Câu chuyện về những chiếc xe ôtô "Tầu” lăn bánh ở Việt Nam

Hơn 10 năm trước, khi làn sóng những chiếc xe ôtô Trung Quốc như Lifan520, Chery QQ, Haima M2… tràn vào Việt Nam, người tiêu dùng Việt đã khấp khởi mừng với hy vọng sớm được sở hữu những chiếc xe đẹp giá rẻ, bởi khi đó, các mẫu xe Đức, Nhật, Hàn trên thị trường rất ít lựa chọn và có giá khá cao so với mặt bằng thu nhập. Tuy nhiên, những chiếc xe “tầu” ngày ấy dẫu được sản xuất bởi các thương hiệu lớn ở đại lục nhưng về bản chất vẫn chỉ là những bản sao chép nhặt nhạnh về thiết kế và một động cơ lạc hậu, mua lại thiết kế các phiên bản động cơ của Mitsubishi hay Suzuki đã ngừng sản xuất từ lâu.

Sự non yếu về kinh nghiệm chế tạo cũng như không có các bí quyết công nghệ cần thiết đã mau chóng bộc lộ trên các mẫu xe có vẻ ngoài bóng bẩy ấy. Xe “xuống” trầm trọng sau vài năm lăn bánh, lọc xọc, hỏng vặt và hơn hết là khó khăn trong tìm kiếm phụ tùng thay thế. Sau gần chục năm, rất khó để có thể nhìn thấy một chiếc xe ôtô tầu tại Việt Nam còn lăn bánh trên đường phố đô thị như Hà Nội, Hải Phòng, nhưng những dư âm xấu về “xe tầu” thì vẫn còn rất đậm trong tâm lý người tiêu dùng Việt. Cũng phải thôi, vì giống như những chiếc "wave tầu", xe hơi Trung Quốc đưa về Việt Nam khi đó hầu hết là các sản phẩm đã lỗi thời hoặc ra mắt đã lâu tại nước bạn. Khi người tiêu dùng 'vỡ mộng', cũng là lúc làn sóng "xe tầu" tan đi như bong bóng xà phòng.

Chính phủ Trung Quốc đã kiên trì thực hiện các chính sách liên doanh bắt buộc 50:50 giữa các hãng xe lớn trên thế giới với các doanh nghiệp ôtô nội địa như Honda, Nissan, Peugeot với DongFeng; General Motors và Wolkswagen với SAIC; Geely Holding với Volvo, Mercedes; BAIC với BMW, Daimler (Mercedes), Hyundai... Kết quả là, các hãng xe Trung Quốc giờ đây đã có những bước tiến rất dài trong việc nắm bắt các công nghệ quan trọng của ngành sản xuất xe hơi. Cùng với đó, họ còn có các ký kết hợp tác với các "ông tây" để cùng phát triển sản phẩm mới cho thị trường nội địa đầy béo bở bằng cách sử dụng chung một nền tảng thiết kế động cơ và hệ thống khung sườn. Nhờ đó, các mẫu xe mới phục vụ thị trường nội địa có chất lượng không hề thua kém các mẫu xe châu Âu mà giá thành lại rất "vừa miếng".

Cuối năm 2020, sự ra mắt của mẫu xe BAIC Beijing X7 tại thị trường Việt Nam đã lập tức tạo nên một cơn sốt mới với "xe tầu". Nhận được rất nhiều đánh giá cao từ các chuyên gia, các reviewer và cả người tiêu dùng, X7 dường như là một dấu hiệu khởi đầu cho một làn sóng mới của xe Trung Quốc vào Việt Nam. Đây cũng là mẫu xe có sự xuất hiện đồng thời trên thị trường cả ở Trung Quốc và Việt Nam ngay sau Shanghai Motor Show 2019. Sau một năm, sự xuất hiện ngày càng nhiều Beijing X7 trên đường phố Việt Nam có lẽ là một chỉ dấu tốt cho chất lượng của những chiếc "xe tầu" thế hệ mới. Sự hoài nghi, kỳ thị và định kiến của người tiêu dùng Việt nhờ đó cũng thay đổi.

Có lẽ là quá vội khi khẳng định rằng, mọi mẫu xe Trung Quốc nhập về hiện tại là đều tốt cả, bởi câu chuyện nhập khẩu các mẫu xe đã ngừng sản xuất tại đại lục về bán với "giá hời" tại Việt Nam vẫn còn là một "cái bẫy" mà người tiêu dùng cần hết sức tỉnh táo. Beijing X7 tốt, các mẫu xe HS hay ZS của MG Motor cũng rất tốt, nhưng còn vô vàn các mẫu xe bóng bẩy khác đang về Việt Nam theo dạng nhập khẩu nhỏ thì chưa có gì kiểm chứng. Đó cũng là trở ngại lớn trên con đường xóa bỏ định kiến về chất lượng "xe tầu" trong lòng người Việt.

BAIC là một hãng xe trung ương lớn nhất nhì đại lục, họ đã mạnh dạn bật đèn xanh cho đơn vị nhập khẩu tại Việt Nam đưa 2 chiếc xe SUV BJ40 tham dự giải Vietnam Offroad Cup (VOC) 3 năm liền. Đây là một giải đua xe địa hình lớn nhất tại Việt Nam, nơi được đánh giá là đầy khốc liệt và "khó nhằn" với ngay cả các hãng xe lớn đang có mặt tại Việt Nam. 3 năm liên tiếp, 2 chiếc BJ40 tham gia thi đấu đã không hề "rụng bánh" như lo lắng ban đầu mà đều giành chiến thắng ở hạng đua của mình, tạo nên một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử 13 năm tổ chức của giải đấu này.

Chứng minh bằng cách lao vào chỗ khó nhất chính là cách làm hiệu quả và chuyên nghiệp nhất của một thương hiệu đang muốn khẳng định mình, dẫu đó là một cuộc chơi đầy rủi ro, nhưng thực sự cần thiết. Trung Quốc là một thị trường khổng lồ mà tất cả các hãng xe trên thế giới đều thèm muốn, đó cũng là cơ hội cho các hãng xe nội địa phát triển sản phẩm của mình tiệm cận với thế giới.

Ở sát cạnh một nước lớn với cả trăm hãng xe ôtô cả xăng lẫn điện đang không ngừng phát triển, không khó để nhận ra rằng, Việt Nam sớm muộn cũng sẽ được "phủ sóng" bởi các mẫu "xe tầu" ngon - tốt - rẻ, điều quan trọng là người tiêu dùng phải biết tỉnh táo chọn cho mình sản phẩm thực sự tốt như cái vẻ ngoài hào nhoáng, tránh phải "ngậm trái đắng" như họ đã từng hơn 10 năm về trước.