Làng Vũ Đại là làng cổ nổi tiếng được biết đến qua tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao. Làng còn có tên gọi Đại Hoàng, nay là làng Hòa Hậu, xã Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Những năm gần đây, làng nức tiếng với món cá kho đậm vị, thơm ngon, phân phối khắp cả nước, thậm chí “xách tay” ra nước ngoài. (Ảnh internet)Chủ tịch UBND xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, ông Trần Doãn Lâm cho biết, cá kho Đại Hoàng hay thường gọi cá kho làng Vũ Đại từ lâu đã là đặc sản trong những bữa cơm gia đình Việt. (Ảnh internet)Theo Chủ tịch UBND xã Hòa Hậu, mỗi năm, doanh thu từ nghề kho cá mang lại cho làng Vũ Đại khoảng 13 tỷ. Mỗi niêu cá có giá từ 600 đến 2 triệu đồng/niêu, tùy theo trọng lượng, chất lượng, loại cá, thương hiệu... (Ảnh: Tuyết Vân)Mỗi năm có hàng chục nghìn niêu cá từ hơn 100 hộ kho cá to nhỏ trong làng được tiêu thụ vào dịp Tết. Nhất là vào cuối tháng Chạp, đơn đặt hàng tấp nập, những hộ kho cá ngon “nức tiếng” khách gọi “cháy máy”, phải huy động hết nhân lực trong nhà trợ giúp. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)Năm 2013, Hiệp Hội cá kho làng Vũ Đại được thành lập với sự tham gia của 26 hộ, do ông Trần Xuân Thực làm Chủ tịch Hiệp hội. Đến nay hội đã có 35 thành viên. Các hội viên đều được hướng dẫn thực hành và đạt chứng nhận OCOP. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)Cơ sở cá kho Trần Bá Sản là một trong những hộ gia truyền làm nghề kho cá nhiều đời ở làng Vũ Đại, cách nhà Bá Kiến (trong tác phẩm Chí Phèo) chỉ vài bước chân. Cụ Sản đã ngoài thất thập, tóc trắng, cánh tay gân guốc thoăn thoắt dóc vảy, chặt cá. (Ảnh: Tuyết Vân)Cụ Trần Bá Sản cho biết, tùy theo nhu cầu khách đặt, cá kho phải là cá trắm cỏ hoặc trắm đen đặt nuôi ao riêng, hàng ngày cho ăn ốc, trọng lượng tầm 5- 6kg/con, chắc thịt, không quá béo, không quá bé. (Ảnh: Tuyết Vân)Niêu đựng cá kho phải nhập từ Nghệ An vì chất đất ở những vùng này mới chịu được lửa kho liên tục 24h mà vẫn đảm bảo độ bền chắc. Vung nồi lại phải nhập từ Thanh Hóa vì chỉ có dân vùng này khéo tay mới tạo ra được nắp niêu độ cong vòm phù hợp om cá từ lúc nguyên liệu còn đầy “có ngọn” cho đến khi đạt thành phẩm sánh quyện. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)Để có nồi cá kho ngon, công đoạn canh lửa, tiếp nước cũng rất quan trọng. Nước tiếp vào nồi cá đang kho ngon nhất là nước xương hầm. Phải tiếp nước nóng, không được tiếp nước nguội, cá tanh, mất độ béo, không chắc thịt. (Ảnh: Tuyết Vân)Khi cá đã nhừ xương tiếp tục cho thêm thịt ba chỉ loại ngon, đun tiếp cho đến khi thịt nhừ nhưng không nát thì tắt lửa, om trên bếp. Thịt lợn phải chọn loại tươi, con lợn không quá to hay quá nhỏ. (Ảnh: Tuyết Vân)Cá kho xong có thể bảo quản trong tủ lạnh được 7 - 10 ngày, để ngăn đá được cả tháng. Mỗi khi ăn thì lấy ra từng phần đem đi quay lò vi sóng hoặc chế biến theo sở thích. (Ảnh: Tuyết Vân)Bà Trịnh Thị Thu Hường, Giám đốc sàn thương mại điện tử Choquen.vn cho biết, với sự phát triển của công nghệ số, làng Vũ Đại của “anh Chí” từ lò gạch 1.0 đã chuyển đổi sang công nghệ 4.0: bán cá online trên các nền tảng mạng xã hội TikTok, Facebook, Zalo...; liên kết với các sàn thương mại điện tử, quảng bá video ra khu vực và thế giới. Đáng chú ý, video “cá kho Bá Kiến” của anh Nguyễn Bá Toàn còn được Google lựa chọn làm clip quảng bá tại khu vực Thái Bình Dương. (Ảnh internet)Theo bà Hường, mặc dù giá “cá kho làng Vũ Đại” khá cao, từ vài trăm cho đến cả triệu đồng một niêu, thậm chí 2 triệu đồng/niêu