Vận Thành tỉnh Sơn Đông là nơi phát tích của nghĩa sĩ Lương Sơn, nên có câu "108 anh hùng Lương Sơn Bạc, 72 vị ở Vận Thành". Giờ đây, Vận Thành đã hình thành Trung tâm Du lịch văn hóa Thủy Hử Lương Sơn, phục dựng hầu hết những di chỉ, thắng tích đã xuất hiện trong "Thủy Hử truyện".
Năm đời không nhập gia phả
Lương Sơn Bạc nằm trong địa hạt huyện Thọ Trương, Vận Thành. Đầu đời Thanh, quan tri huyện Thọ Trương là Tào Ngọc Kha viết "Quá Lương Sơn ký" nói rằng: "Tiều Cái, Tống Giang đều có hậu duệ ở Vận Thành". Theo ông Triệu Đức Dân, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật huyện Lương Sơn, tại thôn Mục Quan Đồn hiện còn lưu giữ được bộ "Tống thị tông phổ" có chép về Tống Giang. Người giữ gia phả là ông Tống Quảng Tài, hậu duệ đời thứ 24 của Tống Giang.
Hậu duệ Tống Giang và gia phả
Gia phả có đoạn ghi rằng: "Đời thứ 71, Tam nhất lang tên Tống Giang do tiền nhân là Tống Kim Lan ghi lại. Đời thứ 72 đến đời thứ 76 không có lưu tên ai. Chi phái Mục Quan Đồn phía Tây Lương Sơn là đời thứ 77 Tống Vĩnh Đức…". Tống Giang là người ở Tống Vương Trang, Tống Gia Thôn, Vận Thành, đến đời thứ 7 mới chuyển đến Mục Quan Đồn. Trong khoảng 5 đời đó không lưu lại danh tính trong gia phả là do Tống Giang làm phản, con cháu sợ bị liên lụy, không dám chép lại.
Cha Tống Giang là Tống Thái Công, giỏi y thuật, thường cứu giúp người, từng hiến 80 mẫu đất làm nghĩa trang cho nạn dân. Năm anh em trai Tống Giang đều đặt tên theo bộ thủy, gồm: Tống Hải, Tống Hà, Tống Giang, Tống Thanh, Tống Hoài. Tương truyền, Tống Giang là người giỏi văn lẫn võ, độ lượng chân thành, kết giao rộng rãi, cứu giúp người nghèo khó. Một dải Hà Bắc, Sơn Đông đều biết tiếng, gọi là "Sơn Đông Cập Thời Vũ". Không như trong "Thủy Hử truyện" hay trên phim ảnh, tả Tống Giang vừa lùn vừa đen, văn dốt võ dát, giả nhân giả nghĩa, khiến Kim Thánh Thán bình rằng: "Tả chuyện 107 người đều đúng ngọn bút viết ra, tốt thì thật tốt, xấu thì thật xấu, còn tả Tống Giang lại không như vậy. Vội đọc qua thì thấy rất tốt, đọc lần nữa thì thấy tốt xấu đủ hai phần; lại đọc kỹ một lần nữa, thấy tốt không bằng xấu. Sau cùng đọc xét ra, thấy đều là xấu không còn gì tốt!".
Ông Tống Quảng Tài cũng còn giữ một thanh đao cổ, có khắc dòng chữ "Đức Hựu niên gian, Tống Giang âm dương đao". Ngoài ra, ông còn tinh thông "Tống Giang Nội gia quyền" - môn võ gia truyền của họ Tống, từng được Tống Giang truyền thụ cho hảo hán Lương Sơn. Theo khảo cứu thì Tống Giang quyền thuộc hệ Nam quyền nhưng điểm đặc biệt là lấy cước pháp (đòn chân) làm chủ, đòn thế hiểm hóc, khó phá khó phòng.
Tại Vận Thành hiện còn di tích Võ quán Tống Giang, được trùng tu vào đời Minh, sau bị hoang phế. Đời Thanh có một đạo sĩ đến đấy lập Tam Thanh đạo quán. Hiện nay, đã khôi phục nguyên trạng. Truyền rằng Tống Giang lên huyện thành mở võ quán này, kết giao bằng hữu. Chu Đồng, Lôi Hoành, Trương Thanh cũng từng luyện võ ở đây. Quan huyện lệnh là Văn Bân thấy Tống Giang có tài bèn mời về làm áp ty, lo về việc văn thư, án lệ.
