Mới đây, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội nêu rõ, đấu thầu nếu không được quản lý một cách chặt chẽ sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, trục lợi. Vì vậy, cần giám sát chặt chẽ, có chế tài xử phạt đối với các vi phạm, quy trách nhiệm cụ thể cho các cấp quản lý, từ chủ đầu tư, các địa phương cho đến Bộ, ngành quản lý…
Để khắc phục tình trạng trên, có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng cường tính công khai, minh bạch các vấn đề liên quan đến gói thầu để người dân và các cơ quan thông tin, báo chí có thể tham gia theo dõi, giám sát, thanh tra để phát hiện vi phạm, sai sót về việc áp dụng hình thức chỉ định thầu trái quy định.
Theo các chuyên gia đấu thầu, mục đích của của đấu thầu là nhằm góp phần thiết lập môi trường minh bạch, cạnh tranh cho các hoạt động đấu thầu, tạo cơ sở để chủ đầu tư lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm cung cấp hàng hóa, dịch vụ, xây lắp công trình… một cách hiệu quả và tiết kiệm ngân sách. Trong đó, tỷ lệ tiết kiệm sau đấu thầu được hiểu là một thước đo đánh giá hiệu quả kinh tế, hiệu quả chi tiêu ngân sách của mỗi địa phương, đơn vị trong công tác đấu thầu. Theo đó, tỷ lệ tiết kiệm càng cao thì càng có lợi cho ngân sách Nhà nước.
Tìm hiểu được biết, Bệnh viện Mắt Hà Nội được thành lập từ năm 1995, có trụ sở số 37 phố Hai Bà Trưng, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội do Tiến sỹ Nguyễn Xuân Tịnh làm Giám đốc. Là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành Mắt của thành phố Hà Nội có chức năng khám điều trị các bệnh lý về mắt và đảm nhiệm công tác chỉ đạo chuyên môn của tất cả các cơ sở chuyên khoa Mắt trực thuộc Sở Y tế Hà Nội.
Theo dữ liệu từ hệ thống mạng đấu thầu, có 150 gói thầu đã được Bệnh viện Mắt Hà Nội công bố kết quả lựa chọn nhà thầu, trong đó lĩnh vực hàng hoá chiếm 96,59%, phi tư vấn chiếm 3,41%. Tổng giá trị theo gói thầu có kết quả lựa chọn nhà thầu hợp lệ là 244,197 tỷ đồng, trong đó tổng giá trị trúng thầu là 164,263 tỷ đồng, tỷ lệ tiết kiệm là 32,73%.
Thời gian qua, Bệnh viện Mắt Hà Nội đã làm chủ đầu tư nhiều gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế với tổng giá trị hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên, qua đấu thầu lại có nhiều gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm ngân sách rất thấp, thậm chí là “tiết kiệm 0 đồng” và những gói tiết kiệm 0 đồng này luôn có sự góp mặt của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An tham dự.
 |
| Đấu thầu tại BV Mắt Hà Nội: Thấy gì từ công tác mua sắm công? |
Tìm hiểu cho thấy, Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An được thành lập ngày 10/9/2014, có địa chỉ trụ sở chính tại số 338/27 Nguyễn Đình Chiểu, phường 4, quận 3, TPHCM. Doanh nghiệp này hoạt động chính trong linhw vực bán buôn máy móc, thiết bị và phụ tùng máy khác, gồm: Bán buôn máy móc, thiết bị y tế; xuất nhập khẩu máy móc, thiết bị y tế. Giám đốc công ty kiêm người đại diện pháp luật là ông Lê Thanh Giang.
Lật lại lịch sử đấu thầu của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An, doanh nghiệp này được công bố đã tham gia 118 gói thầu, trong đó trúng 101 gói, trượt 9 gói, 8 chưa có kết quả, 0 gói đã bị huỷ, với tổng giá trị trúng thầu là 256,266 tỷ đồng. Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán đạt 93,67%. Kết quả đấu thầu cho thấy, tại Bệnh viện Mắt Hà Nội, Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An đã tham gia 13 gói thầu (cả trên vai trò độc lập hoặc thành viên liên danh), trong đó đã trúng thầu 12 gói, trượt thầu 1 gói, với tổng giá trị hơn 48,688 tỷ đồng, tỷ lệ trúng thầu gần như tuyệt đối (99,39%).
Đáng chú ý, nhiều gói thầu của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An trúng thầu có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, một số gói thầu có tỷ lệ suýt soát bằng “0”.
Đơn cử, ngày 29/3/2023, liên danh Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An – Công ty TNHH Thương mại Bách Quang (liên danh Tâm An – Bách Quang) là nhà thầu duy nhất tham gia nộp hồ sơ dự thầu và được Bệnh viện Mắt Hà Nội phê duyệt là nhà thầu trúng gói thầu gói thầu số 06: Mua Thủy tinh thể đặc biệt đơn tiêu kéo dài dải tiêu cự năm 2023 thuộc dự án Mua sắm thủy tinh thể nhân tạo năm 2023 (có tổng mức đầu tư 22,064 tỷ đồng) với giá trúng thầu là 8,990 tỷ đồng (giá gói thầu cũng là 8,990 tỷ đồng). Nhà thầu chào thầu chính xác 100% so với giá dự toán, tỷ lệ tiết kiệm bằng 0.
