“Bóc trần” hàng loạt vụ rửa tiền qua ngân hàng

Được thành lập ngày 27/6/1942 theo lệnh của Giáo hoàng Píe XII, IOR có nhiệm vụ chính thức là quản lý tài khoản của các dòng tu và các tổ chức công giáo.

Tổng tài sản của IOR ước tính khoảng 8,3 tỷ euro với 33.000 khách hàng của nó là các linh mục, nữ tu, các tổ chức và các cơ quan giáo vụ khắp thế giới. Các hoạt động của IOR diễn ra bí mật. Không ai biết IOR hoạt động như thế nào đằng sau bức tường bao quanh Vatican.

Vụ bê bối nghiêm trọng nhất xảy ra vào năm 1982, với sự sụp đổ của ngân hàng Ambrosiano. Ngân hàng này, với IOR là cổ đông lớn nhất, đã cho một số công ty ma ở Mỹ Latinh vay tới 1,4 tỷ USD. Sau đó, số tiền trên đã biến mất. Đây là một trong những vụ lừa đảo lớn nhất ở Italy và chính IOR đã bảo lãnh cho các khoản vay này.

Điều tra chỉ rằng ngân hàng Ambrosiano đã rửa tiền cho xã hội đen. Tháng 6/1982, cảnh sát Anh phát hiện chủ tịch Ngân hàng Ambrosiano là Roberto Calvi bị treo cổ lủng lẳng trên cầu Blackfriars ở London. Đến nay vẫn chưa rõ ông này đã tự tử hay bị sát hại. Dù phủ nhận mọi liên quan, song IOR vẫn đồng ý trả cho các chủ nợ của ngân hàng Ambrosiano 250 triệu USD.

Vài năm sau đó lại nổ ra một vụ rửa tiền khác. Một cuộc điều tra đã cho thấy IOR đã hợp tác với “trùm ngân hàng” của Cosa Nostra, băng đảng mafia Sicile (Italy) có tên Michele Sindona, từ năm 1957. Sindona đã rửa tiền buôn bán ma túy của gia đình tội phạm Gambino bằng cách chuyển tiền từ các ngân hàng do ông kiểm soát qua IOR tới các ngân hàng Thụy Sĩ.

Năm 2010, Chủ tịch IOR Gotti Tedeschi buộc phải từ chức do “không thực hiện được các nhiệm vụ quan trọng hàng đầu” của mình và còn tuồn tài liệu mật từ IOR ra ngoài để “phục vụ ý đồ cá nhân và chính trị”.

Ông Gotti Tedeschi, một chuyên gia về đạo đức tài chính, được bổ nhiệm làm Chủ tịch IOR từ năm 2009 nhằm giúp IOR cải thiện hình ảnh sau nhiều bê bối tài chính. Tuy nhiên, đến năm 2010, cảnh sát Italy tuyên bố điều tra ông Gotti Tedeschi vì tội rửa tiền.

Sau những bê bối, Giáo hoàng Benedict XVI đã tuyên bố thành lập Cơ quan Thông tin tài chính hồi cuối năm 2010, nhằm giám sát các hoạt động tiền tệ và thương mại của mọi tổ chức có liên quan đến Vatican, bao gồm cả IOR, hạn chế các hoạt động rửa tiền.

Linh mục kiêm chuyên viên ngân hàng Vatican Nunzio Scarano, 61 tuổi, vừa bị bắt vì bị nghi tham ô tiền từ thiện.

Tuy nhiên, gần đây lại xảy ra một vụ bê bối liên quan tới linh mục kiêm chuyên viên ngân hàng Vatican là Nunzio Scarano, 61 tuổi, vừa bị bắt giam cùng 2 người khác vì bị tình nghi tham ô tiền từ thiện.

Đây là vụ bê bối tài chính mới nhất xảy ra ở Vatican, chỉ 2 ngày sau khi Giáo hoàng Francis lập ủy ban điều tra hàng loạt vấn đề xảy ra ở ngân hàng Vatican (IOR) trong nhiều thập kỷ qua.

Đức ông Nunzio Scarano, vốn đang bị điều tra vì bị nghi ngờ tham gia hoạt động rửa tiền của ngân hàng Vatican, nay lại bị cáo buộc gian lận và tham nhũng. Ông cùng 2 người đàn ông khác bị bắt sau khi cố gắng chuyển lậu 20 triệu euro (tương đương 553 tỷ đồng) từ Thụy Sĩ vào Italy nhằm né tránh thuế ở Italy.

Ông Scarano là trung gian, được bạn bè nhờ đòi một người môi giới tên là Giovanni Carenzio trả lại 20 triệu euro mà họ đã đưa cho người này để đầu tư.

Ông Scarano thuyết phục Carenzio trả lại tiền và đặc vụ người Italy Giovanni Maria Zito đã tới Thụy Sĩ để đưa tiền về trên chuyến bay của Chính phủ, nhằm tránh bị cơ quan chức năng phát hiện số tiền đó được đưa trái phép vào nước này.

Vụ việc đã bị bại lộ vì Carenzio không giữ lời hứa. Tuy nhiên, đặc vụ Zito vẫn đòi phải được trả 400.000 euro tiền hoa hồng. Ông Scarano đã trả trước cho anh ta 200.000 euro bằng séc. Nhằm che giấu nửa số tiền hoa hồng còn lại, ông Scarano đã viết báo cáo nói rằng, tờ séc 200.000 euro bị thất lạc, cho dù biết rõ rằng Zito đã cầm tờ séc này. Carenzio và Zito cũng bị bắt cùng ông Scarano.

Đây không phải rắc rối duy nhất mà ông Scarano đang phải đối mặt. Các công tố viên ở thành phố miền Nam Salerno đang thu thập tài liệu cáo buộc quan chức này tham gia hoạt động rửa tiền nhờ tài khoản của mình trong IOR.

Chiến dịch điều tra tập trung vào các giao dịch của ông Scarano hồi còn là quan chức tại Cơ quan Quản lý di sản của Tòa Thánh. Năm 2009, ông này rút 560.000 euro khỏi tài khoản IOR rồi mang ra khỏi Vatican để thanh toán tiền mua nhà ở Salerno. Đây là số tiền quyên góp trong tài khoản IOR mà nhiều người hảo tâm giàu có đóng góp cho ngôi nhà dành cho những người bị bệnh nan y ở Salerno.

Để hợp lý hóa số tiền trên vào tài khoản cá nhân của mình, ông Scarano đã nhờ 56 người bạn, mỗi người nhận 10.000 euro tiền mặt. Đổi lại, 56 người trên sẽ đưa séc hoặc chuyển tiền tương đương vào tài khoản của ông Scarano ở một ngân hàng khác ở Italy.

Khi bị phát giác, ông Scarano đã cung cấp tên của các nhà hảo tâm cho công tố viên và khẳng định nguồn gốc số tiền là trong sạch, nên các giao dịch đó không thể bị coi là rửa tiền. Ông biện minh rằng, mình chỉ “mượn” số tiền đó để dùng tạm thời vào mục đích cá nhân. Ngôi nhà dành cho người bị bệnh nan y chưa được xây dựng, dù đã có đất. Ông tuyên bố mình hoàn toàn vô tội.