5 điểm lấp “khoảng trống” trong dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh

Để bệnh viện xin thôi tự chủ là sự thất bại về chính sách

Sáng 24/10, Quốc hội thảo luận hội trường về dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). 

Phát biểu thảo luận góp ý dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), ĐBQH Hoàng Văn Cường bày tỏ băn khoăn khi trong thời gian qua có hàng chục nghìn cán bộ y tế nghỉ việc, rời khỏi các bệnh viện công, kể cả các bệnh viện lớn nơi mà biết bao các y bác sĩ mong muốn được làm việc ở đó.

Nhiều người ngỡ ngàng khi bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện K, nơi có đầy đủ các điều kiện để thực hiện tự chủ thì lại xin thôi không thực hiện cơ chế tự chủ mà chuyển quay về sang cơ chế hưởng bao cấp từ ngân sách. Trong khi đó, nhiều bệnh viện mong muốn được thực hiện tự chủ. Và thực tế, cơ chế thực hiện tự chủ đã thực hiện khá thành công ở các trường đại học hiện nay.

Theo ĐBQH Hoàng Văn Cường, nhiều người cho rằng, nhiều cán bộ y tế xin nghỉ việc, việc các bệnh viện lớn có danh tiếng luôn trong tình trạng quá tải vì được đông đảo khách hàng lựa chọn nhưng lại xin thôi tự chủ là một sự thất bại của chính sách trong cơ chế quản lý đối với bệnh viện công lập.

Phần lớn các y bác sĩ đều mong muốn bệnh viện có đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, thuốc và vật tư đúng chủng loại để các thầy thuốc được toàn quyền lựa chọn thực hiện các phác đồ điều trị hữu hiệu nhất không bị giới hạn bởi các ràng buộc khống chế về chi phí, danh mục các loại thuốc và thiết bị.

Trong điều kiện như vậy, nếu được hưởng mức thù lao thỏa đáng, xứng đáng với công sức và đóng góp của họ thì họ sẽ dành hết tâm sức cho công việc khám chữa bệnh, mà không phải “chân trong chân ngoài” tất bật với phòng khám tư.

Nhiều bệnh nhân mong muốn và sẵn sàng chi trả viện phí cao để được khám, chữa và điều trị trong điều kiện tốt nhất tại các bệnh viện công lập. Nhưng vì không được đáp ứng nên họ phải mang ngoại tệ đi ra nước ngoài hoặc là phải sang khám, điều trị tại bệnh viện tư hoặc các bệnh viện quốc tế, chỉ vì một điều kiện là họ thiết bị hiện đại hơn.

Tất cả những vấn đề nêu trên đều xuất phát từ nguyên nhân căn bản là cơ chế quản lý đang trói buộc, chưa cho phép các bệnh viện khai thác phát huy hết các tiềm năng, lợi thế vốn có của mình.

ĐB Hoàng Văn Cường hy vọng. những bất cập về cơ chế quản lý như trên sẽ được giải quyết thấu đáo khi sửa Luật Khám, chữa bệnh lần này.

Tuy nhiên, khi nghiên cứu kỹ nội dung dự thảo Luật Khám chữa bệnh ông thấy, những cơ chế để bệnh viện công thực hiện quyền tự chủ trong tổ chức, quản lý hoạt động để khai thác hết tiềm năng, lợi thế của đội ngũ y, bác sĩ có trình độ chuyên môn, tay nghề cao, có danh tiếng và uy tín thành nơi cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh có chất lượng cao ngang tầm khu vực và quốc tế vẫn đang là một khoảng trống trong dự thảo luật này.

Do vậy, ĐBQH Hoàng Văn Cường đề nghị cần nghiên cứu bổ sung vào dự thảo Luật khám, Chữa bệnh sửa đổi lần này một số nội dung:

Thứ nhất, quy định về tự chủ của bệnh viện công tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, các đơn vị y tế công lập nói riêng là một xu thế tất yếu. Song trong toàn bộ dự thảo Luật chưa có nội dung nào đề cập đến cơ chế tự chủ của các cơ sở khám chữa bệnh công lập.

