Những cuộc “húc nhau” sinh tử trong lòng đại dương (2)

Vụ việc xảy ra vào ngày 22/1/1983 trên Biển Đông, khi đó tàu ngầm hạt nhân K-10 (thuộc Project 675 – NATO gọi là Echo) do Đại tá Valery Medvedev chỉ huy đang có những hoạt động ở vùng nước sâu không xa căn cứ Cam Ranh.

Như thường lệ, tàu thực hiện cơ động “Ivan điên dại” để phát hiện những kẻ bám đuôi. Sĩ quan thủy âm thông báo không có gì. Nhưng đột nhiên mọi người trong tàu cảm thấy có sự va chạm, không mạnh nhưng có thể cảm nhận được. Tàu ở trạng thái khẩn cấp. Nhưng sau đó, thuyền trưởng liên lạc với các khoang thì không có thương vong gì, tàu không bị tràn nước.

Lúc 21h31, tàu K-10 nổi lên mặt nước, trời tối đen như mực và sóng gió dữ dội vì cơn bão biển. Tàu trở về Cam Ranh với sự hộ tống của một khu trục hạm chống ngầm cỡ lớn. Tại vết thương ở phần mũi K-10 người ta còn tìm thấy những mảnh kim loại lạ.

Hai năm sau, Trung Quốc cho đưa tin về một vụ chìm tàu ngầm làm khoảng 100 nhà khoa học tên lửa và thủy thủ thiệt mạng ở Biển Đông. Chiếc tàu ngầm xấu số mang số hiệu 208 thuộc Type 6631. Đây thực chất là một chiếc tàu được lắp ráp chủ yếu từ các bộ phận tàu Liên Xô thuộc Project 629 ở nhà máy đóng tàu Đại Liên trong những năm 1960-1961. Tuy vậy thì tàu 208 cũng chỉ được trang bị các tên lửa R-11 tầm bắn 150km kém xa bản R-21 trên K-129. Sau đó Trung Quốc với khả năng “dịch mã ngược” bậc thầy đã sử dụng tàu 208 làm bệ phóng thử nghiệm tên lửa đạn đạo JL-1 của riêng họ cũng như hoàn thiện thêm thiết kế tàu ngầm hạt nhân chiến lược.

Gần giống một số vụ va chạm đã kể trên giữa Liên Xô và Mỹ, tàu ngầm Trung Quốc cũng gặp tai nạn khi di chuyển rất gần trong “vùng chết” của K-10. Chẳng mấy ai tin đây là một vụ va chạm tình cờ.

Trung Quốc, cho đến bây giờ vẫn tuyệt đối không thừa nhận tai nạn xảy ra với Type 6631 là do đụng độ với tàu ngầm K-10 dù những bằng chứng điều tra sau đó khá rõ ràng, bên cạnh đó cũng phải nói Liên Xô không muốn đề cập tới vấn đề này. Thời điểm xảy ra thảm họa, trên tàu 208 là rất đông các nhà khoa học về động lực và tên lửa hàng đầu của Trung Quốc. Đây là một mất mát cực lớn cho trương trình tên lửa đạn đạo tham vọng của nước này cho đến tận bây giờ.

Sau khi Liên Xô tan rã Hải quân Mỹ vẫn tiếp tục chính sách theo dõi chặt chẽ lực lượng tàu ngầm hạt nhân của Nga. Điều đó khiến cho chuỗi đụng nhau giữa tàu ngầm 2 nước tiếp tục nối dài.

Ngày 11/2/1992, tại khu vực quần đảo Kildin gần Severomorsk, tàu ngầm Mỹ USS Baton Rouge đang thực hiện hoạt động theo dõi bí mật, mục tiêu của nó là chiếc K-276 Kostroma thuộc Hạm đội Biển Bắc.

Chiếc tàu ngầm hạt nhân lớp Los Angeles được chế tạo với nhiệm vụ theo dõi và “hạ sát” tàu ngầm và chiến hạm đối phương với ngư lôi Mark 48 ADCAP, tên lửa Harpoon và tên lửa hành trình Tomahawk. Nhưng thật bất ngờ khi “kẻ chuyên nghiệp” này lại để xảy ra va chạm với mục tiêu theo dõi của mình.

Tàu K-276 thuộc lớp Barracuda nhỉnh hơn USS Baton Rouge không đáng kể về lượng rẽ nước (7.200 so với 6.900 tấn) sự khác biệt lớn nhất làm từ vật liệu cấu tạo nên thân tàu: K-276 Kostroma là con tàu Titan - không chỉ nhẹ mà bền chắc hơn thép rất nhiều.

Sau cú va chạm, K-276 chỉ bị thương ở vách ngăn mũi còn thương tích của tàu Mỹ là rất nặng, hai vết rách lớn cùng nhiều vết lõm. Hải quân Mỹ đầu tiên phủ nhận thông tin này nhưng sau đó họ cũng phải thừa nhận cùng lời “thú tội” đã xâm phạm lãnh hải của Nga. Các thủy thủ Mỹ đã may mắn sống sót nhưng chiếc tàu của họ thì không được may như vậy. Những hủy hoạt quá nặng sau vụ va chạm khiến nó phải nhận án khai tử từ Tư lệnh Hải quân Mỹ. Đây là chiếc đầu tiên thuộc lớp Los Angeles phải nghỉ hưu. Ngày 13/11995, người ta quyết định tháo dỡ và tái chế USS Baton Rouge.

