Người dùng ôtô Việt Nam Nam khó tiếp cận xăng, dầu chuẩn Euro 5

Từ 1/1/2022 đến hết năm 2024, tất cả các phương tiện xe ôtô mới tại Việt Nam phải đạt chuẩn khí thải Euro 5. Tại COP 26, Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Loại xăng đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là RON 95-V và dầu diesel là DO 0,001S-V. Đến nay, cả hai loại nhiên liệu này đều chưa sản xuất được tại Việt Nam, vẫn phải nhập khẩu.

Điểm chung của các mẫu xe ôtô đạt chuẩn khí thải Euro 5 là đều trang bị thiết bị cảm biến khí thải OBD cũng như các thiết bị lọc khí để làm giảm hàm lượng hạt phát thải gây ô nhiễm (PM) và các khí gây ô nhiễm (CO, HC, NOx) ra ngoài không khí. Việc xe đạt chuẩn Euro 5 phải sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn sẽ gây báo lỗi, công suất động cơ sẽ bị giới hạn, gây ra tình trạng tăng tiêu hao nhiên liệu.

Theo thống kê, tại TP HCM chỉ có khoảng 70 trạm bán dầu DO 0,001S-V trong tổng số hơn 580 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 12%. Hà Nội có khoảng 76 trạm, trong tổng gần 500 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 15%. Cả nước có khoảng 1.200 trạm có bán dầu DO 0,001S-V, trong tổng số 17.000 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 7%.

Toyota Việt Nam đã yêu cầu khách hàng ký cam kết bằng văn bản, phải đổ đúng dầu DO 0,001S-V cho xe động cơ diesel tiêu chuẩn Euro 5, mua của hãng để không bị từ chối bảo hành. Những hãng khác như Ford, Mitsubishi, Nissan... không có yêu cầu tương tự, nhưng nếu người dùng đổ dầu không như khuyến cáo, gây hư hỏng các chi tiết liên quan đến động cơ, hãng có thể từ chối bảo hành.

Chuyên gia kỹ thuật của VAMA cho biết, nếu đổ dầu dưới tiêu chuẩn liên tục, xe dễ báo lỗi và gây hư hỏng một số chi tiết, nặng nhất là bộ trung hòa khí thải. Trên thị trường, bộ trung hòa khí thải có giá hàng chục triệu đồng. Chẳng hạn, bộ trung hòa khí thải trên chiếc Mitsubishi Pajero Sport có giá khoảng 58 triệu đồng chưa VAT.

Về phía doanh nghiệp, do thiếu nhiên liệu đạt chuẩn Euro5, đã ảnh hưởng tới doanh số bán xe của các hãng xe. Chẳng hạn, Toyota Việt Nam đã phải ngưng bán mẫu xe Hilux máy dầu trong năm 2023, vì nhiên liệu không đáp ứng.

Về phía người dùng, hiện nay, nguồn cung dầu DO 0,001S-V rất hạn chế đã gây khó khăn cho họ, đặc biệt là ở các vùng xa trung tâm. Người tiêu dùng lo ngại về việc sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn sẽ ảnh hưởng đến động cơ và các vấn đề bảo hành của xe.

Nếu người dùng đổ dầu không như khuyến cáo, gây hư hỏng các chi tiết liên quan đến động cơ, hãng xe có thể từ chối bảo hành. Ngoài ra họ cũng sẽ phải đối mặt với khó khăn khi đăng kiểm: Sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn làm tăng lượng khí thải độc hại, vi phạm quy định về khí thải dẫn đến việc không đạt kiểm định khí thải định kỳ.

Theo chia sẻ từ ông Ruchik Shah, TGĐ Ford Việt Nam, để có thể đạt được tiêu chuẩn khí thải mức 5, cần phải có sự đồng bộ giữa động cơ ôtô và nhiên liệu. Nếu cứ để người dùng sử dụng nhiên liệu không đạt tiêu chuẩn tương ứng, sẽ ảnh hưởng tới động cơ. Điều này không chỉ khiến chiếc xe đối mặt với nguy cơ hỏng hóc mà còn khiến mục tiêu giảm phát thải ròng trở nên vô nghĩa.

Để hiện thực hóa vấn đề sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn tại Việt Nam cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các bộ, ban, ngành hữu quan; các nhà sản xuất và phân phối ôtô cũng như người tiêu dùng. Ở đây, vai trò nguồn cung nhiên liệu thuộc trách nhiệm của các nhà cung ứng xăng dầu như Petrolimex, PV Oil...