vào ngày Tết nhưng vẫn cháy hàng, phải đặt trước, chờ ít ngày mới có. Vụ Tết, có những hộ doanh thu hàng trăm triệu tới gần tỷ đồng. (Ảnh internet)Những năm gần đây, các doanh nghiệp và hộ dân làm cá kho ở Hòa Hậu đã áp dụng công nghệ đóng gói sản phẩm bằng phương pháp hút chân không nên cá để được lâu hơn mà vẫn giữ nguyên được hương vị, độ tươi ngon. (Ảnh internet)Ông Trần Xuân Thực - Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất và Kinh doanh cá kho Nhân Hậu cho biết, nhờ kinh doanh cá kho, nhiều người dân xã Hòa Hậu đã thoát nghèo, có của ăn của để. Hiện nay nhiều hộ thành lập công ty, có xe sang, nhà đẹp hơn xưa... (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)Bà Thìn, cơ sở “Cá kho Trần Bá Sản” cho biết, gia vị chế biến món cá kho làng “Anh Chí” cũng không có gì bí mật. Bà Thìn thậm chí còn chế biến gửi tặng cho một số bạn bè, khách hàng. Hầu hết hộ gia đình làm nghề kho cá trong làng đều dùng khoảng 20 loại gia vị: riềng, gừng, hành, ớt, nước mắm, mì chính, gia vị, hạt nêm, đường, hạt tiêu, nước cốt cua đồng, nước cốt chanh, nước hàng,... Muốn cá kho ngon hơn thì cho thêm nước dừa tươi, nước xương hầm. ( Ảnh: Tuyết Vân )Bí quyết kho cá chuẩn vị quê hương “Bá Kiến” nằm ở cách hun khói, căn chỉnh lửa. Cá kho muốn hương vị thơm ngon phải được đun trong niêu đất và củi nhãn. Củi nhãn không chỉ khử được mùi tanh của cá, của đất nung mà còn làm cho cá đậm vị, có sự cay nồng, ngọt, bùi, béo, hòa quyện phảng phất hương vị khói củi nhãn. Khi kho cá, người thợ phải canh lửa lúc to, lúc nhỏ tùy từng thời điểm. Cá kho làng Vũ Đại được đun trong niêu đất liên tục từ 12 - 16 tiếng rồi tắt lửa, để om trên bếp tro củi cho đến khi nguội, mỡ trong cá tự vắt hết ra, miếng cá chắc lại, rất “đưa cơm”. (Ảnh: Tuyết Vân)
Làng Vũ Đại là làng cổ nổi tiếng được biết đến qua tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao. Làng còn có tên gọi Đại Hoàng, nay là làng Hòa Hậu, xã Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Những năm gần đây, làng nức tiếng với món cá kho đậm vị, thơm ngon, phân phối khắp cả nước, thậm chí “xách tay” ra nước ngoài. (Ảnh internet)
Chủ tịch UBND xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, ông Trần Doãn Lâm cho biết, cá kho Đại Hoàng hay thường gọi cá kho làng Vũ Đại từ lâu đã là đặc sản trong những bữa cơm gia đình Việt. (Ảnh internet)
Theo Chủ tịch UBND xã Hòa Hậu, mỗi năm, doanh thu từ nghề kho cá mang lại cho làng Vũ Đại khoảng 13 tỷ. Mỗi niêu cá có giá từ 600 đến 2 triệu đồng/niêu, tùy theo trọng lượng, chất lượng, loại cá, thương hiệu... (Ảnh: Tuyết Vân)
Mỗi năm có hàng chục nghìn niêu cá từ hơn 100 hộ kho cá to nhỏ trong làng được tiêu thụ vào dịp Tết. Nhất là vào cuối tháng Chạp, đơn đặt hàng tấp nập, những hộ kho cá ngon “nức tiếng” khách gọi “cháy máy”, phải huy động hết nhân lực trong nhà trợ giúp. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)
Năm 2013, Hiệp Hội cá kho làng Vũ Đại được thành lập với sự tham gia của 26 hộ, do ông Trần Xuân Thực làm Chủ tịch Hiệp hội. Đến nay hội đã có 35 thành viên. Các hội viên đều được hướng dẫn thực hành và đạt chứng nhận OCOP. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)
Cơ sở cá kho Trần Bá Sản là một trong những hộ gia truyền làm nghề kho cá nhiều đời ở làng Vũ Đại, cách nhà Bá Kiến (trong tác phẩm Chí Phèo) chỉ vài bước chân. Cụ Sản đã ngoài thất thập, tóc trắng, cánh tay gân guốc thoăn thoắt dóc vảy, chặt cá. (Ảnh: Tuyết Vân)
