Trung Quốc có châm ngòi chiến tranh vì Biển Đông?

Đó là nhận định của giáo sư Renaud Girard (Học viện Chính trị Paris) trong bài phỏng vấn đăng trên trang mạng báo Le Figaro ngày 12/8/2016.

Trung Quốc khinh thường luật pháp quốc tế

Theo giáo sư Renaud Girard, chính sách bành trướng trên biển của Trung Quốc rất đáng lo ngại. Nó có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh toàn diện cường độ cao. Trung Quốc khinh thường mọi luật lệ quốc tế cũng như mọi hình thức đàm phán đa phương về vấn đề Biển Đông. Việc Trung Quốc coi thường phán quyết của Tòa Trọng tài La Haye là điều đáng lo ngại nhất về phương diện địa chính trị trong năm 2016.

Giáo sư Renaud Girard giải thích: “Trung Quốc không bao giờ muốn đàm phán đa phương. Họ không bao giờ vượt ra khỏi khuôn khổ đàm phán song phương. Ta hoàn toàn có thể tưởng tượng ra rằng trong một cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và Brunei chẳng hạn, Bắc Kinh sẽ được lợi thế như thế nào... Điều này là rất nguy hiểm”.

“Tại Biển Đông, Bắc Kinh đã có một chính sách tạo nên sự đã rồi, chiếm cứ những rạn san hô mà luật pháp quốc tế gọi là terra nullius, tức là các bãi đá chưa bao giờ thuộc về ai. Ở đấy, Trung Quốc muốn xây dựng một ‘trường thành cát’ bằng cách biến các đảo nhỏ ở vùng Hoàng Sa và Trường Sa thành vô số căn cứ không quân”.

“Bằng chiến lược bồi đắp các đảo nhân tạo lớn, Trung Quốc đã thiết lập những căn cứ quân sự, căn cứ không quân và hải quân gần Philippines hay Việt Nam hơn là bờ biển riêng của Trung Quốc. Họ tự cho quyền cấm tàu nước ngoài đi vào khu vực 12 hải lý xung quanh những rạn san hô trong tay họ và tự dành cho mình quyền hưởng Vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý vốn chỉ áp dụng với một lãnh thổ”.

“Hiện nay, Trung Quốc có thái độ vô cùng thô bạo đối với các ngư dân Việt Nam đi vào những vùng mà Trung Quốc tự cho không gian kinh tế của họ. Thái độ thèm khát lãnh thổ và lãnh hải của Bắc Kinh tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở Biển Đông quả thực là khiến ai cũng phải chóng mặt”.

“Ở Biển Hoa Đông, vấn đề quần đảo Senkaku với Nhật Bản cũng không kém phần đáng ngại. Lúc này tình hình căng thẳng vẫn còn trong tầm kiểm soát của hai bên, nhưng không thể loại trừ việc Tập Cận Bình (chủ tịch Trung Quốc) một ngày nào đó có hành động lệch lạc nghiêm trọng”.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hiện có nhiều quyền lực hơn trước và ít bị 6 thành viên khác của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị kiểm soát hơn. Đã có sự trở lại của chế độ sùng bái cá nhân.

Nền kinh tế Trung Quốc có thể suy yếu nghiêm trọng, đặc biệt do việc hệ thống ngân hàng hoàn toàn thiếu minh bạch bị sụp đổ. Không thể loại trừ khả năng trước tình trạng bất mãn nội bộ tăng cao, Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ kích động chủ nghĩa dân tộc để đoàn kết dân chúng, kéo theo một cái vòng luẩn quẩn.

Giáo sư Renaud Girard kết luận: “Trong thực tế, cuộc chiến tranh năm 1914 bắt nguồn từ một tình huống ít căng thẳng hơn rất nhiều (so với tình hình Biển Đông hiện nay). Ta không thể loại trừ tác hại dây chuyền sau một số sự cố hải quân, điều hoàn toàn có thể xảy ra với một nước Trung Quốc trong đó chủ nghĩa dân tộc bị kích động đến mức tối đa”.