Năm 1985, Trường Võ thuật Tống Giang được thành lập tại Vận Thành và trở thành 1 trong 10 trường võ thuật lớn nhất Trung Quốc, diện tích 160.000 m2 và hơn 4.000 võ sinh.
Chém đầu nhập phổ
Thủ lĩnh đầu tiên của Lương Sơn Bạc là Vương Luân nhưng Vương Luân lại bị Lâm Xung giết để tôn Tiều Cái. Tiều Cái được xem là người khởi nguồn khởi nghĩa Lương Sơn nhưng lại không nằm trong số 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc vì tử trận trước khi Lương Sơn tập hợp đủ 108 người.
Hiện nay, tại xã Đinh Lý Trường, Vận Thành có thôn Tiều Trang với 103 hộ họ Tiều và đều xưng là hậu duệ của Thác Tháp thiên vương Tiều Cái. Theo "Tiều thị tông phổ" được lập vào đời Tống thì tổ đời thứ 9 là Tiều Cái nhưng chữ "Cái" này không có bộ "Thảo" trên đầu, người trong họ giải thích là do Tiều Cái phản nghịch, vi phạm gia quy nên phải "chém đầu nhập phổ".
Dòng họ này có nhiều người làm quan. Tổ đời thứ 5 là Tiều Bổ Chi (1053-1110) đậu tiến sĩ triều Tống Nhân Tông, làm đến Lại bộ Viên ngoại lang, Lễ bộ Lang trung, Quốc sử biên tu. Anh của Tiều Cái là Tiều Chương từng là Đô thống Chiêm Châu, bị sàm tấu hãm hại. Ngoài ra, còn có thôn Thất Lý Phố, dân ở đây gọi xưa là thôn Đông Khê, sinh quán của Tiều Cái.
Dân chúng vùng Tây Nam Sơn Đông lưu truyền chuyện Tiều Cái, Ngô Dụng chiếm núi Tư Lý làm vương. Núi này cách Lương Sơn 50 dặm về phía Bắc. Vì bị phủ Đông Bình xua quân đánh dẹp nên nhóm Tiều Cái chuyển sang gia nhập với quân khởi nghĩa của Tống Giang ở Lương Sơn Bạc. Căn cứ của quân Tiều Cái bị đốt phá sạch. Di chỉ Tụ nghĩa sảnh phía Bắc kho lương còn có một hòn đá lớn, trên hòn đá này có nhiều lỗ hình tròn, tương truyền là trụ cắm cờ của nghĩa quân.
Nổi danh nhờ "Thủy Hử"
Di tích nhà cũ của Tống Giang (Tống trạch) hiện nay nằm ở thôn Thủy Bảo (tức thôn Tống Gia), xã Thủy Bảo, huyện Vận Thành. Nơi đây còn lưu lại giếng Tống Giang, hố Tống. Hố Tống còn gọi là "hố lòng trung" (Trung Tâm khanh). Tương truyền, khi Tống Giang nhập Lương Sơn, Tiều Cái cho người đến mời Tống Thái công đi, rồi đốt hết gia trạch. Mãi về sau, thôn Tống Gia nhiều lần bị nước lũ sông Hoàng Hà cuốn, đất xung quanh đều bị bùn đỏ ngập cao hơn 4 m, chỉ riêng nhà cũ Tống Giang có một cái hố lớn hình quả tim là không bị lấp. Dân trong thôn mỗi lần muốn lấp cái hố ấy thì đều gặp tai ương, đến nay vẫn lưu truyền câu nói "Thà ở trong chuồng bò, đừng lấp hố lòng trung".
Vào ngày 3/3/2014, Đài Truyền hình tỉnh Sơn Đông cho biết có người tên Tống Đại Ca ở Tống Trang thôn phát hiện được một bộ "Tống Giang gia phổ", làm chấn động dư luận. Theo gia phả này thì Tống Giang có 4 người anh em là Giang, Dương, Hoài, Thù. Qua nghiên cứu, giáo sư Trương Hy Duy, Học viện Văn hóa lịch sử Trường Đại học Sơn Đông, cho biết đây là bản gia phả viết về Tống Giang đời Minh chứ không phải đời Tống. Ông cũng cho biết Tống Giang, Tiều Cái sở dĩ nổi danh là nhờ "Thủy Hử truyện".