Tiếp đó, ngày 17/3/2023, ông Nguyễn Xuân Tịnh, Giám đốc Bệnh viện Mắt Hà Nội đã ký và ban hành Quyết định số 233/QĐ-BVM phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 05: Mua thủy tinh thể mềm, đa tiêu cự năm 2023 cũng thuộc dự án trên. Vẫn là nhà thầu duy nhất tham dự, liên danh Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An – Công ty TNHH Y tế Hùng Vĩ (liên danh Tâm An – Hùng Vĩ) được chọn trúng thầu với giá 2,979 tỷ đồng, bằng với giá gói thầu, đồng nghĩa với việc không tiết kiệm được đồng nào cho ngân sách.
Tương tự, tại Quyết định số 670/QĐ-BVM ngày 9/9/2022 do Giám đốc Bệnh viện Mắt Hà Nội Nguyễn Xuân Tịnh ký phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 13: Mua vật tư y tế cho khám, phẫu thuật chuyên khoa Mắt cuối năm 2022, liên danh Tâm An – Hùng Vĩ – Bách Quang là nhà thầu được chọn trúng thầu với giá trúng thầu bằng giá dự toán gói thầu là 1,862 tỷ đồng (tiết kiệm 0 đồng cho ngân sách).
Kịch bản “tiết kiệm 0 đồng” này tiếp tục được lặp lại nhiều lần trong cùng 1 ngày (ngày 6/12/2021), ở cả 3 gói thầu thuộc dự toán Mua sắm vật tư phục vụ công tác khám chữa bệnh cuối năm 2021 cho Bệnh viện Mắt Hà Nội với sự góp mặt của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An, với tổng giá trị trúng thầu hơn 24,395 tỷ đồng. Cụ thể, gồm: Gói thầu số 06: Mua sắm vật tư tiêu hao chuyên khoa Mắt (giá trúng thầu bằng giá dự toán gói thầu là 7,276 tỷ đồng, tiết kiệm 0%); gói thầu số 04: Mua sắm thủy tinh thể nhân tạo mềm, đa tiêu cự có giá trúng thầu là 7,690 tỷ đồng, con số này cũng hoàn toàn trùng khớp với giá dự toán; gói thầu số 03: Mua sắm thủy tinh thể nhân tạo mềm, đơn tiêu cự với giá trúng thầu là 9,429 tỷ đồng (bằng giá dự toán gói thầu, tiết kiệm 0 đồng cho ngân sách).
Ngoài ra, tại gói Mua sắm trang thiết bị y tế nguồn ngân sách Nhà nước năm 2021 do Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An trúng thầu đạt tỷ lệ tiết kiệm 0,58%; gói thầu Mua sắm trang thiết bị y tế nguồn ngân sách Nhà nước năm 2022 có tỷ lệ tiết kiệm 1,25%; gói thầu số 15: Mua Thủy tinh thể mềm, đa tiêu cự tỷ lệ tiết kiệm 0,54%...
Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho biết, Luật Đấu thầu (sửa đổi) vừa qua, bản thân ông có tham gia đóng góp ý kiến về chuyện đấu thầu, thay vì chào giá cạnh tranh, chỉ định thầu có giảm giá có lợi hơn là chuyện đấu thầu.
“Thời gian qua có tình trạng nhiều doanh nghiệp tham gia các gói thầu không giảm giá, có tỷ lệ tiết kiệm 0% đến 0,5%, không có lợi cho nhà nước. Do đó phải xem xét quy định của Luật Đấu thầu cho cụ thể rõ ràng, minh bạch. Quan trong cốt lõi việc đấu thầu phải có lợi cho Nhà nước”, đại biểu Hòa nêu ý kiến.
Nói về tình trạng Bệnh viện Mắt Hà Nội đã làm chủ đầu tư một số gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế có sự tham gia trúng thầu của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An dù với tư cách độc lập hay liên kết thì tỷ lệ tiết kiệm từ 0 % đến 0,5%, đây rõ ràng là vấn đề cần phải xem xét.
“Thanh tra cần phải vào cuộc kiểm tra các gói thầu này. Theo tôi nghĩ với tỷ lệ tiết kiệm thấp như vậy là có vấn đề. Tại sao các gói thầu có sự tham gia của Công ty TNHH Thiết bị Y khoa Tâm An đều có tỷ lệ tiết kiệm thấp, thậm chí 0%? Có hiện tượng không bình thường trong tổ chức đấu thầu của Bệnh viện Mắt Hà Nội. Tôi đề nghị phải có thanh tra vào cuộc để trả lời dư luận, Bệnh viện Mắt Hà Nội cũng cần công khai thông tin các gói thầu mà báo chí phản ánh”, đại biểu Hòa cho biết.
Để có thông tin khách quan, đa chiều, phóng viên báo Tri thức và Cuộc sống đã đến liên hệ và đặt lịch làm việc tại Bệnh viện Mắt Hà Nội. Khi có phản hồi chính thức từ phía đơn vị, báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin!
Theo quy định tại Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 của Quốc hội, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ và các Thông tư hướng dẫn đã quy định đầy đủ, rõ ràng từ các bước lựa chọn nhà thầu đến quy trình thẩm định giá trong gói thầu… nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh, công bằng, minh bạch, tiết giảm tối đa cho ngân sách nhà nước.