Cụ Trần Bá Sản cho biết, tùy theo nhu cầu khách đặt, cá kho phải là cá trắm cỏ hoặc trắm đen đặt nuôi ao riêng, hàng ngày cho ăn ốc, trọng lượng tầm 5- 6kg/con, chắc thịt, không quá béo, không quá bé. (Ảnh: Tuyết Vân)
Niêu đựng cá kho phải nhập từ Nghệ An vì chất đất ở những vùng này mới chịu được lửa kho liên tục 24h mà vẫn đảm bảo độ bền chắc. Vung nồi lại phải nhập từ Thanh Hóa vì chỉ có dân vùng này khéo tay mới tạo ra được nắp niêu độ cong vòm phù hợp om cá từ lúc nguyên liệu còn đầy “có ngọn” cho đến khi đạt thành phẩm sánh quyện. (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)
Để có nồi cá kho ngon, công đoạn canh lửa, tiếp nước cũng rất quan trọng. Nước tiếp vào nồi cá đang kho ngon nhất là nước xương hầm. Phải tiếp nước nóng, không được tiếp nước nguội, cá tanh, mất độ béo, không chắc thịt. (Ảnh: Tuyết Vân)
Khi cá đã nhừ xương tiếp tục cho thêm thịt ba chỉ loại ngon, đun tiếp cho đến khi thịt nhừ nhưng không nát thì tắt lửa, om trên bếp. Thịt lợn phải chọn loại tươi, con lợn không quá to hay quá nhỏ. (Ảnh: Tuyết Vân)
Cá kho xong có thể bảo quản trong tủ lạnh được 7 - 10 ngày, để ngăn đá được cả tháng. Mỗi khi ăn thì lấy ra từng phần đem đi quay lò vi sóng hoặc chế biến theo sở thích. (Ảnh: Tuyết Vân)
Bà Trịnh Thị Thu Hường, Giám đốc sàn thương mại điện tử Choquen.vn cho biết, với sự phát triển của công nghệ số, làng Vũ Đại của “anh Chí” từ lò gạch 1.0 đã chuyển đổi sang công nghệ 4.0: bán cá online trên các nền tảng mạng xã hội TikTok, Facebook, Zalo...; liên kết với các sàn thương mại điện tử, quảng bá video ra khu vực và thế giới. Đáng chú ý, video “cá kho Bá Kiến” của anh Nguyễn Bá Toàn còn được Google lựa chọn làm clip quảng bá tại khu vực Thái Bình Dương. (Ảnh internet)
Theo bà Hường, mặc dù giá “cá kho làng Vũ Đại” khá cao, từ vài trăm cho đến cả triệu đồng một niêu, thậm chí 2 triệu đồng/niêu vào ngày Tết nhưng vẫn cháy hàng, phải đặt trước, chờ ít ngày mới có. Vụ Tết, có những hộ doanh thu hàng trăm triệu tới gần tỷ đồng. (Ảnh internet)
Những năm gần đây, các doanh nghiệp và hộ dân làm cá kho ở Hòa Hậu đã áp dụng công nghệ đóng gói sản phẩm bằng phương pháp hút chân không nên cá để được lâu hơn mà vẫn giữ nguyên được hương vị, độ tươi ngon. (Ảnh internet)
Ông Trần Xuân Thực - Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất và Kinh doanh cá kho Nhân Hậu cho biết, nhờ kinh doanh cá kho, nhiều người dân xã Hòa Hậu đã thoát nghèo, có của ăn của để. Hiện nay nhiều hộ thành lập công ty, có xe sang, nhà đẹp hơn xưa... (Ảnh fb Cá kho Trần Bá Sản)
Bà Thìn, cơ sở “Cá kho Trần Bá Sản” cho biết, gia vị chế biến món cá kho làng “Anh Chí” cũng không có gì bí mật. Bà Thìn thậm chí còn chế biến gửi tặng cho một số bạn bè, khách hàng. Hầu hết hộ gia đình làm nghề kho cá trong làng đều dùng khoảng 20 loại gia vị: riềng, gừng, hành, ớt, nước mắm, mì chính, gia vị, hạt nêm, đường, hạt tiêu, nước cốt cua đồng, nước cốt chanh, nước hàng,... Muốn cá kho ngon hơn thì cho thêm nước dừa tươi, nước xương hầm. ( Ảnh: Tuyết Vân )
Bí quyết kho cá chuẩn vị quê hương “Bá Kiến” nằm ở cách hun khói, căn chỉnh lửa. Cá kho muốn hương vị thơm ngon phải được đun trong niêu đất và củi nhãn. Củi nhãn không chỉ khử được mùi tanh của cá, của đất nung mà còn làm cho cá đậm vị, có sự cay nồng, ngọt, bùi, béo, hòa quyện phảng phất hương vị khói củi nhãn. Khi kho cá, người thợ phải canh lửa lúc to, lúc nhỏ tùy từng thời điểm. Cá kho làng Vũ Đại được đun trong niêu đất liên tục từ 12 - 16 tiếng rồi tắt lửa, để om trên bếp tro củi cho đến khi nguội, mỡ trong cá tự vắt hết ra, miếng cá chắc lại, rất “đưa cơm”. (Ảnh: Tuyết Vân)