"Kiev không cầm cự được đến 2015 nếu Mỹ không giúp"

Các nhà nghiên cứu tham dự bàn tròn “Ukraine: chính quyền và nhân dân. Dự báo và bình luận tình hình hiện nay” diễn ra hôm 28/7/2014 tại hãng tin RIA Novostin đánh giá: Chế độ Kiev có thể sụp đổ trước tháng 1/2015, nếu Mỹ sẽ không tiếp tục ủng hộ, song không loại trừ là Washington sẽ không từ bỏ “dự án địa chính trị này”.

Nhà chính trị học Ukraine, chủ tịch trung tâm “Phân tích hệ thống và dự báo” Rostislav Ishenko đánh giá: “Mỹ sẽ không trả tiền cho sự tồn tại của nhà nước Ukraine, nhà nước thực sự đã tan thành mây khói. Thống đốc tỉnh Dnepropetrovsk Igor Kolomoiskiy, chứ không phải chính quyền Kiev kiểm soát Dnepropetrovsk, Zaporozhiye và Odessa. Đảng Svoboda kiểm soát các tỉnh miền Tây. Hiện chế độ Kiev giống như Thượng viện Roma năm 476, khi đó Thượng viện họp và bàn những vấn đề có quy mô toàn cục khi đế chế La Mã tan vỡ, dù trên thực tế nó chỉ chịu trách nhiệm về cấp thoát nước ở Roma. Chính quyền Kiev thậm chí cũng không chịu trách nhiệm về cấp thoát nước ở Kiev, nó không có tiền cho việc này. Đầu tư vào lĩnh vực này là vô nghĩa”.

Ông Ishenko cho rằng “Chế độ Kiev sẽ sụp đổ trước tháng 1/2015”, và các đồng minh chủ yếu của Ukraine không có kế hoạch cho sự tồn tại lâu dài của nước này. Theo ông Ishenko, Tổng thống Ukraine Petr Poroshenko và Cựu Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk - người trước đây không lâu đã từ chức, không điều hành Ukraine. 

“Đó là những con tốt trên bàn cờ, và, nếu ngườ ta thay họ bằng những người khác thì cũng sẽ chả có gì thay đổi. Mỹ điều hành Ukraine, chính họ quyết định chính phủ làm gì và làm như thế nào. Hoạt động của họ ở Ukraine nhằm gây hại lớn nhất cho Nga, bởi vì sau đó Mỹ sẽ không đầu tư vào khôi phục Kharkov, Odessa, Donbass – Nga sẽ làm điều đó, vì Nga không muốn một nước Somali ngay trên biên giới với mình”, ông Ishenko nhận định.

Chuyên gia này đánh giá, vụ khiêu khích lớn tiếp theo có thể là quân đội Ukraine sẽ tấn công vào Crimea. Theo ông Ishenko, điều này có thể lôi kéo Nga coi Crimea là lãnh thổ của mình vào cuộc xung đột.

Tuy nhiên ông Aleksandr Gushin - phó chủ nhiệm bộ môn các nước gần Nga của đại học RGGU cho rằng không thể chờ đợi thảm họa kinh tế nghiêm trọng ở Ukraine và sau đó là sự tan vỡ của nhà nước. Ông Gushin nói: “Mỹ không chủ mưu dự án địa chính trị này để trong những tháng tới từ bỏ nó, ít nhất là từ góc độ ủng hộ về quân sự”.

Vì vậy, Gushin nhận định, chính phủ Ukraine hãy còn thời gian. Chuyên gia này nhắc lại, là đã có tuyên bố được đề nghị cho Thượng viện Mỹ cần phải trao cho Ukraine quy chế đồng minh quân sự của Mỹ, điều sẽ cho phép người Mỹ dành cho Kiev viện trợ quân sự lớn và sử dụng điều đó như yếu tố gây áp lực không chỉ lên Nga, mà ngay cả với châu Âu. Đồng thời ông Gushin nhất trí là khi mùa Đông tới tình hình kinh tế ở Ukraine sẽ xấu đi.

Ông Baklanov cho rằng: “Bất chấp bi kịch của tình hình ở Ukraine, mọi điều đang là đoạn mở đầu cho những sự kiện sẽ dẫn đến sự hình thành hình thức tổ chức nhà nước mới ở nước này. Một số chính khách sẽ lần lượt rút vào hậu trường để rồi sau đó lại xuất hiện trong tình thế thuận lợi hơn để họ vẫn ở lại chính quyền trong một thời gian dài”.

Giám đốc Viện phân tích và nghiên cứu quốc tế Ukraine Sergei Tolstov cho rằng ông Yatsenyuk đang cố cứu danh tiếng chính trị của mình, “Ông ta đang dùng các thủ pháp thuần túy chính trị, tỏ rõ không hài lòng với việc quốc hội và cơ quan của tổng thống làm việc với ông ta như thế nào và giai cấp chính trị phản ứng ra sao trước các nhiệm vụ mà ông ta cho là thuộc thẩm quyền”.

Theo ông Tolstov đây là hành động biểu diễn chính trị: “Nếu Poroshenko và bộ máy của ông ta muốn tránh khủng hoảng chính trị trước chiến dịch vận động bầu cử quốc hội, họ sẽ cùng ông ta tìm ra những thỏa thuận nào đó mà sau này họ sẽ phải thực hiện”.

Trước đó ngày 25/7, ông Arseniy Yatsenyuk đã tuyên bố đưa đơn từ chức thủ tướng vì muốn thể hiện sự phản đối Rađa Tối cao (Quốc hội Ukraine) từ chối bỏ phiếu ủng hộ dự thảo luật tăng kinh phí cho các bộ ngành an ninh tham dự chiến dịch đặc biệt ở miền Đông đất nước và nhiều dự án luật cải cách.