Vì sao tàu chiến Trung Quốc lượn lờ ngoài khơi Alaska?

Theo báo Washington Post, giới quan sát  chú ý đến thực tế rằng cuộc hành quân của tàu chiến Trung Quốc đã diễn ra ngay trước chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Các nhà phân tích quân sự quan tâm đến sự kiện tàu chiến Trung Quốc đến Alaska không kém cuộc duyệt binh lớn tại Bắc Kinh hôm 3/9/2015. Người ta ngạc nhiên vì sự bất ngờ xuất hiện tàu chiến Trung Quốc ở biển Bering, cũng như bản chất của vụ việc chưa từng có này.

Washington Post giải thích rằng nhóm tàu chiến Trung Quốc đã diễu qua ngoài khơi cách quần đảo Aleutian khoảng 12 hải lý. Giới quân sự Mỹ thừa nhận rằng tàu Trung Quốc không vi phạm điều khoản nào của luật pháp quốc tế. Phía Trung Quốc thì lưu ý cuộc hành quân của tàu chiến là hoạt động huấn luyện chiến đấu thông thường và không nhằm chống lại bất cứ quốc gia nào. Trong khi đó, đặc tính chính trị của sự kiện này hiển  hiện ở thực tế là tàu Trung Quốc xuất hiện, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama vừa tiến hành chuyến thị sát khu vực Alaska.

Từ lâu, tàu hải quân Trung Quốc vẫn xuất hiện cách xa bờ biển. Cụ thể, tàu chiến Trung Quốc thường xuyên xuất hiện ở Eo biển Malacca và thậm chí cả ở Vịnh Aden. Điều đó phản ánh  chiến lược đại dương mới của Bắc Kinh, trong đó  chú ý đặc biệt đến tăng cường khả năng bảo vệ quyền lợi của Trung Quốc trên đại dương thế giới. Quyền lợi kinh tế toàn cầu của một quốc gia luôn song hành với việc xây dựng lực lượng hải quân mạnh có tiềm lực hoạt động cả ở biển xa.

Rõ ràng là cuộc hành quân của tàu chiến Trung Quốc đến bờ biển Alaska không chỉ kết nối với chiến lược chung về xây dựng lực lượng hải quân hùng mạnh, mà còn gắn với những rạn nứt bất hòa gần đây giữa Trung Quốc và Mỹ về Biển Đông. Lớn tiếng chỉ trích tham vọng lãnh thổ của Bắc Kinh ở khu vực này, Washington nhấn mạnh về vi phạm tự do hàng hải. Trong khi đó, Mỹ không chấm dứt việc tuần tra đường không tại khu vực và có thể sẽ huy động cả tàu chiến tham gia. Theo sự ủy thác của Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter, Lầu Năm Góc đang thiết kế hệ thống giám sát điện tử bên trong khu vực 12 hải lý bao quanh quần đảo Trường Sa.

Bắc Kinh có vẻ muốn phát tín hiệu đáp trả, sẵn sàng cho đội tàu chiến xuất hiện ở ngoài khơi bờ biển nước Mỹ trong khi vẫn tuân thủ các qui tắc quốc tế.  Ngoài ra, sự xuất hiện của các tàu chiến Trung Quốc ngoài khơi bờ biển Alaska cũng thể hiện lập trường của Bắc Kinh trong vấn đề khai thác nguồn tài nguyên Bắc Cực.

Rõ ràng, Bắc Kinh đang cố gắng tăng cường vị thế thương lượng trước hội nghị cấp cao Mỹ-Trung, hy vọng thúc ép  Washington tìm kiếm giải pháp nhân nhượng nào đó về an ninh khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.