Đi dạo bãi biển, thanh niên vấp phải thứ quý hơn vàng

Chỉ là một bãi chất thải của cá voi, nhưng thứ này lại được ví như cả gia tài. Tại sao nó lại có giá trị khủng như vậy?

Theo PV/ Sở hữu trí tuệ và Sáng tạo 20/12/2024 07:08

Vài ngày trước, New York Post đưa tin về trường hợp một ngư dân ở Scotland đang đưa chó đi dạo dọc bãi biển thì tìm thấy một thứ đặc biệt. Anh này là Williamson (37 tuổi). Vì là người sống ở gần biển bao lâu nên Wolliamson nhanh chóng nhận ra thứ đó chính là “long diên hương” hay còn gọi là bãi nôn của cá voi.

Dù là bãi nôn nhưng thực chất long diên hương là một chất béo sáp màu xám, hình thành từ hệ tiêu hóa của cá voi. Các nhà khoa học đến nay vẫn “bó tay” trong việc tìm ra cách long diên hương hình thành nên. Có lần người ta đã tìm thấy những chiếc răng cứng của mực trong long diên hương. Thế nên họ nghĩ khối chất thải này vốn dĩ là chất bảo vệ đường tiêu hóa của cá voi trước những thứ cứng như răng mực.

Di dao bai bien, thanh nien vap phai thu quy hon vang

Nhiều nhà khoa học phỏng đoán rằng, cá voi vì không thể nuốt được nên đành phải nôn long diên hương ra ngoài. Cũng có ý kiến nghĩ nó được thải ra cùng với con đường bài tiết phân. Dù là ra ngoài bằng đường nào, long diên hương vẫn là “kho báu” với ai đã tìm ra nó.

Năm 2021, một nhóm ngư dân Yemen đã đổi đời khi tìm thấy long diên hương, bán được 1,5 triệu USD. Hồi đầu năm 2023, có người lại tìm thấy long diên hương ở quần đảo Canary, thu về gần 500.000 USD.

Khối long diên hương mà Williamson vừa phát hiện nặng khoảng 0,15kg mà thôi. Dù vậy, người ngư dân khẳng định nó đích thực là bãi nôn của cá voi vô cùng quý hiếm. Anh dự định sẽ mang nó đi kiểm tra lại rồi mới biết cần phải làm gì.

Long diên hương hiếm có khó tìm bởi chỉ có 1% cá voi có thể tạo ra nó. Thứ này để càng lâu càng thơm. Ngoài ra, khối long diên hương chứa Ambrein, giúp nước hoa bám và giữ mùi, hạn chế bay hương.

Trong y học, long diên hương dùng để điều chế thuốc tình dục, đau đầu, động kinh, cảm lạnh… Dù vậy độ khan hiếm của long diên hương khiến việc sở hữu được nó là điều vô cùng khó khăn.

#long diên hương #bãi nôn của cá voi #long diên hương hình thàn

Cá voi là động vật có vú, sử dụng phổi, sao chúng ngủ dưới biển?

Là một sinh vật từ biển vào đất liền, rồi từ đất liền trở lại biển, trong con cá voi có quá nhiều bí mật.

Chúng ta biết rằng mặc dù nhìn bề ngoài cá voi giống như một loài cá, có thân hình thuôn dài, các vây linh hoạt và lớp mỡ dày, nhưng cá voi không phải là cá mà là một loài động vật có vú sử dụng phổi thay vì mang thở, đó là lý do tại sao cá voi thường xuất hiện ở bề mặt nước.

Ca voi la dong vat co vu, su dung phoi, sao chung ngu duoi bien?

Vậy trong trường hợp đó, cá voi ngủ ở biển như thế nào? Hôm nay chúng ta cùng xem xét vấn đề này nhé.

Nghiên cứu của các chuyên gia đã phát hiện ra rằng cá voi đã quay trở lại đại dương cách đây 55 triệu năm. Trong quá trình tiến hóa lâu dài, "mũi" cơ quan hô hấp của cá voi đã phát triển từ mặt đến đỉnh đầu, cái mà ngày nay chúng ta gọi là "khí khổng", " khí khổng" nó thường đóng, và chỉ mở ra khi trồi lên mặt nước, thổi khí thải ra ngoài và hít thở không khí trong lành. Cách thở này về cơ bản không khác gì cách thở của các loài động vật có vú trên cạn. Hiện tượng cá voi "phun nước" thực chất không phải là nước mà là những giọt nước ngưng tụ sau khi khí ấm trong cơ thể cá voi bị nguội đi. Ngoài việc thay đổi kiểu thở, cá voi còn phát triển một "phép thuật nín thở".