Cần quy định rõ tự chủ là được tự quyết định trong khám chữa bệnh, được quyền quyết định về tổ chức bộ máy và con người phù hợp với việc khám chữa bệnh của bệnh viện, tự chủ trong quyết định những vấn đề về tài chính kể cả nguồn tài chính do ngân sách đầu tư.

Cần quy định rõ những điều kiện để bệnh viện được thực hiện cơ chế tự chủ và xác định cấp độ tự chủ khác nhau để xác định quyền năng đi đôi với mức độ tự chủ đã đạt được.

Thứ hai, cần quy định giá dịch vụ y tế đối với cơ sở khám chữa bệnh tự chủ khác với đơn vị chưa tự chủ trên nguyên tắc giá dịch vụ y tế khám chữa bệnh, đảm bảo tính đúng tính đủ chi phí trên cơ sở định mức kinh tế - kỹ thuật. Đảm bảo tính đúng tính đủ trên cơ sở khám chữa bệnh chưa tự chủ phải dựa vào định mức kinh tế - kỹ thuật và nằm trong khung giá dịch vụ y tế do Nhà nước ban hành.

Nhưng đối với bệnh viện tự chủ phải được tự quyết định giá dịch vụ y tế trên cơ sở định mức kinh tế - kỹ thuật do đơn vị tự xây dựng và công khai cho tất cả khách hàng cũng như người lao động trong bệnh viện cùng tham gia, giám sát. Định mức kinh tế khám chữa bệnh của từng bệnh viện phải đảm bảo mọi bệnh nhân đều bình đẳng như nhau trong tiếp cận phác đồ điều trị cũng như đội ngũ y bác sĩ.

Mức giá dịch vụ khám chữa bệnh chỉ khác nhau dành cho các đối tượng có sự lựa chọn khác nhau về điều kiện phục vụ đi kèm hoặc khác nhau về lựa chọn các thuốc, thiết bị y tế có nguồn gốc xuất xứ khác nhau.

Thứ ba, cần quy định rõ cơ chế quản lý tài chính đối với bệnh viện tự chủ về việc tự quyết định sử dụng nguồn thu, tự quyết định mức chi, chi trả tiền lương, đầu tư mua sắm và trích lập các quỹ đầu tư phát triển cũng như các quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo.

Để tránh quan điểm không đúng về tự chủ là khoán trắng cho bệnh viện tự lo, cần quy định rõ trong luật về nguồn ngân sách không cấp chi thường xuyên cho các bệnh viện tự chủ phải dành để chi trả cho những bệnh nhân thuộc đối tượng mà xã hội cần phải chi trả thông qua cơ chế đặt hàng và ngân sách nhà nước phải đầu tư cho các mục tiêu phát triển được nhà nước đặt ra.

Thứ tư, cần quy định rõ cơ chế quản lý tài sản để các bệnh viện chủ động trong việc lựa chọn phương thức đầu tư hoặc mua sắm, hoặc đi thuê hoặc liên doanh, liên kết các máy móc trang thiết bị. Làm cách nào để họ sử dụng các cơ sở vật chất đó có hiệu quả nhất là do các bệnh viện tự quyết định.

Thứ năm, cần quy định cơ chế quản lý giám sát trong các bệnh viện tự chủ, như cơ cấu tổ chức, vai trò, chức năng của hội đồng quản lý bệnh viện, giám đốc bệnh viện, cơ chế tuyển dụng, đánh giá người lao động, cơ chế báo cáo, cơ chế quản lý, cơ chế giám sát của các cơ quan quản lý đối với các bệnh viện tự chủ.

Cuối cùng, để đảm bảo tính logic và chặt chẽ, nên kết cấu các nội dung quy định về tài chính và tài sản thành một chương riêng là Tài chính và Tài sản của các đơn vị khám chữa bệnh.

“Tôi tin tưởng rằng, nếu chúng ta bổ sung đẩy đủ các quy định trên, thì không chỉ những bất cập đang diễn ra trong công tác quản lý bệnh viện hiện nay được giải quyết mà đây sẽ là hành lang pháp lý để các cơ sở khám chữa bệnh công lập có điều kiện phấn đấu, nâng cao chất lượng và điều kiện khám chữa bệnh để ngang tầm với các bệnh viện trong khu vực và thế giới”, ông Cường nói.