Du lịch tới Cà Mau, nhiều du khách sẽ bất ngờ với một loại côn trùng mũm mĩm, đáng sợ, nhìn lần đầu nhiều người rùng mình không dám thử, đó là con đuông chà là.
Đuông chà là loài sống trong củ hũ non của cây chà là tự nhiên, một loài cây có thân giống như dừa hoặc cau. Được biết, chúng xuất hiện do quá trình sinh sản của loài bọ cánh cứng như kiến dương hoặc bọ rầy. Vào mùa sinh sản từ khoảng tháng 10 đến tháng 2 âm lịch, bọ tìm lỗ trên các ngọn cây chà là để đẻ trứng. Trứng lớn lên qua thời kỳ ấu trùng và sau đó trở thành đuông.
Con đuông chà là sống trong củ hũ non của cây chà là tự nhiên
Về đặc điểm nhận dạng, đuông chà là cũng giống như đuông dừa, đuông tơ tằm nhưng to hơn, béo hơn. Chúng khoác một lớp vỏ màu trắng muốt. Điều đặc biệt là thân của đuông chà là không có lông tơ và không có phần ruột đen như nhiều loại đuông khác.
Người dân địa phương cho biết phải là những cây chà là mọc hoang trong rừng ngập mặn mới có đuông, vì thế số lượng rất hiếm. Khách muốn mua phải đặt hàng trước. Để khai thác được chúng, người dân phải lội vào rừng ngập mặn tìm khu có cây chà là dại. Dựa vào vốn nghề họ sẽ chọn khóm cây có đuông non để bắt. Chà là dại có nhiều gai, sống thành từng khóm nên phải thật cẩn thận vạch tìm nhánh có đuông. Nhìn những cây chà là héo, xác xơ, người thợ săn biết con mồi mình tìm kiếm đang giấu mình trong đó.
Trông mũm mĩm đáng sợ nhưng những người từng thưởng thức cho biết loài này ngon ngọt, béo ngậy
Thực chất đuông chà là là loài gây hại cho cây trồng, hút hết chất dinh dưỡng từ ngọn cây để lớn lên. Nhưng chính đuông chà là lại được người dân tận dụng, khai thác và trở thành một món ăn đặc sản thơm ngon, nhiều dinh dưỡng.
Ở Cà Mau, đuông chà là có giá vô cùng đắt đỏ, 65.000 đồng/con. Vào mùa, người dân ở Cà Mau đi dọc theo các bụi chà là, tìm những cây có dấu hiệu có đuông bên trong để bắt.
Loài này nhìn rùng mình nhưng nếu vượt qua được nỗi sợ, những người ăn thử đuông chà là đều gật gù khen ngợi về độ béo ngậy, thơm ngon. Cách ăn phổ biến nhất là ăn sống chấm nước mắm, hay nói cách khác là "tắm mắm".
Đuông chà là chiên và "tắm mắm" là 2 món phổ biến nhất
Cách ăn phổ biến thứ 2 là chiên. Trước tiên cho đuông bơi trong chậu nước mắm cho thân đuông sạch sẽ và cũng để mình đuông đẫm trong nước mắm thơm ngon và mặn đậm. Sau đó cho vào chảo bơ hay mỡ. Lửa liu riu nhỏ, con đuông được lăn đều trên chảo cho đến khi vàng rộm cùng với mùi thơm ngậy của đuông quyện trong bơ, trong bột thì gắp dần từng con ra đĩa.
Anh Hải - người chuyên đi "săn" đuông chà là cho biết: "Loài này bán theo con, có thời điểm khan hiếm, 1 con đuông chà giá giá 100.000 đồng/kg khách vẫn tranh nhau mua. Tại một số nhà hàng ở đất mũi Cà Mau, những món chế biến từ đuông chà là là đặc sản được nhiều người ưa chuộng".