Người ta hiểu rằng cá voi có thể ở dưới nước trong thời gian dài theo từng nhịp thở. Ví dụ, cá nhà táng có thể ở dưới nước 2 giờ chỉ với một lần thở, điều này khác xa so với tưởng tượng của con người, thời gian lâu nhất con người nín thở dưới nước chỉ là 19 phút. Sở dĩ cá voi có thể giữ được lâu như vậy là do nồng độ hemoglobin và myoglobin trong cơ thể cá voi cao hơn người rất nhiều. Con người chỉ có thể sử dụng 25% lượng oxy hít vào phổi cho mỗi lần thở, trong khi cá voi có thể sử dụng 90% lượng oxy.

Ca voi la dong vat co vu, su dung phoi, sao chung ngu duoi bien?-Hinh-2

Cá nhà táng.

Vậy, có phải con cá voi hít thở và ngủ trong hai giờ?

Không phải như vậy. Trong quá trình nuôi cá voi và cá heo, con người từ lâu đã phát hiện ra chế độ ngủ của cá voi, một là nổi theo phương thẳng đứng hoặc nằm ngang gần mặt nước, hai là tiếp tục bơi chậm trong nước với sự hỗ trợ của bạn đồng hành. Ví dụ, cá nhà táng nằm thẳng đứng gần mặt biển, giống như một khúc gỗ khổng lồ, và tàu bè đi qua chúng hoàn toàn không thu hút được cá nhà táng. Hơn nữa, cá nhà táng chỉ ngủ 7% thời gian trong ngày, tức là ít hơn hai giờ.

Ca voi la dong vat co vu, su dung phoi, sao chung ngu duoi bien?-Hinh-3

Ngược lại, cá heo cá heo mũi chai ngủ 33% thời gian trong ngày, gần giống với giấc ngủ của con người. Để có được giấc ngủ dài như vậy, cá heo đã “phát minh” ra một cách ngủ kỳ diệu, đó là một nửa bộ não đi vào giấc ngủ, trong khi nửa bộ não còn lại vẫn thức.

Thật bất ngờ, cá heo đã dễ dàng đạt được khả năng sử dụng một trí não và hai công dụng mà con người đang phấn đấu. Các nhà khoa học gọi đó là giấc ngủ toàn sóng đơn hình bán cầu. Nó cho phép cá heo tỉnh táo khi đang ngủ sâu và trồi lên mặt nước để tự thở. Dấu hiệu nhận biết cá heo bước vào kiểu ngủ này là một mắt mở và mắt kia nhắm lại.

Nhiều loài chim mà chúng ta quen thuộc, chẳng hạn như chim sẻ, cũng có đặc điểm này. Thật khó tin khi chim họ yến thậm chí có thể vừa ngủ vừa bay, vừa ngủ trên bầu trời trong những chuyến bay dài.

Xem chi tiết

Các Chatbot AI đều được chẩn đoán mắc chứng 'mất trí' nhẹ

Những tưởng AI một ngày nào đó có thể thay thế các bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh. Ngờ đâu, sau khi được "khám", các AI đều cho thấy sự suy giảm nhận thức giống như chứng mất trí trong các bài kiểm tra.

Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí BMJ số ra Giáng sinh, hầu hết các mô hình ngôn ngữ lớn hay "chatbot" hàng đầu đều cho thấy dấu hiệu suy giảm nhận thức nhẹ trong các bài kiểm tra được sử dụng rộng rãi để phát hiện các dấu hiệu ban đầu của chứng mất trí.

Kết quả cũng cho thấy các phiên bản "cũ" của chatbot, giống như bệnh nhân lớn tuổi, có xu hướng hoạt động kém hơn trong các bài kiểm tra. Các tác giả cho biết những phát hiện này "thách thức giả định rằng trí tuệ nhân tạo sẽ sớm thay thế bác sĩ con người".

Cac Chatbot AI deu duoc chan doan mac chung 'mat tri' nhe

Bài kiểm tra bệnh nhân Alzheimer cho thấy các chatbot AI bị ...suy giảm nhận thức. Ảnh: AI Debuit

Những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã dẫn đến một loạt suy đoán vừa phấn khích vừa lo sợ về việc liệu chatbot có thể vượt qua được bác sĩ con người hay không.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) có khả năng đáng kinh ngạc trong nhiều nhiệm vụ chẩn đoán y khoa, nhưng khả năng chúng dễ bị suy giảm do con người như suy giảm nhận thức vẫn chưa được kiểm tra.

