Thổ lên tiếng “không hài lòng”
Cuộc tấn công vào Idlib do quân đội Syria dẫn đầu đã gây nhiều xung đột trong hai tuần vừa qua. Theo các nhà quan sát, đây có thể là mục tiêu cuối cùng của quân đội Syria nhằm kiểm soát Idlib.
Phản ứng trước điều này, lực lượng nổi dậy Syria đã phát động một cuộc tấn công đáp trả vào ngày 11/1.
Các động thái gay gắt của quân đội Syria khiến cho Thổ Nhĩ Kỳ có phần căng thẳng. Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu tập các đại sứ của Iran và Nga đồng thời cảnh báo rằng, các động thái của quân đội Syria đang vi phạm cam kết tiến trình hòa bình Astana.
 |
| Với đà tiến quân như trẻ tre của Quân đội Syria tại Idlib, Thổ Nhĩ Kỳ đang cảm thấy lo sợ cho số phận "những đứa con" của mình tại Syria. Ảnh: Artı Gerçek |
Được biết, hòa đàm Astana nhằm nỗ lực tiến tới “khu vực giảm căng thẳng” và thực hiện lệnh ngừng bắn tại Syria. Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí vào năm ngoái để thành lập một "khu vực giảm leo thang" ở tỉnh Idlib và vùng lân cận giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ.
Idlib nằm trong vùng giảm căng thẳng trong cam kết ngừng bắn tại Syria. Thổ Nhĩ Kỳ đã từng tin tưởng, việc phân bổ “vùng giảm căng thẳng” có thể ngăn chặn các hành động của lực lượng đối lập cũng như xem đây là một nỗ lực trong cuộc chiến chống khủng bố.
“Iran và Nga đều là các đồng minh chính cho chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Cả hai đang vô tình tiếp tay cho một vài hành động đối lập. Nga và Iran nên chịu trách nhiệm và có phản ứng trước điều này”, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết trong cuộc phỏng vấn ngày 10/1.
Theo ông Mevlut Cavusoglu, nếu Nga và Iran có sử dụng sức ép mạnh hơn đối với chính phủ Syria thì chính quyền Assad sẽ không làm như vậy. Hành động tấn công Idlib không chỉ là cuộc tấn công trên không mà còn phát triển dai dẳng vào bên trong khu vực nằm khoanh vùng giảm leo thang.
Thổ Nhĩ Kỳ đã chỉ trích mạnh mẽ đối với vấn đề Idlib. Trước đó, Tổng thống Erdogan đã từng nhấn mạnh: “Nga hỗ trợ an ninh từ bên ngoài và Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ bên trong Idlib”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 11/1 và khẳng định rằng, đã đến lúc nên ngăn chặn các cuộc tấn công nhằm vào phe đối lập ở miền bắc Syria nếu nhà lãnh đạo Nga muốn các cuộc đàm phán hòa bình thành công, các nguồn tin của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho hay.
Gián đoạn hòa đàm Syria
Quốc phòng Nga ngày 10/1 đã yêu cầu quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thắt chặt kiểm soát các nhóm vũ trang ở Idlib sau khi hai nhóm máy bay không người lái tấn công căn cứ của Nga tại Syria vào ngày 6/1.
Theo Liên hợp quốc (LHQ), tỉnh Idlib có biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ và là nơi có hơn 2,6 triệu người Syria, trong đó có hơn 1,1 triệu người đã chạy trốn khỏi cuộc xung đột tại đây. Một cuộc tấn công toàn diện của lực lượng chính phủ có thể dấy lên sự huỷ hoại lớn và sự dịch chuyển lớn.
Đại sứ Nga tại Ankara – ông Alexei Yerkhov và Đại sứ Iran tại Ankara – ông Mohammad Ebrahim Taherian Fard đã được triệu tập đến Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ. Trong cuộc gặp này, Ankara đã bày tỏ “sự không hài lòng và khó chịu” trước loạt trận tấn công ồ ạt mà quân đội trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad phát động nhằm vào Idlib, các nguồn tin giấu tên cho biết.
Trước đó, thông qua các kênh quân sự và ngoại giao, Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ với giới chức của cả Nga và Iran về sự bất mãn của họ trước những cuộc tấn công của quân chính phủ vào Idlib và cho rằng đây là hành động vi phạm nghiêm trọng thỏa thuận thiết lập các vùng an toàn ở Syria.
Idlib nằm ở một trong những khu vực gọi là vùng an toàn được thiết lập ở Syria từ hồi tháng 9 năm ngoái theo một thỏa thuận nhằm hạ nhiệt các cuộc xung đột ở chiến trường quốc gia Trung Đông.
 |
| Bản đồ chiến trường Idlib hôm 13/1, Quân đội chính phủ Syria giải phóng một loạt các cứ điểm quan trọng tại tình này. Ảnh: Twitter |
Quân đội của Tổng thống Assad được cho là đang phát động chiến dịch tổng tấn công nhằm chiếm đoạt lại những khu vực cuối cùng tại Syria.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu ngày 10/1 đã kêu gọi chính quyền Nga và Iran thực hiện nghĩa vụ với tư cách là những nước bảo đảm cho các vùng an toàn ở Syria.
Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết, 95% các vụ vi phạm thỏa thuận vùng an toàn ở Idlib là do quân chính phủ Syria và các lực lượng đồng minh của họ gây ra.
"Chúng ta không thể hờ hững khi đã mất nhiều công sức vào tiến trình đi đến hòa bình Syria và chúng ta không nên lãng phí”, vị quan chức ngoại giao hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ phát biểu.
Tình trạng leo thang bạo lực ở chiến trường Idlib diễn ra trong bối cảnh Nga đang hy vọng sẽ tổ chức được hội nghị hòa bình dự kiến diễn ra ở khu nghỉ dưỡng Sochi bên bờ Biển Đen vào hai ngày 29 và 30/1 tới với sự tham dự của tất cả các bên có liên quan trong cuộc xung đột ở Syria. Các nhà quan sát đang tỏ ra hoài nghi về khả năng thành công của hội nghị hòa bình Syria sắp tới ở Nga khi Thổ Nhĩ Kỳ vừa tuyên bố sẽ phản đối bất kỳ tiến trình đối thoại nào về Syria có sự tham gia của lực lượng chiến binh người Kurd.