“Lằn ranh đỏ” đã bị vượt qua
Tướng Iran Qassem Soleimani từng là "nỗi ám ảnh" của Mỹ trong hơn 2 thập kỷ - một "chướng ngại vật" không dễ vượt qua và là một nhân vật mà Mỹ cáo buộc rằng đã khiến hàng trăm binh lính nước này thiệt mạng ở Trung Đông.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters |
Với vị thế là một người quyền lực thứ hai Iran, chỉ sau Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei, ông Soleimani gần như là nhân vật "không thể đụng tới" trong mắt những người tiền nhiệm của Tổng thống Trump.
Sự kiềm chế trong một thời gian dài của Mỹ đã chấm dứt sau cuộc không kích Sân bay Quốc tế Baghdad khiến Chỉ huy Lực lượng tinh nhuệ Quds thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) - Tướng Soleimani thiệt mạng. Căng thẳng giữa Mỹ và Iran đã đạt tới "điểm sôi" nguy hiểm.
Quyết định của Tổng thống Trump trong việc tấn công nhân vật quyền lực thứ 2 Iran là Soleimani diễn ra rất nhanh chóng, không lâu sau khi một nhà thầu Mỹ thiệt mạng ngày 27/12 trong cuộc tấn công bằng tên lửa được cho là do lực lượng dân quân mà Iran ủng hộ tiến hành. Sau sự việc này, ông Trump đã yêu cầu một nhóm các quan chức cấp cao nhất của ông bắt đầu lên kế hoạch tấn công Tướng Iran. Ba nguồn tin thân cận với vấn đề này nhận định trên trang Bloomberg.
Chính quyền Tổng thống Trump gần đây đã yêu cầu Pháp và các đồng minh khác cảnh báo Iran về việc giết hại các công dân Mỹ. Tuy nhiên, theo ông Trump, lằn ranh đỏ đã bị vượt qua.
Giữ bí mật đến phút chót
Vòng tròn các cố vấn an ninh quốc gia thân cận của ông Trump phân tán khắp nơi trên nước Mỹ trong dịp nghỉ lễ. Quyền Chánh Văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney ở Key West, Florida; Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien ở California và Ngoại trướng Mike Pompeo đang ở Washington sau khi hủy kế hoạch tới Ukraine và một số nước khác ngày 1/1.
Phó Tổng thống Mike Pence thì đang ở Annapolis, bang Maryland để dự đám cưới con gái ngày 28/12 và sau đó tới Đảo Sanibel ở Florida.
Đội ngũ này của Tổng thống đã sử dụng đường dây liên lạc an ninh để thảo luận về cuộc tấn công giết chết Tướng Iran. Một số luật sư trong Hội đồng An ninh Quốc gia cũng liên quan đến kế hoạch này.
Tính bảo mật được đặt lên hàng đầu bởi các quan chức này đều muốn đảm bảo rằng một trong những quyết định mạo hiểm và có tác động lớn lao nhất này của ông Trump không bị rò rỉ ra ngoài trước khi cuộc tấn công trên được thực hiện.
Mặc dù cái chết của Tướng Soleimani nhận được nhiều sự ủng hộ từ các đồng minh của Tổng thống Trump trong Quốc hội, song đảng Dân chủ cho rằng quyết định của ông Trump đang đặt cược nhiều nhà ngoại giao và binh lính Mỹ tại Trung Đông cũng như nước ngoài vào tình thế nguy hiểm. Ngay trong chính quyền Tổng thống Trump, thậm chí đã có những lo ngại về các hành động đáp trả của Iran bên trong biên giới nước Mỹ.
Trong lúc cuộc không kích được lên kế hoạch, Tổng thống Trump vẫn tham gia mọi hoạt động trong kỳ nghỉ của ông như bình thường. Nhà lãnh đạo Mỹ tới câu lạc bộ golf của ông ở Mar-a-Lago mỗi ngày kể từ Giáng sinh. Vào ngày Đại sứ quán Mỹ ở Baghdad bị những người biểu tình bao vây, ông Trump vẫn dành thời gian chơi golf khoảng 50 phút.