Để lấp đầy khoảng trống kiến thức này, các nhà nghiên cứu đã đánh giá khả năng nhận thức của các LLM hàng đầu, có sẵn công khai như ChatGPT phiên bản 4 và 4o (do OpenAI phát triển), Claude 3.5 "Sonnet" (do Anthropic phát triển) và Gemini phiên bản 1 và 1.5 (do Alphabet phát triển). Họ tiến hành bằng cách sử dụng bài kiểm tra Đánh giá nhận thức Montreal (MoCA).

Bài kiểm tra MoCA được sử dụng rộng rãi để phát hiện suy giảm nhận thức và các dấu hiệu sớm của chứng mất trí hoặc Alzheimer, thường ở người lớn tuổi.

Thông qua một số nhiệm vụ và câu hỏi ngắn, bài kiểm tra này đánh giá các khả năng bao gồm sự chú ý, trí nhớ, ngôn ngữ, kỹ năng thị giác không gian và chức năng điều hành. Điểm tối đa là 30 điểm, với điểm từ 26 trở lên thường được coi là bình thường.

Hướng dẫn dành cho LLM cho mỗi nhiệm vụ đều giống như hướng dẫn dành cho bệnh nhân. Việc chấm điểm tuân theo hướng dẫn chính thức và được đánh giá bởi một bác sĩ thần kinh đang hành nghề.

ChatGPT 4o đạt điểm cao nhất trong bài kiểm tra MoCA (26/30), tiếp theo là ChatGPT 4 và Claude (25/30), trong khi Gemini 1.0 đạt điểm thấp nhất (16/30).

Tất cả các chatbot đều cho thấy hiệu suất kém trong các kỹ năng thị giác không gian và nhiệm vụ điều hành, chẳng hạn như nhiệm vụ tạo dấu vết (nối các số và chữ cái được khoanh tròn theo thứ tự tăng dần) và bài kiểm tra vẽ đồng hồ (vẽ mặt đồng hồ hiển thị thời gian cụ thể). Mô hình Gemini đã thất bại trong nhiệm vụ nhớ lại bị trì hoãn (ghi nhớ chuỗi năm từ).

Cac Chatbot AI deu duoc chan doan mac chung 'mat tri' nhe-Hinh-2

Những tưởng sẽ thay thế bác sĩ, nhưng các AI lại bất ngờ trở thành bệnh nhân. Ảnh: AI Debuit

Hầu hết các nhiệm vụ khác, bao gồm đặt tên, chú ý, ngôn ngữ và trừu tượng hóa đều được tất cả các chatbot thực hiện tốt.

Nhưng trong các thử nghiệm thị giác không gian tiếp theo, chatbot không thể thể hiện sự đồng cảm hoặc diễn giải chính xác các cảnh thị giác phức tạp.

Chỉ có ChatGPT 4o thành công trong giai đoạn không nhất quán của thử nghiệm Stroop, sử dụng sự kết hợp của tên màu và màu phông chữ để đo mức độ nhiễu ảnh hưởng đến thời gian phản ứng.

Đây là những phát hiện quan sát và các tác giả thừa nhận sự khác biệt cơ bản giữa não người và các mô hình ngôn ngữ lớn.

Tuy nhiên, họ chỉ ra rằng sự thất bại đồng loạt của tất cả các mô hình ngôn ngữ lớn trong các nhiệm vụ đòi hỏi trừu tượng hóa trực quan và chức năng điều hành làm nổi bật một điểm yếu đáng kể có thể cản trở việc sử dụng chúng trong các bối cảnh lâm sàng.

Do đó, họ kết luận, "Các nhà thần kinh học không chỉ khó có thể bị thay thế bởi các mô hình ngôn ngữ lớn trong thời gian tới mà những phát hiện của chúng tôi còn cho thấy họ có thể sớm phải điều trị cho những bệnh nhân ảo mới - các mô hình trí tuệ nhân tạo biểu hiện suy giảm nhận thức".

Mời độc giả xem thêm video "Chatbot AI trả lời sai thôi bay của Google 100 tỷ USD. - Nguồn: @Realnews365

Xem chi tiết

Đọc nhiều nhất

Lợi ích tuyệt vời của tôm đồng đối với sức khỏe

Giàu protein, canxi và vitamin nhóm B, tôm đồng là món ăn dân dã nhưng mang giá trị dinh dưỡng cao, hỗ trợ xương chắc khỏe, tăng sức đề kháng, tốt cho tim mạch.