 |
| Lucy là một ví dụ nữa cho thấy sự thất bại của những nghiên cứu "người hóa" tinh tinh |
Trước đó, con tinh tinh tên Lucy bị đưa khỏi một đoàn xiếc ở Florida và xa mẹ từ lúc còn non nót rồi bị bán đấu giá cho các nhà nghiên cứu ở Viện Nghiên cứu linh trưởng ở Oklahoma, Mỹ.
Temerlin muốn tìm hiểu xem liệu tinh tinh có thể học những tính cách và hành vi của con người hay không. Vì thế, ông và vợ quyết định nuôi Lucy giống như con gái. Temerlin rất quan tâm đến tâm lý của linh trưởng trong quá trình phát triển.
Lucy được mặc bỉm, được mua đồ chơi và có cũi để ngủ. Nó được dạy dùng dao và dĩa khi ăn, được phục vụ đồ ăn tại bàn và dùng bữa cùng bố Temerlin và mẹ Jane. Khi lớn hơn, khẩu vị và thái độ của Lucy tự thay đổi, giống như sự thay đổi của một đứa trẻ khi đến tuổi thiếu niên.
Lucy học cách tự chọn quần áo và ăn mặc giống con người, thích nhìn chăm chú vào những trang tạp chí và những bức ảnh màu sắc sặc sỡ trong đó, dù một điều rõ ràng là nó không thể hiểu được ý nghĩa các bức ảnh.
Đến tuổi thiếu niên, Lucy cũng đắm chìm vào nhiều tật xấu như những thanh thiếu niên đương thời. Nó thích uống rượu gin, đôi khi trở nên say sưa nếu bị bỏ bê quá lâu. Lucy chăm sóc một con mèo nhỏ mà nó tự nuôi như thú cưng, dù vợ chồng ông Temerlin luôn lo lắng Lucy có thể vồ và ăn thịt chú mèo nhỏ nếu bị khiêu khích.
Chuyên gia linh trưởng Roger Fouts đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển của Lucy. Từ năm 1974 trở đi, tức 5 năm sau khi gia đình Temerlin nhận nuôi chú tinh tinh này, Fouts đã dạy nó những dấu hiệu ngôn ngữ từ những thứ đơn giản nhất. Kỹ năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ ký hiệu của Lucy tiến bộ đáng kể, đến mức nó ghi nhớ được 250 ký hiệu.
Một điều gây tranh cãi là liệu Lucy có thực sự hiểu ngôn ngữ và sử dụng nó để giao tiếp hay chỉ đơn giản là bắt chước và ghi nhớ. Nhưng rõ ràng là Lucy thể hiện tình cảm với con người nhiều hơn tinh tinh hoang dã. Nó còn biết an ủi mẹ nuôi mỗi khi bà trông mệt mỏi, biết ôm và vuốt ve bà mà không cần hướng dẫn.
Khủng hoảng tuổi yêu
Lúc trưởng thành, Lucy thể hiện những dấu hiệu hưng phấn tình dục khi xem tạp chí dành cho người lới, nghĩa là nó đã bắt đầu coi con người như bạn tình tiềm năng khi không được tiếp xúc với sinh vật khác cùng loài. Có lúc nó cố thủ dâm với cái máy hút bụi.
Rõ ràng là ham muốn tình dục của Lucy đang gây ra vấn đề, nên vợ chồng ông Temerlin quyết định giới thiệu nó với một con tinh tinh đực. Nhưng cuộc gặp đó trở thành thảm họa. Lucy phát khiếp khi nhìn thấy con tinh tinh đực nên không dám lại gần. Còn chú tinh tinh đực cũng khiến Lucy được một phen hoảng hồn.
Rõ ràng Lucy đã trở nên quá xa lạ với loài của mình đến mức không thể tương tác một cách bình thường, chưa nói đến chuyện giao phối.
Tình hình trong nhà Temerlin sau đó không ổn chút nào. Lucy trở nên không quản lý nổi, ngày càng hung hăng và hay phá hoại đồ đạc. Nó đập đồ dùng và xé rách quần áo. Dù điều rõ ràng là Lucy yêu quý “bố mẹ” và không hiểu chuyện gì đang xảy ra với mình, nhưng nó tự nhận thấy mình đang bị mất cân bằng. Lucy bắt đầu làm dấu với Fouts rằng nó cảm thấy chán nản.
Ông Temerlin sau đó cố gắng thử đưa “con gái” nuôi đến môi trường khác. Lucy được đưa đến một trung tâm phục hồi tinh tinh ở Gambia và được chăm sóc bởi Janis Carter, một sinh viên tốt nghiệp ngành tâm lý học. Lucy không thích nghi tốt với trung tâm này, dù cuối cùng nó cũng giao tiếp được với những con tinh tinh khác ở đó. Nhưng Lucy không bao giờ hài lòng hoàn toàn với điều kiện mới. Nó sút cân rõ rệt và không bao giờ giao phối với bất kỳ con tinh tinh đực nào dù có nhiều cơ hội.
Một năm sau khi Lucy sống ở trung tâm, Carter đến thăm nó. Lucy đã ôm lấy cô rồi sau đó quỳ xuống với một đám tinh tinh phía sau. Carter hiểu điều này nghĩa là Lucy cuối cùng đã chấp nhận. Nhưng 2 năm sau trở lại, Carter tìm thấy xác Lucy. Nó bị chặt đầu và chân tay bị cắt đứt. Carter nghi những kẻ săn bắn trộm đã làm điều đó, nhưng sự thật chưa bao giờ được chứng minh.
Thập kỷ 70 là giai đoạn diễn ra nhiều thí nghiệm trên động vật. Một điều toát lên từ những thí nghiệm đó là Temerlin cũng như các học giả và nhà nghiên cứu liên quan dường như đã quá ngây thơ và vô trách nhiệm. Lucy là con vật bị mắc kẹt giữa hai thế giới. Khi thí nghiệm thất bại, Lucy không còn là một con tinh tinh bình thường nhưng vẫn còn quá xa để trở thành con người. Nó giống như Tarzan, trở thành sinh vật cô đơn nhất trên trái đất.