Sau khi rời câu lạc bộ golf sớm hơn thường lệ, ông đã lên tiếng chỉ trích truyền thông khi nói rằng ông chơi golf trong suốt thời gian Đại sứ quán Mỹ bị bao vây. Tổng thống Mỹ viết trên Twitter rằng ông đã có những cuộc họp "ở các địa điểm khác nhau trong khi vẫn giám sát chặt chẽ tình hình Đại sứ quán Mỹ tại Iraq".
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đã chơi golf cùng ông Trump hôm 30/12 và ngày hôm sau được thông báo ngắn gọn về cuộc không kích giết chết ông Soleimani - Fox News cho biết ngày 3/1. Tuy nhiên, không có bất kỳ nghị sĩ đảng Dân chủ nào trong Quốc hội được thông báo về kế hoạch này.
Vào cuối tuần trước hoặc đầu tuần này, Tổng thống Trump đã yêu cầu một số nhân vật trong Sư đoàn Không vận 82 tới Trung Đông. Khoảng 750 lính nhảy dù được thông báo ngày 31/12 rằng họ sẽ chuẩn bị triển khai quân đội. An ninh được thắt chặt ở Mar-a-Lago. Không có chính phủ nước ngoài nào được thông báo về cuộc tấn công trước khi sự việc này diễn ra.
Thời điểm để tên lửa khai hỏa
Các quan chức Mỹ nói rằng ông Soleimani đang đến Baghdad để chuẩn bị cho các cuộc tấn công vào những lực lượng của Mỹ. Washington và một vài quốc gia khác đã theo sát mọi động thái của Tướng Iran và ông Soleimani được cho là đã tới thủ đô của Iraq từ một quốc gia thứ 3 trong khu vực, có thể là Lebanon hoặc Syria.
Một quan chức Mỹ cho biết quân đội không trực tiếp giám sát ông Soleimani mà chỉ tiến hành không kích khi nhận được thông tin tình báo rằng Tướng Iran đang ở sân bay Baghdad.
Theo 2 nguồn tin thân cận, Mỹ đã nắm được thông tin ngay sau khi ông Soleimani hạ cánh ở Baghdad.
Tướng Iran Soleimani là mục tiêu chính của cuộc không kích song ngay bên ngoài sân bay Baghdad, thủ lĩnh của lực lượng dân quân Kataib Hezbollah - người từng tấn công căn cứ quân sự của Mỹ cũng đã thiệt mạng.
Nhà Trắng quyết định không thông báo cho Quốc hội trước khi cuộc không kích diễn ra do lo ngại về vấn đề an ninh. Bộ An ninh Nội địa, cơ quan chịu một phần trách nhiệm về việc ngăn chặn nguy cơ Iran đáp trả ngay trên đất Mỹ, chỉ thông báo về cuộc không kích Tướng Soleimani sau khi sự việc trên hoàn thành. Các quan chức truyền thông của Nhà Trắng cũng bị loại khỏi kế hoạch này.
Tổng thống Trump nói gì?
Tổng thống Trump đã đưa ra lời giải thích về quyết định của ông trên Twitter rằng ông Soleimani đã "làm chết và làm bị thương hàng nghìn người Mỹ" cũng như "đang lên kế hoạch giết nhiều người nữa".
Ông Trump không nêu cụ thể hoặc cung cấp thêm bất kỳ bằng chứng gì về nhận định này. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sau đó đã khẳng định trong một cuộc phỏng vấn trên CNN rằng cái chết của ông Soleimani đã khai tử "một cuộc tấn công sắp xảy ra" song cũng từ chối cung cấp thêm thông tin..
Ngay trong ngày 3/1, Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu các công dân nước này rời khỏi Iraq. Các thành viên quan trọng trong Quốc hội cũng không được thông báo điều gì cho tới sáng 3/1 và Nhà Trắng chỉ chuyển tiếp một thông báo công khai của Bộ Quốc phòng tới các văn phòng luật sư, những người đã đặt câu hỏi về cuộc không kích trên.
Trong một bài phát biểu ngắn tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Florida, Tổng thống Trump nói rằng ông Qassem Soleimani đang lên kế hoạch cho "những cuộc tấn công nham hiểm sắp diễn ra" nhằm chống lại các nhà ngoại giao và quân nhân Mỹ.
"Chúng tôi hành động tối qua để ngăn chặn chiến tranh chứ không phải để bắt đầu một cuộc chiến", ông Trump tuyên bố.