Trung Quốc khó chấp nhận đề xuất điều tra ông Joe Biden

Bắc Kinh có thể cũng nhận thấy họ không được lợi lộc gì nhiều nếu giúp ông Trump làm mất uy tín của đối thủ chính trị, ngay cả khi Trung Quốc rất muốn kết thúc cuộc chiến tranh thương mại gây nhiều thiệt hại hiện nay, các chuyên gia về Trung Quốc nhận định.

Dù đang là tâm điểm của cuộc điều tra luận tội tại Hạ viện Mỹ vì đã đề nghị tổng thống Ukraine điều tra ông Biden, vị tổng thống thuộc đảng Cộng hòa không chùn bước mà tiếp tục công khai kêu gọi Trung Quốc “mở cuộc điều tra” ứng viên tổng thống Mỹ Biden và con trai ông là doanh nhân Hunter.

Bắc Kinh từ lâu đã khẳng định công khai chính sách không can thiệp vào chính trị của nước khác. Bắc Kinh “không muốn liên quan hay bị nhìn nhận là có liên quan đến bầu cử tổng thống Mỹ”, ông Jeffrey Bader, cựu trợ lý đặc biệt của Tổng thống Barack Obama về an ninh quốc gia và là một cố vấn hàng đầu về châu Á.

Ông Vương Nghị, Ủy viên quốc vụ và ngoại trưởng Trung Quốc, nhiều lần nói lại quan điểm này tại các sự kiện của Đại hội đồng Liên Hợp quốc trong tuần trước.

“Trung Quốc sẽ không bao giờ can dự vào vấn đề nội bộ của Mỹ, và chúng tôi tin tưởng người dân Mỹ có đủ khả năng tự giải quyết vấn đề của họ”, ông Vương nói.

Các quan chức Mỹ có thể “cố gợi ý trao đổi nhượng bộ về chính sách lấy thông tin, nếu thông tin đó không ảnh hưởng gì”, Victor Shih, chủ tịch Viện nghiên cứu về Trung Quốc và Thái Bình Dương tại ĐH California San Diego, phán đoán.

Tuy nhiên, Bắc Kinh có thể giữ lại những thông tin tiêu cực mà họ có về đối thủ của ông Trump “nhằm không làm tăng cơ hội tái đắc cử của ông Trump. Sau tất cả, Trump gây thấy vọng cho Trung Quốc về thương mại hơn bất kỳ tổng thống Mỹ nào từ thời Nixon”, ông Shih nhận định.

Ông Hunter từng đến Trung Quốc cùng bố vào năm 2013, khi ông Biden là phó tổng thống. Chuyến thăm diễn ra vài tháng sau khi ông Hunter trở thành thành viên không được trả lương của ban giám đốc một quỹ đầu tư mới có giám đốc điều hành mảng tài sản tư nhân là người Trung Quốc, báo New Yorker đưa tin. Ông Hunter phủ nhận đã làm bất cứ điều gì sai.

“Người Trung Quốc có thể giúp ông Trump để đạt được một thỏa thuận thương mại tốt hơn, nhưng tôi nghi ngờ Trung Quốc sẽ can thiệp trực tiếp vào chính trị Mỹ. Họ biết họ phải đối mặt với những rủi ro gì, trong đó có rủi ro đặt cược nhầm ngựa”, bà Bonnie Glaser, một chuyên gia về châu Á tại Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược ở Wahington, nhận định.

Các chuyên gia cho rằng để nghị của ông Trump còn là công thức cho một chính sách đối ngoại tồi. Các quan chức Trung Quốc và Mỹ sẽ gặp nhau tại Washington vào tuần tới để cố gắng thương lượng một thỏa thuận đình chiến cho cuộc chiến thương mại đã tạo thêm hàng tỷ đô la tiền thuế và đe dọa kéo chậm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Phát biểu vừa qua của ông Trump cũng có thể được hiểu là cố gắn chuyện đàm phán thương mại với chính trị nội bộ, một quan chức nắm được thông tin nói với Reuters.

“Trộn chính trị trong nước với những bận tâm chính đáng về cách làm thương mại không công bằng của Trung Quốc không phải cách hay để đạt được thỏa thuận lớn”, vị quan chức nói.

Trong giai đoạn leo thang chiến tranh thương mại, các quan chức ở Bắc Kinh hiếm khi đáp trả vô số câu nói tấn công của ông Trump.

“Chiến lược của Trung Quốc với Trump là không tham gia khẩu chiến ăn miếng trả miếng mà theo đuổi lợi ích một cách quyết liệt, và đó là lý do vì sao đàm phán thương mại Mỹ - Trung vẫn đang tiếp diễn”, GS Evan Medeiros, công tác tại ĐH Georgetown và là cựu quan chức của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ, nhận xét.

Các chuyên gia về Trung Quốc cho rằng giới chức Trung Quốc có thể đã biết tất cả những điều cần biết về các hoạt động liên quan đến Trung Quốc của ông Hunter nhờ cơ chế giám sát chặt chẽ, nhất là đối với người nước ngoài.

Một cựu quan chức Mỹ gợi ý rằng nếu ông Trump thực sự nghiêm túc về việc đề nghị Trung Quốc giúp điều tra bố con ông Biden, ông ấy có thể dụ bằng lời hứa Mỹ sẽ hợp tác nhiều hơn với Trung Quốc trong nỗ lực dẫn độ vài chục quan chức Trung Quốc tham nhũng bỏ trốn sang Mỹ.

Washington từ lâu vẫn khước từ trao trả những người này cho Trung Quốc vì không công nhận hệ thống tư pháp của Trung Quốc xét xử công bằng. Tuy nhiên, một quan chức Mỹ cho rằng đề xuất đó có thể chưa đủ để thuyết phục Trung Quốc hỗ trợ bất kỳ cuộc điều tra nào nhắm vào bố con ông Biden.