Về phần mình, sau khi đã được sửa chữa nhanh chóng trong năm 1992, K-276 Kostroma được hiện đại hóa và tiếp tục đi vào phục vụ năm 1996 với hình số 1 được bao bọc bởi ngôi sao năm cánh ở mặt trước tháp chỉ huy. Đó là biểu tượng của tàu ngầm Liên Xô từ thời chiến tranh Vệ Quốc vĩ đại, nó tượng trưng cho một chiến thắng trước kẻ thù.

Vụ va chạm giữa hai lớp tàu ngầm hạt nhân mạnh nhất của Tây Âu diễn ra vào đêm mùng 3, rạng sáng 4/2/2009 ở ngoài khơi Đại Tây Dương. Tàu HMS Vanguard của Hải quân Hoàng gia Anh trong lúc đang thực hiện nhiệm vụ tuần tra đã bị đâm bởi một tàu ngầm hạt nhân Triomphant của Hải quân Pháp vốn cũng vừa thực hiện xong nhiệm vụ và trên đường trở về căn cứ. Lúc đó trên hai tàu không chỉ có lò phản ứng hạt nhân mà còn khoảng 250 thủy thủ, sĩ quan cùng một kho vũ khí khổng lồ. Tàu Vanguard có thể mang 16 tên lửa đạn đạo Trident D5 chứa 128 đầu đạn hạt nhân, còn Triomphant cũng có thể mang 16 tên lửa đạn đạo M45 chứa 96 đầu đạn phân hạch.

Kết quả là tàu Triomphat bị hư hại nặng ở phần mũi chứa hệ thống định vị thủy âm (sonar) và bị ngập nước, trong khi Vanguard bị biến dạng phần thân bên phải, nơi có chứa các ống phóng tên lửa đạn đạo.

Sau đó vài ngày, Bộ Quốc phòng Pháp ra thông báo rằng tàu của họ đụng phải một vật thể chìm dưới nước nhưng không nói rõ đó là gì. Phía các quan chức Anh đã cố giữ im lặng nhưng trước việc tất cả các báo lớn đều đưa tin và tạo sức ép, cuối cùng ngày 16/2, đích thân Đô đốc Sir Jonathon Band đã phải lên tiếng xác nhận sự việc. Tuy nhiên cả hai bên đều khẳng định không có thiệt hại về sinh mạng cũng như kho vũ khí hạt nhân trên hai tàu vẫn còn nguyên vẹn. Vanguard tự bơi được về căn cứ hải quân Her Majesty's đóng tại Firth of Clyde trong khi Triomphant cũng “lết” được về căn cứ tàu ngầm Île Longue ở bán đảo Brittany với sự hộ tống của một tàu khu trục nhỏ. Tổng chi phí thiệt hại ước tính khoảng 50 triệu Bảng.

Nhiều người coi đây là sự cố tàu ngầm nghiêm trọng nhất kể từ sau vụ Kursh năm 2000 vì mức độ đe dọa tiềm tàng từ những gì chứa trong hai chiếc tàu ngầm nguyên tử này. Từ những năm 1960 nước Anh luôn duy trì chính sách trong mọi thời điểm luôn có ít nhất một tàu ngầm hạt nhân tuần trực ngoài đại dương. Năm 1984, Pháp đã từ đề nghị chia sẻ thông tin về hoạt động tuần tra của các tàu ngầm hạt nhân chiến lược nhưng London không đồng ý.

Vụ việc trên lại một lần nữa làm dấy lên lo ngại về vấn đề đảm bảo an toàn “giao thông” cho những sát thủ đại dương. Làm thế nào mà hai vật thể to lớn được trang các công nghệ nhận dạng hàng đầu lại có thể va vào nhau khi di chuyển trong một không gian bao la. Câu trả lời đến từ chính sự hiện đại mà các tàu sở hữu. Với trình độ kỹ thuật ngày càng cao, những chiếc tàu ngầm nói chung và các tàu ngầm hạt nhân nói riêng ngày càng ít phát ra tiếng động, bên cạnh đó là công nghệ ngụy trang, hấp thụ chấn động, sóng sonar của đối phương. Điểm mấu chốt là kỹ thuật cao cũng cho phép chế tạo các tàu ngầm đa năng, đa nhiệm, chúng thường xuyên làm các nhiệm vụ khác nhau, trong đó có những nhiệm vụ theo dõi, giám sát hoạt động của các tàu đối phương.

Có những khu vực nước mà tại đó muốn bám theo và có thể đưa ra phương pháp ngăn chặn nhau kịp thời, các tàu ngầm hạt nhân chỉ duy trì một khoảng cách vài trăm mét. Các vụ đụng độ cũng vì thế mà thường xảy ra giữa các cường quốc đang có sự ganh đua quyết liệt. Nhiều nhất vẫn là giữa Mỹ là Liên Xô/Nga. Nhưng phần lớn trong số những vụ việc này đều bị dấu kín vì rất nhiều nguyên nhân. Sau khi chiến tranh Lạnh kết thúc, Liên Xô tan rã, thì một phần của thế giới bí mật dưới lòng đại dương mới được hé lộ trước công chúng.