về tội danh này.

Với giá trị tài sản chiếm đoạt từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây thiệt hại về tài sản 500 triệu đồng trở lên, người phạm tội sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội danh này thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Trong vụ án này, cơ quan điều tra đã khởi tố một số bị can và có thể sẽ khởi tố thêm một số bị can khác với vai trò giúp sức cho các bị can đã thực hiện hành vi phạm tội. Trong trường hợp xác định các bị can là đồng phạm, cùng thực hiện hành vi tham ô tài sản thì sẽ có bị can thực hiện hành vi phạm tội với vai trò là người chủ mưu, có bị can thực hiện với vai trò là người thực hành, trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội và có thể có bị can thực hiện hành vi phạm tội với vai trò là người giúp sức, xúi giục. Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục điều tra mở rộng vụ án để xác định trong vụ án này còn có đồng phạm khác không, có người khác thực hiện hành vi phạm tội khác hay không để tiếp tục giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trường hợp có đủ căn cứ kết tội đối với các bị can, bị cáo thì khi lượng hình, tòa án sẽ đánh giá tính chất mức độ hành vi phạm tội, nhân thân của người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để quyết định hình phạt phù hợp đối với từng bị can.

Đối với những vụ án có đồng phạm, những bị can chủ mưu cầm đầu, thực hành tích cực, hưởng lợi lớn sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc hơn. Bởi vậy, trong vụ án này trường hợp bị kết tội thì bị can chủ mưu cầm đầu, hưởng lợi lớn thì rất có thể sẽ phải chịu mức hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình. Với bị can là người chủ mưu hoặc thực hành tích cực thì sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc. Với bị can vai trò giúp sức thứ yếu mà thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải thì sẽ được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Luật sư Cường cho rằng, cơ quan điều tra sẽ làm rõ giá trị tài sản bị chiếm đoạt làm căn cứ xác định tội danh và cơ sở để xác định mức hình phạt đối với từng bị can khi giải quyết vụ án.

Đặc biệt trong vụ án này, cơ quan điều tra sẽ làm rõ vai trò của các cán bộ, nhân viên của công ty Việt Á, trường hợp có hành vi giúp sức, xúi giục các bị can thực hiện hành vi phạm tội thì cơ quan điều tra sẽ tiếp tục khởi tố bị can đối với các cá nhân có liên quan.

Cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ "đường đi" của những tài sản này như thế nào. Trường hợp các tổ chức cá nhân biết rõ tài sản này là do phạm tội mà có nhưng vẫn chứa chấp, tiêu thụ, cơ quan điều tra cũng sẽ tiếp tục khởi tố vụ án hình sự về tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có để xử lý theo quy định của pháp luật.

Hành vi tham ô tài sản là hành vi nguy hiểm cho xã hội, làm thất thoát tài sản của nhà nước, làm mất uy tín của nhà nước đối với nhân dân, đặc biệt hành vi lợi dụng dịch bệnh để phạm tội và tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

Bởi vậy, các bị can trong vụ án này sẽ bị xem xét xử lý nghiêm minh trước pháp luật. Trường hợp bị can thành khẩn khai báo, thừa nhận hành vi phạm tội, lời nhận tội phù hợp với các chứng cứ mà cơ quan điều tra thu thập được, có căn cứ xác định rõ tài sản bị chiếm đoạt và định giá được giá trị tài sản thì có cơ sở để kết tội đối với các bị can trong vụ án này.

Vụ án này một lần nữa cho thấy có rất nhiều cán bộ có chức vụ trong ngành y tế tha hóa, biến chất, thiếu tu dưỡng rèn luyện đạo đức sa ngã trở thành tội phạm. Đây là hiện tượng hết sức đau lòng về công tác cán bộ nói chung và cán bộ trong ngành y tế nói riêng. Kết quả điều tra ban đầu của cơ quan điều tra trong vụ án Việt Á cho thấy có rất nhiều người có chức vụ quyền hạn trong lĩnh vực y tế, là nghề cao quý nhưng đã sẵn sàng bất chấp đạo đức, coi nhẹ y đức của mình, lợi dụng chức vụ quyền hạn để thực hiện các hành vi phạm tội trong đó có tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; nhận hối lộ; tham ô tài sản.

Ngày càng nhiều tội danh được khởi tố, càng nhiều cán bộ bị xử lý cho thấy vụ Việt Á là rất phức tạp và cho thấy một bộ phận không nhỏ cán bộ đã suy thoái về đạo đức, lối sống, coi thường pháp luật, không từ một thủ đoạn gì để chiếm đoạt tiền, tài sản của nhà nước và của nhân dân. Do đó, việc mở rộng điều tra, kiên quyết xử lý đối với các hành vi vi phạm trong vụ án này là cần thiết để thanh lọc bộ máy, góp phần đấu tranh phòng chống tham nhũng có hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới.